اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

یادداشت  /  سیاست و امنیت

سعید دهدشتی اردکانی

بررسی حقوقی نقض یکجانبه برجام توسط آمریکا

بر اساس بند 23 متن برجام, 8 سال بعد از اجرای برجام, ایالت متحده آمریکا می بایست همه تحریم های مربوط در پیوست 2 را که تعلیق و متوقف نموده بود, لغو نماید. اما تمدید 10 ساله قانون ISA در سال 2016, تا سال 2026 ادامه خواهد داشت.

بررسی حقوقی نقض یکجانبه برجام توسط آمریکا

مقدمه:

با تصویب طرح تمدید قانون ISA(Iranian sanction Act) توسط مجلس سنای آمریکا در تاریخ پنج شنبه 11/9/1395 برابر با یکم دسامبر 2016  با حداکثر مطلق آراء ( 99 رای موافق, یک نفر دیگر حضور نداشت), در واقع گام نهایی آمریکا برای نقض یکجانبه برجام برداشته شد. این طرح در نوامبر 2016 توسط مجلس نمایندگان نیز با 419 رای موافق و یک رای مخالف, به تصویب رسیده بود.

رئیس جمهور آمریکا بمدت 10 روز( پس از تصویب طرح در مجلس سنا) فرصت دارد تا آن را امضاء نماید. کاخ سفید قبلا از وتوی این طرح توسط اوباما خبر داده بود. اما وتوی احتمالی اوباما نیز نمی تواند جلوی قانون شدن آن را بگیرد. زیرا در صورت وتوی اوباما, چون طرح با اکثریت آرای مجلسین تصویب شده است, مجلسین می توانند با تصویب دوباره آن با 3/2 آراء, وتوی اوباما را بی اثر کنند.

نقض برجام با تمدید قانون ISA:

بر اساس متن توافق هسته ای (برجام), تمدید قانون ISA, مغایر با بندهای ه ( لغو همه جانبه برجام) و ح (هر گونه اقدام مغایر با نص این توافق که سبب اختلال در اجرای آن می گردد و همچنین تحمیل الزامات مقرراتی و آیین نامه ای تبعیض آمیز که منجر به جایگزینی تحریم ها می گردد)  مقدمه,  می باشد.

بر اساس بند 21, آمریکا متعهد شده بود که با اجرای برجام, تحریم های مقرر شده در پیوست 2 را متوقف سازد و به این توقف ادامه دهد. اما تمدید قانون ISA کاملا مغایر این بند می باشد.

از سویی دیگر بر اساس بند 23 متن برجام, 8 سال بعد از اجرای برجام, ایالت متحده آمریکا می بایست همه تحریم های مربوط در پیوست 2 را که تعلیق و متوقف نموده بود, لغو نماید. اما تمدید 10 ساله قانون ISA در سال 2016, تا سال 2026 ادامه خواهد داشت. 8 سال پس از اجرای برجام, سال 2023 خواهد بود. با این اوصاف, 3 سال بعد نیز این تحریم ها, ادامه خواهند داشت. بنابراین تمدید قانون ISA , کاملا مغایر و ناقض این بند می باشد.

بر اساس بند 25, دولت آمریکا متعهد شده بود که اگر در سطوح محلی و ایالتی, قانونی مخالف و متناقض با نص برجام تصویب گردد, مانع اجرایی شدن آن گردد. اما در برابر تصویب قانون ISA با اکثریت مطلق آراء در مجلسین نمایندگان و سنا, دولت در صورت وتو نیز نمی تواند جلوی اجرایی شدن آن را بگیرد.

البته این بند قبلا نیز چندین بار توسط ایالت های مختلف آمریکا, نقض شده بود.

در بند 26 نیز طرفین متعهد شده بودند که از بازگرداندن تحریم های مقرر شده در پیوست 2 برجام, خودداری نمایند. اما تمدید قانون داماتو, عملا بازگرداندن تحریم های پیوست 2 برجام می باشد.

نکته حائز اهمیت در این بند آنست که طرف ایرانی اعلام کرده است که بازگرداندن تحریم های مذکور و اعمال تحریم های جدید را به منزله مبنایی برای توقف کلی و یا جزئی تعهدات اجرایی خود می داند. لذا جمهوری اسلامی ایران می تواند با نص صریح برجام, تخلف قراردادی طرف آمریکایی را اعلام نماید و از برجام خارج گردد.

