بچه پنج تنی که روایت فتحی شد و یک عصا سوغاتی آورد

خبرگزاری فارس - گروه ادبیات انقلاب اسلامی؛ بچه پنج تن روایتی است از محله ای که محمدحسین جعفریان را بزرگ کرد. این مطلب در روزنامه شهرآرا/شهریور 1392 به چاپ رسیده است.

حسین بیات- برای منِ نویسنده قلم خورده، کاری ندارد «شخصی کردنِ روایتِ قشنگِ کسی» اما یاد گرفته ام و رسم است که «چای شیرین، قند نمی خواهد!»؛ از همین دست اند حرف های محمدحسین جعفریان از دیروز خود و کوی پنج تن. این حرفها اگر چه از لابه لای سیگارپک های عصرانه او بیرون آمده اند اما خود، به قدر کفایت صاف و شیرین اند تا نیازی به نقل از بلدی قلم حسین بیات نباشدشان؛

روی نقشه نبودیم

پنج تن در قدیم نه جزو میلان « دهخدا » بود و نه نام محله دیگری! یک چلوکبابی بود؛ چلوکبابی که چه عرض کنم. مردمی که به زحمت می توانستند به رستوران بروند، از آن به قیمت مناسبی غذا تهیه می کردند. درست سر پیچی بود که الان محو شده و داخل صدمتری است. صاحب این کبابی ذوقش کشید و با ماژیک نوشت «به طرف کوی پنج تن.»

کم کم مردم آنجا را به همین نام شناختند. بعد هم انقلاب شد و بسیج آمد به اسم بسیج ناحیه پنج تن! اینطور بود که نام کوی پنج تن برای خیابان ما جا افتاد و آمد توی نقشه مشهد!

بالقوه بچه وکیل آبادم!

بیشتر مهاجران روستایی که خانه گرفتن در جاهای دیگر برایشان سخت بود، ساکن پنج تن بودند. همه از طبقه های فرودست جامعه؛ روستایی هایی که بخشی از مال و اموال شان را فروخته و شهری شده بودند. شغل اول کوی پنج تن هم بنّایی بود. بعدها همسایه هایی آمدند با شغل های دیگر؛ راننده تاکسی، کارگر فرودگاه، بقال و ... .

خانه 60 متری ما ته یک کوچه یک متری بود که خودش در انتهای یک کوچه دومتری واقع شده بود، پدرم سال 1353، هفده هزارتومان خریدش. چند باب باغ ارث پدری اش را در «تودروار» (دهستانی در 57 کیلومتری دامغان) فروخت و خانه را خرید.

جالب است که همان روزگار به پدرم گفتند «زمینی 600 متری در سه راه کوکا هست با همین مبلغ می شود خریدش، چند تا اتاق هم دارد برای زندگی!» اما اقوام رایش را زدند، گفتند «آنجا بیابان برهوت است، اینجا لااقل چهار تا خانه هست» و ما شدیم ساکن خانه ای که سقفش چوبی بود و دیوارهایش از خشت خام! خب سقف چوبی پذیرفتنی بود در آن روزها اما خشت خام یعنی اینکه «ما خیلی مستضعفیم!» خودتان حساب کنید خود میلان دهخدا نصفش بیابان بود، باز ما ته یک کوچه یک متری بودیم در انتهای یک کوچه دومتری!

فشاری و صدمتر شلنگ

در میلان افسر جایی بود که یک شیر آب داشت؛ تنها شیر آب آن حوالی که به فشاری معروف بود. هر چند خانه باید جمع می شدند و پول روی هم می گذاشتند تا بتوانند صدمتر شلنگ بخرند. شب یکی گماشته میشد به عنوان کشیک آب تا نوبت بگیرد و شلنگ را به فشاری وصل کند، در این طرف هم شلنگ خانه به خانه می گشت تا حوض هر خانه را پرآب کند. واقعا تصور زندگی آن موقع در پنج تن دشوار است؛ فشاری و صدمتر شلنگ! حمام رفتن ما خودش باز حماسه ای بود؛ از روز قبلش بقچه می بستیم، می رفتیم حمام عمومی اگر جا نبود می رفتیم نمره و اگر نمره ها پر بودند می نشستیم تا کی نوبتمان شود. کنار این ها بی برقی را هم بگذارید که به واسطه اش با فانوس به کوچه رفتن را در شب هم تجربه می کردیم.

ماتم کیهانی

قبل انقلاب به ندرت پیش آمده بود که به سینما بروم؛ چند فیلم از فردین را به یاد دارم. توی یکی کورش می کردند و می انداختند توی چاه، بعد او هم با خنجری که داشت از همان ته چاه، آدم لب چاه را می کشت و جماعت توی سینما سوت می کشیدند. اسامی فیلم ها یادم نیست اما بلیت ها یک تومان دوتومان بود. پدرم فقط برای بلیت اتوبوس به ما پول توجیبی می داد. من هم مسیر پنج تن تا خیابان دریا را که مدرسه راهنمایی ام آنجا بود پیاده می آمدم و اینطور پول هایم جمع می شد و می شد یک بلیت سینما یا کیهان بچه ها که من مشتری دائمی اش بودم.

کیهان بچه ها را تیم قدری می نوشتند، من خیلی چیزها از آن یاد گرفتم. روزی که کیهان بچه ها شد یک تومان، روز ماتم من بود چون در هفته پنج زار بیشتر توجیبی نداشتم. دوستی داشتم به اسم علی حاج محمدنیا، او هم ماتم مرا داشت. پول هایمان را می گذاشتیم روی هم و کیهان بچه ها را می خریدیم اما باز دعوا می شد که چه کسی اول بخواند؟ در همان مسیر برگشت تا خانه همه اش را خورده بودیم.

مزه بچه گانه هنر

در دوره ابتدایی من کارهای هنری زیادی کردم و ادامه دادم تا دبیرستان. چند تا تئاتر کارگردانی کردم؛ یکی شان به اسم «قربانی فساد» که درباره اعتیاد بود، خیلی گل کرد. آن موقع مدرسه « آیت ا...کاشانی» در خیابان دریا هنوز دبیرستان نشده بود؛ جایی بود که به گفته مردم ژاپنی ها بیمارستان ساخته بودند. سالن کاشانی را گرفتند و ما (من و دوستم جعفری مطلق) کلی بلیت فروختیم و کلی هم پول درآوردیم که با آن وسایل صحنه و لباس خریدیم. ارتباطم با تئاتر در همین حد ماند و بیشتر ادامه نیافت، اگرچه اساتید ما مثل رضا صابری، محمد ملتجی و سعید تشکری آن را ادامه دادند.

نوجوانی کمی از وقتم به عکاسی اختصاص یافت که بعدها در سینما بسیار به دردم خورد. آن روزها مجله جوانان می خریدم؛ نصرا... کسرائیان مسئول صفحه عکسش بود که من عکس هایم را برایش می فرستادم و او هم چندتایش را چاپ کرد و من چه حالی کردم. بعد اما بیشتر حوصله ام رفت سمت ادبیات.

کرم کتاب

کرم کتاب گرفته بودم و معلمی هم بود در حوالی پنج تن که کتاب کرایه می داد. کرایه کتاب های این بابا از کیهان بچه ها ارزانتر بود؛ یک قِران، دو زار. کتاب «داستان و راستان» شهید مطهری را من از همین کتابخانه گرفتم و خواندم. بچه های امروز طرح کتابخانه من را دارند به نزدیک ترین کتابخانه می روند اگر کتاب موردنظرتان را داشته باشد که می دهد، بلافاصله هم عضوشان می کند، اگر هم نداشته باشد دو هفتها ی پیدا می کند و به آدرس شان پست می کند. الان فرصت کتابخوانی در مقایسه با نسل من افسانه است! با چه مشقتی از پنج تن می رفتیم کتابخانه حرم که کتاب بگیریم. این کتاب خواندن سبب شد من در دوره دبیرستان بسیار به معلم های ادبیاتم نزدیک شوم.

خیلی خوب انشا می نوشتم. اولین شعرم هم مربوط به همین دوره است. سال 62 بود، مسابقه شعری با موضوع فلسطین گذاشته بودند؛ من یک شعر سپید دادم که جایزه هم گرفت. جایزه البته چاپ و تکثیر دو رنگ همان شعر بود و توزیعش در مدرسه!