در بند 28 نیز طرفین متعهد گردیده اند که از هر گونه اقدام مغایر با نص صریح برجام خودداری نماید. تمدید قانون مذکور, مغایر با نص صریح برجام می باشد. البته این بند نیز بارها توسط ایالت متحده آمریکا نقض شده بود. تصویب طرح ممنوعیت فروش هواپیماهای بوئینگ در مجلس نمایندگان آمریکا از آن جمله می باشد.

بند 29 برجام نیز یکی از صریح ترین بندهایی است که مغایرت و تناقص تمدید قانون ISA را با نص توافق هسته ای, بیان می کند. در این بند طرفین متعهد می گردند که از هر گونه سیاست با هدف خاص تاثیرگذاری منفی و مستقیم بر عادی سازی تجارت و روابط اقتصادی شان با ایران, خودداری نمایند و این اقدامات در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت آمیز برجام می باشد.

قانون ISA مصداق واقعی سیاست مندرج در بند 29 برجام می باشد که در عادی سازی روابط اقتصادی و تجاری ایران در حوزه های مختلف و علی الخصوص در حوزه انرژی(نفت و گاز) با طرفین برجام و دیگر کشورها, تاثیرگذار خواهد بود.

ISA در پیوست 2 برجام:

اصلی ترین بخش برجام از نظر طرف ایرانی, پیوست 2 مربوط به تحریم ها می باشد. توقف, لغو و عدم تصویب موارد تحریم های مندرج در قانون ISA , بطور صریح و شفاف در بند B مربوط به تحریم های آمریکا, بیان شده است. در 5 قسمت این بند از قانون ISA نام برده شده است و توقف تحریم های آن را مورد تاکید قرار داده است.

در قسمت 4.1.1 در موضوع تحریم های اعمالی علیه افراد و اشخاص حقوقی, به موارد مندرج در قانون ISA نیز اشاره کرده است.

در قسمت 4.2.1 در موضوع تحریم ارائه خدمات بیمه ای نیز به موارد مندرج در قانون ISA اشاره کرده است.

در قسمت 4.3.1 در موضوع تحریم های مرتبط با کاهش فروش نفت ایران, دقیقا به موضوع تحریم های مندرج در قانون ISA اشاره کرده است و توقف آنها را خواسته است.

در قسمت 4.3.2 , موضوع تحریم های سرمایه گذاری را بیان کرده است و تحریم های مندرج در قانون ISA  را مشمول آن قرار داده است که می بایست متوقف و در پایان 8 سال از اجرای برجام, لغو گردند.

در قسمت 4.3.4 نیز موضوع تحریم های مرتبط با صادرات فروش فرآورده های نفتی ایران بیان شده است که قانون ISA , یکی از مهترین تحریم های مربوطه می باشد که در این قسمت از آن یاد شده است و می بایست متوقف گردد.

لذا کاملا محرز است که تمدید 10 ساله قانون ISA کاملا مغایر با نص صریح توافق هسته ای ایران و 5+1 می باشد و نقض یکجانبه آن از طرف ایالت متحده آمریکا می باشد.

واکنش احتمالی کاخ سفید:

کاخ سفید در زمان تصویب آن در مجلس نمایندگان, از وتوی آن توسط اوباما سخن گفته بود. اما با تصویب این طرح در مجلس سنا, شاهد عقب نشینی های کاخ سفید بوده ایم. آنجا که سخنگوی کاخ سفید( جاش ارنست), از اختیارات دولت آمریکا در تحریم های جدید علیه ایران در موضوعات مختلف موشکی و حقوق بشری سخن می گوید و اعلام می نماید که از این اقدام ابایی ندارند. لذا احتمالات ذیل الذکر وجود دارد:

1. اوباما مصوبه مذکور را وتو نماید: کاخ سفید بخاطر تعهداتی که در برجام دارد و خصوصا بر اساس بندهای 25 و 26, قانون مذکور را وتو می کند و اعلام می نماید که تلاش خود را در این موضوع بکار گرفته است. اما این تلاش هیچ تاثیری نخواهد داشت و با تصویب دوباره مجلسین(حد نصاب دو سوم آرای موافق), طرح قانونی خواهد شد. از سویی دیگر چون در قانون فدرال آمریکا, برجام بعنوان یک توافق اجرایی بین دولت آمریکا و ایران می باشد, قدرت مانور دولت اوباما حداقلی خواهد بود و مجلسین با همراهی دولت آینده, مواضع خود را در موضوع برجام عملی خواهند کرد.