بزرگی در بچگی

نمی دانم چطور باید قلمی اش کرد؛ فقط می گویم اگر کلاهتان را بچرخانید بلا سرتان می آورند! در محله هایی مثل پنج تن قبل از انقلاب، پیش از هرچیزی باید یاد بگیری که مراقب خودت باشی؛ رفیق سگ باز داشته باشی خودت سگ باز نشوی، رفیق قمارباز داشته باشی، خودت قمارباز نشوی و... باید شدیدا مراقب خودت باشی که به حریمت در همه وجوهش تجاوز نشود. من در این محله زندگی کرده ام. میانگین اگر بخواهم بگیرم 20 تا از رفیقان من به جرم قاچاق اعدام شده اند! و به همین تعداد و بیشتر هم شهید شده اند! این بخش از شهر حکایت دیگری دارد. آدم های این بخش های شهر به هر حوزه ای که بروند، معمولا موفق هستند، چون آن تجربیاتی که مجبور بوده اند برای حفظ خودشان کسب کنند در روزهای بعدی خیلی به کارشان می آید. در کوی پنج تن پول با مشقت به دست می آید، همه دستشان توی جیب خودشان است. من حیرت می کنم از نسل امروز که تا برایش خانه و وسیله نخرند خودش کاری نمی کند!

90 درصد آدم هایی که من در پنج تن می شناسم، نه تنها از خانواده چیزی نمی گرفتند که خرج خانواده هایشان را هم می دادند! عکس این بی معنی بود. اصلا مردم بیشتر بچه می آوردند که کمک دست و کمک خرجشان باشد!

از« دهخدا» و «آزموده» تا مجسمه

ما آخوندی داشتیم به اسم آقای آزموده که خدا حفظش کند؛ این آدم نسبت به خیلی از وزرایی که من می شناسم برای انقلاب بیشتر زحمت کشید. اول که به محله ما آمد همتی کرد و زمینی فراهم کرد و مردم هم پولی گذاشتند و مسجدی سرپا کردند. البته فقط اسمش مسجد بود وگرنه سقف نداشت و طول کشید تا به همت مردم سق فدار شد و اسم هم گرفت؛ مسجد جوادالائمه. روزهایی که در مشهد موسوم است به روزهای انقلاب، مردم را جمع می کرد و از همان میلان دهخدا راه می افتادیم. از دهخدا می آمدیم به خیابانی که الان با بودن صدمتری دیگر موجودیت ندارد. آن موقع هنوز دریا هم آسفالت نبود. از ته میثم -که شهناز بود- می گذشتیم و سی متری طلاب و بعد می رفتیم تا میدان مجسمه که همین میدان شهدای امروزی مشهد است. در این مسیر مردم همراه ما می شدند. در یکی از همین حرکت های جمعی بود که من یک شعار هم ساختم؛ «مردم به ما ملحق شوید / شهید راه حق شوید.»

نسل جسور

مدرسه در آن روزها حکایتی داشت؛ من باور دارم که بچه راهنمایی آن دوره به قدر دانشجوهای دکترای الان کار سیاسی می کرد و اگر نگویم حالی اش بود، تلاش می کرد که بفهمد. یادم نمی رود یک گروه کماندویی با دو تا جیپ سرباز از دو طرف مدرسه راهنمایی «موثق عاملی» در خیابان دریا ریختند داخل. ما سر صف بودیم، یک هو دو تا دانش آموز مثل تیر از چله رهاشده از میان صف ها زدند بیرون و به سرعت از روی نرده های مدرسه پریدند توی خیابان دریا به طرف فلکه شیرمحمد. سربازها هم به دنبالشان حتی تیراندازی هم کردند. الان با خودم فکر می کنم حداکثر آن بچه ها می شدند دانش آموز سوم راهنمایی یعنی یک پسر 14 ساله! آخر بچه 14 ساله چه فعالیت سیاسی ای داشته که برایش دو تا جیپ سرباز آورده بودند توی مدرسه!

بچه ها با دهان بسته هو می کردند و آن هایی که مانده بودند ما را کنترل کنند سردرگم شده بودند.

جسور بود نسل ما. حس و حال خوبی داشت آن دوران و محله طلاب و محله های اطرافش در بحث انقلاب مشهد سنگ تمام گذاشت. در آن روزها من بچه تنبل مدرسه بودم. اول راهنمایی یک تجدید آوردم، دوم راهنمایی دو تا و سوم راهنمایی سه تا! اول دبیرستان یک تجدید و دوم دبیرستان هم گمانم دوتا! در این سال آخری بود که برادرم دانشگاه قبول شد؛ اولین کنکور پس از انقلاب بود. قبول شدن او روی من خیلی تاثیر گذاشت. من درس خوان شدم، سال چهارم معدلم خیلی خوب بود و با رتبه عالی هم کنکور را پشت سر گذراندم، طوری که می توانستم در بهترین دانشگاه های کشور دانشجو باشم.

دانشگاه مسجد

مساجد دوره ما علاوه بر کارکرد مسجد، هم کارکرد باشگاه داشتند، هم کارکرد فرهنگ سرا، هم سینما بودند و هم مدرسه غیرانتفاعی. امروز متاسفانه بیشتر این کارکردها از مساجد گرفته شده، برای همین است که امروز پدر و مادر، بچه شان را می فرستند باشگاه، فردا می بینند هزار و یک آمپول مخرب به بدنش می زند! مساجد پنج تن در ابتدای انقلاب همه بچه های محل را جذب می کردند؛ پایگاه بسیجی داشتند که با حضور امثال ما فعال بود و امنیت محله را حفظ می کرد.

در این میان پایگاه اصلی ما مسجد شمس الشموس در خیابان دریا بود. شب دو به دو می رفتیم و در دو شیفت یک اسلحه تحویل می گرفتیم و صبح تحویلش می دادیم. مسجد همه چیز برای ما داشت، اگرچه برای داشتن این چیزها ما سختی های زیادی کشیدیم اما کار به جایی کشیده بود که هر کسی می خواست بچه اش را بفرستد باشگاه می آوردش پایگاه بسیج، می خواست بگذاردش کلاس آموزشی می آوردش پایگاه بسیج! همین مسجد هم محلی بود برای اعزام بچه ها به جبهه. من خودم از همین مسجد یک اعزام 45 روزه دور از چشم خانواده داشتم؛ دوم دبیرستان بودم و قدم اندازه کلاشینکف بود. یک بار هم اردویی رفتیم که جبهه محسوب نمی شد. بقیه حضور من در جبهه که در مجموع 18 ماه می شود، مربوط به دانشگاه بود. دانشجوی دانشکده اقتصاد بابلسر بودم. یک بار شش ماه از ابتدای یک ترم رفتم تا انتهای ترم، بار دوم هم 15اسفند 66 رفتم و تا پایان جنگ و عملیات بودم.

بالاترین رتبه دانشگاه من بودم با رتبه 94 کنکور سراسری، بقیه همه چهاررقمی بودند. همه به من می گفتند «دیوانه! تو چرا تهران نرفته ای و با این رتبه آمده ای اینجا!» بی تجربگی کرده بودم در انتخاب رشته. به واسطه در بابلسر بودن خیلی از جبهه ها را با لشکر 25 کربلا رفتم که از بچه های مازندران تشکیل شده بود. انتخاب بابلسر هم به این دلیل بود که من را خیلی از هزینه های زندگی و تحصیل در تهران ترساندند. غافل از اینکه در تهران آدم امکان کارکردن دارد، کما اینکه وقتی در سال 68 فوق لیسانس اقتصاد دانشگاه بهشتی تهران قبول شدم، توانستم کار خوبی هم برای خودم دست و پا کنم.

افتخـاری به نـام پدر

خدا رحمتش کند. پدرم به معنای واقعی کلمه «کارگر ساده» بود؛ کارگر وردست بنّا. زندگی بسیار سخت می گذشت. جمعیت مان زیاد بود. وقتی آمدیم پنج تن، چهار تا بچه بودیم؛ محمدحسن، من، حبیبه و گلستان.

دوتا  از بچه ها-یکی جواد (محمد) که الان رئیس سازمان جوانان هلال احمر است و فائزه- توی پنج تن دنیا آمدند. فضای خانه مذهبی بود. پدرم بسیار آدم باورمندی بود. توکل شگفت انگیزی داشت. یادم هست که هیچ وقت حرم رفتن های شب جمعه اش را ترک نکرد، ما هم در این شبها دیگر منتظرش نمی ماندیم، چون می دانستیم نیمه های شب می رسد. ما بچه این پدر بودیم؛ تا قبل از انقلاب تلویزیون نداشتیم چون اجازه نمی داد. فقط یک رادیو بود؛ در واقع آن هم نبود چون اگر می فهمید نابودش می کرد.

کلاس چهارم ابتدایی بودم و پنهانی رادیو گوش می کردم؛ «ساعت 10، قصه شب، ساعت 12 نیمه شب، برنامه کمربند سبز...»

«قصه شب» عشقم بود. همیشه می خواستم «کمربند سبز» را بشنوم که همیشه هم خوابم می برد. اسمش برایم خیلی جذاب بود. یک شب به هر بدبختی بود بیدار ماندم و شنیدمش. یک برنامه ادبی بود به گویندگی حسین آهی؛ دنیایی بود. انقلاب که شد در خانه ما هم انقلاب شد؛ 22 بهمن انقلاب شد، 23 بهمن توی خانه ما تلویزیون بود! دایی ام یک توشیبای 14 اینج سیاه و سفید برایمان آورد. بعدتر یک ضبط صوت هم که رادیوی قابلی داشت، آورد. عالی بود چون می شد رادیوهای مختلف دنیار را با آن گرفت. من از این رادیو خاطرات عجیب و غریبی دارم.

یادش به خیر اولین ترانه ای که گوش کردم با همین رادیو بود از ویگن و باز یادش به خیر روزهای آخر این رادیو. آسیب دیده بود و کشی دورش انداخته بودم که از هم نپاشد. توی موج گردی هایم برنامه ای در حدود اذان مغرب پیدا کرده بودم به زبان فارسی. ایرانی نبود و به فارسی بدی صحبت می کرد که بعدها فهمیدم بیشتر گویندگانش روس های فارسی بلدشده هستند.

روی موجش مرتب از «انور خوجه» می گفتند، طول کشید تا بدانم موجی که گرفته ام رادیوی آلبانی است و البته هنوز نمی دانستم آلبانی خوردنی است یا پوشیدنی. تا فهمیدم کشوری است در اروپا و کمونیست خاصی بر آن حاکم است، مدت ها زمان برد. توی این برنامه دو گوینده خانم بودند؛

خانم میرا و خانم اشکیپه. هر روز یکی از این دو برنامه ها را اجرا می کرد و من گوش می کردم.

تصویر محمدحسینِ داخل اتاق سقف چوبیِ ته یک کوچه یک متری در انتهای یک کوچه دو متری را کات بدهید؛ من مستندساز شده ام و به بحران های مختلف دنیا سفر می کنم. کوزوو جنجال شد، روایت فتح به ما سفارش مستند داد، من و «رضا برجی» رفتیم «یونان»، از آنجا به «آلبانی» تا از آلبانی بتوانیم برویم «کوزوو».

آقای بیگدلی سفیر ایران در«تیرانا» (پایتخت آلبانی)، مهربانانه ما را پذیرفت، گفت «این آلبانی بعد از فروپاشی شوروی و رفتن انور خوجه تازه رنگ و راهش باز شده.»

انور خوجه هم دیکتاتور عجیبی بود؛ زمانی که مرد و درهای آلبانی باز شد، تمام زندگی و دارایی اش، 18 دلار بود که به بیوه اش رسید.

خلاصه ما عازم آلبانی بودیم و آقای بیگدلی دنبال مترجم برای ما. فردای آن روز آمد و گفت «اینجا کسی فارسی بلد نیست اما دو نفر را پیدا کرده ام. دو تا خانم هستند؛ خانم میرا و خانم اشکیپه.» باورم نمی شد دنیا اینقدر کوچک باشد. من از کوی پنج تن در دوره راهنمایی صدای دونفر آدم را نیم ساعت به نیم ساعت می شنیدم و 20 سال بعد در اروپا مترجم من شده بودند. واقعا از کار خدا و خردی دنیا متحیر شده بودم.

نوجوان که بودم این دو را تصور می کردم، جالب اینکه قیافه خانم میرا خیلی نزدیک به تصور من بود اما خانم اشکیپه خیلی گنده تر از آدم توی ذهنم بود.

حکایت کتاب خواندنم هم مثل رادیو گوش کردن بود؛ پدرم در این باره هم خیلی حساس بود. تنها دستگاه سانسور و بازبینی اش کلمه «بسم الله الرحمن الرحیم» بود؛ نگاه می کرد اگر کتابی ابتدایش بسم الله داشت اجازه خواندش را می داد، اگر نبود کتاب غیرمجاز بود.

روایتِ فتحی شدن

در تهران دانشجوی فوق لیسانس بودم، چشمم به کتابی افتاد به اسم «مقاومت». به همت حوزه هنری چاپ شده بود. رفتم حوزه که بگویم «من می توانم برای این کتاب شعر بدهم و کمک تان کنم.» جوان خوش سیمایی نشسته بود، گفت «چه کار می کنی و ذوق هنری ات چیه و ...» گفتم و چند تا از شعرهایم را هم خواندم. گفتم شعرهایی دارم که به درد شما بخورد. عجله داشتم که بروم. گفت «چه عجله ایه؟» گفتم دنبال کار می گردم، قرار دارم برای استخدام در جهاد سازندگی.» حقوق احتمالی ام را در صورت مشغول شدن پرسید، چیزی حدود 3 هزار تومان می شد. مبلغ را که شنید، گفت «ما همین حقوق را به تو می دهیم، بمان و همین جا کار کن.» بلافاصله چند برگه داد دست من و گفت «مشغول شو!» این بابا حاج مرتضی سرهنگی بود و ما را تور کرد. این طور بود که من همچنان در حوزه هنری هستم. و بعد حوزه کانال شد به روایت فتح و سفرهای افغانستان.

عصای سوغاتی

مادرم همیشه از سفر رفتن های من نگران می شد، برای همین بی خبر می رفتم و مقطعی. دوران جبهه هم همینطور بود و باز برای این که بو نبرد، نامه هایم را از اهواز پست می کردم بابلسر تا دوستانم پاکتش را عوض کنند و پست کنند به مشهد. حق هم داشت نگران باشد؛ واقعا تصور افغانستان آن دوره برای 90 درصد افغانی ها حتی ممکن نیست! هر گوشه دست کسی بود و حکومت خودش را داشت. در چنین شرایطی ما می خواستیم برویم کابل و هرات! قبل از سفر با مرتضی آوینی در مجله سوره دیدار کردیم و او گفت «شما که می روید از تاجیک های پناهنده در افغانستان هم فیلم تهیه کنید.»

سال سال فروپاشی شوروی بود. حدود چندصدهزار تاجیک از آمودریا گذشته بودند و ریخته بودند داخل افغانستان. وضع فلاکت باری داشتند. مجاهدان تاجیک هم مدام با سربازان شوروی درگیری داشتند. آقای نجفی سفیر ایران در کابل وقتی شنید که ما می خواهیم کجا برویم گفت «من هیچ ضمانتی نمی کنم جان تان را. آنجا برای ما مثل جهان کشف نشده می ماند.»

رفتنی بودیم و باید ویزا می گرفتیم، تاجیکستان تازه چهارماه بود که مستقل شده بود و سفارت نداشت و باید از سفارت روسیه یا همان شوروی ویزا می گرفتیم که آنجا هم وقتی فهمیدند عازم کجا هستیم از دادن ویزا خودداری کردند. این شد که ما برگشتیم افغانستان و قاچاق با تیوپ تراکتور از رودخانه مرزی و نیروهای روسی گذشتیم و وارد تاجیکستان شدیم. هرطور بود تصویرها را گرفتیم. هنگام برگشتن کامیون مهمات که من هم داخلش بودم چپ شد و من ماندم زیر صندوق های مهمات. همان پای آسیب دیده در جنگ به قول مشهدی ها خرد و خاکشیر شد. باز خوب بود که کامیون منفجر نشد که اگر می شد الان دکمه پیراهنم باید با شما حرف می زد.

22 روز با اسب و زمینی طول کشید تا به کابل رسیدیم. در فرودگاه هم آقای علاءالدین بروجردی که هواپیمای اختصاصی داشت، حاضر نشد ما را با پروازش به تهران برگرداند. این شد که دیرتر به درمان و بیمارستان رسیدم و پا شد همینی که امروز با من است و گاهی سر ناسازگاری دارد.

چندین ماه بعد از این ماجرا خدمت رهبری رسیده بودیم. آقا احوال را جویا شد، من ماجرا را گفتم. حمید سبزواری گفت «این ها اولین خبرنگاران دنیا هستند که به آنجا رفته و تصویر تهیه کرده اند! شرایط آنجا از جنگ خودمان بدتر نبوده باشد، بهتر نبوده. این بچه ها که به جبهه های جنگی مختلف دنیا می روند و مجروح می شوند تکلیف شان چیست؟» آقا فرمود «جنگ فرق نمی کند.» آقای سبزواری دنباله حرفش، خواست که من به بنیاد جانبازان معرفی شوم. خدا پدر آقای سبزواری را بیامرزد که واسطه شد حضرت آقا همانجا یک دستخط برای من نوشتند به بنیاد جانبازان.

این را اولین بار است می گویم؛ جالب است از وقتی که آقا دستخط دادند و بنیاد مرا قبول کرد، چهارسال طول کشید! شخص اول مملکت دستور داده بود چهارسال طول کشید، فکر کنید جانبازان عادی اوضاعشان چطور است. اگرچه من هم از وقتی که کارتم صادر شد هیچ امکاناتی از بنیاد نگرفته ام و تنها با کارتش وارد طرح ترافیک شده ام. سالهاست که اعتبارش تمام شده و به درد طرح ترافیک هم نمی خورد، فقط یک بار دردی داشتم و با همان کارت رفتم «کلینیک درد» بیمارستان خاتم، نمی دانستم که باید دفترچه داشته باشم و کلی دنگ و فنگ دیگر تا خدمات ارائه کنند. آن قدر تحقیر شدم که عطایش را به لقایش بخشیدم و شعر «عاشقانه های یک کلمن» را نوشتم.

من خیلی برمی گردم به پنج تن. شاید برای کسی که سال هاست از جایی رفته باشد این اصرار به برگشتن عجیب باشد، اما من هر بار که به مشهد می آیم، ساعتی را به تماشای محله ام خرج می کنم. نیمه شب هایی که مشهدم، با ماشین می روم میلان دهخدا. اما این دهخدا و پنج تن، دهخدا و پنج تن من نیست. پنج تن و دهخدای من گم شده. به زحمت می توانم نشانه هایی را که روزی می شناختم پیدا کنم.

از این تغییرات که بگذریم پنج تن هنوز مشکلاتی دارد که دودش همچنان به چشم اهالی می رود و باید برای حلش کاری کرد. اعتیاد اگرچه موضوعی کلیشه ای است اما بدبختانه در محلاتی مثل پنج تن بحثش بسیار جدی است و سنش پایین می آید و نوعش هم تغییر می کند؛ بسیار در دسترس و ارزان است مواد شیمیایی امروزی برای بچه محل های من!

بحث اوقات فراغت دیگر مشکل این محله است، بعد از ظهرها کوچه پر است از آدم هایی که جایی برای تفریح ندارند و به ناچار سر کوچه نشسته اند، فرهنگ سراها در این محله ها می توانند مرجع باشند و به زندگی اهالی رنگ و جهت درست بدهند. مشکل دیگر فعال نبودن مساجد به قدر گذشته است. باور کنید که آموزش دین از طریق رسانه ممکن نیست. روزنامه و تلویزیون نمی تواند به بچه دین داری یاد بدهد، بچه باید بنشیند پای منبر و ببیند پدرش که از نماز می گوید خودش سر وقت نماز می خواند.

آرزویم این است همان خانه ای را که بزرگم کرده، همان خانه سقف چوبی و دیوار خشتی را بتوانم روزی بخرم و کتابخانه اش کنم. مثل همان کتابخانه ای که به من کتاب کرایه می داد، تا مردم ببینند می شود در این طور خانه ها هم زندگی کرد و موفق بود.

انتهای پیام/