2. اوباما مصوبه را امضاء خواهد کرد. با امضای اوباما و طرح موضوع نقض برجام توسط ایران و 5 کشور دیگر, سناریوی جدیدی علیه ایران در موضوع قدرت موشکی, حمایت از تروریسم و حقوق بشر تعریف می گردد و بستری برای مذاکرات بعدی و یا برجام های 2 و 3 و ...  در دولت آینده آمریکا, باز خواهد شد. این قصه سر دراز دارد...

تمدید قانون ISA و دولت آینده آمریکا:

تمدید 10 ساله قانون مذکور در آمریکا, در واقع هماهنگی بین مجلسین, دولت اوباما و دولت آینده می باشد. این تمدید با هدف ایجاد بسترهای جدید با موضوعات جدید جهت تغییر ساختار فعلی برجام توسط دولت آینده و تحمیل مذاکرات و برجام هایی دیگر در موضوعات موشکی, تروریسم و حقوق بشر به ایران می باشد.

این موضوع از آنجا متصور خواهد شد که مجلسین بدون هیچ ابایی, چنین قانونی را تمدید نمودند تا زیرساخت های تحریم ها همچنان پابرجا بماند. در آن سوی قضیه نیز دولت اوباما علیرغم چانه زنی های سیاسی و مصرف داخلی جهت ممانعت از تصویب چنین طرح هایی, باز سخن از تحریم های جدید در موضوع موشکی و حقوق بشری علیه ایران می زند. از سویی دیگر دونالد ترامپ, رئیس جمهور آینده آمریکا از ایجاد تغییرات اساسی در برجام سخن می گوید. کاملا روشن است که ماجرا چیست؟!

موضع جمهوری اسلامی ایران در برابر تمدید ISA:

دولتمردان جمهوری اسلامی ایران, تمدید قانون ISA را ناقض برجام می دانند و بر اساس نص صریح برجام و خصوصا بند 26, می توانند برجام را نقض شده تلقی نمایند و گزینه های جایگزین خود را رو نمایند. جمهوری اسلامی ایران مطمئنا در برابر این نقض فاحش برجام, موضع جدی خواهد داشت.

لذا اقدامات ذیل الذکر در دستور کار خواهد بود:

1. اعلام حقوقی و قانونی نقض برجام توسط ایالت متحده آمریکا به کمیسیون مشترک برجام و شورای امنیت( اعلام بیانیه ای بین المللی در این حوزه)

2. جلب نظر و همگرایی دیگر طرف های برجام در موضوع نقض آن توسط آمریکا

3. تعلیق و توقف مقطعی اجرای جزئی تعهدات هسته ای خود

4. توقف کلی تعهدات هسته ای خود در موضوع برجام

5. ادامه فعالیت های هسته ای قبل از برجام در اراک, نطنز و فردو

و ...

نتیجه:

تمدید قانون ISA توسط مجلسین و اجرایی شدن آن در هر صورت( چه با وتوی اوباما و چه با امضاء), نقض فاحش توافق هسته ای ایران و 5+1 از سوی آمریکا می باشد. این تمدید در واقع فراهم نمودن بستر مانور دولت بعدی آمریکا در موضوع برجام و تغییر ساختار احتمالی آن می باشد.

عقب نشینی دولت ج.ا.ا در موضوع تمدید قانون مذکور و عدم اتخاذ مواضع حقوقی و سیاسی جدی, پیامدهای سیاسی, امنیتی و اقتصادی خواهد داشت. باید از هم اکنون تمدید 10 ساله قانون مذکور را اجرا شده دانست و طرح های تقابلی مورد نظر را رسانه ای کرد و به اطلاع افکار عمومی در نظام بین الملل رسانید.

منبع:

1. www.farsnews.ir

2. www.tabnak.ir

3. www.tasnim.com

انتهای متن/

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول