برگزاري آئين‌هاي سنتي نوروز در گيلان

به گزارش خبرگزاري فارس از رشت، سال‌هاي نه چندان دور نوروزخوان‌ها از اولين روزهاي ماه اسفند هر سال تا قبل از تحويل سال جديد نوروزخواني مي‌كردند. آنها معمولاً شب هنگام حركت مي‌كردند و يك چراغ و يك چماق براي ديدن راه و زدن سگ‌ها همراه داشتند و در كوچه‌ها مي‌گشتند و به هر خانه‌اي سر مي‌زدند، شعر مي‌خواندند و شيرين زباني مي كردند. گروه نوروزخوان‌ها غالباً از 3 نفر تشكيل مي‌شد و يكي از آنها به عنوان سرخوان شعر نوروز را به اين شكل مي‌خواند: فصل بهاران آمده گل در گلستان آمده مژده دهيد اي دوستان نوروز سلطان آمده آن دو نفر ديگر تكرار مي كردند و يك نفرشان كوله باري هم بردوش داشت كه هديه‌هاي مردم را در آن جمع مي كرد. مردم آمدن نوروزخوان‌ها را به خانه خوشان خوش شگون مي‌دانند و سرانجام دعا و آرزوي سالي خوش همراه با سلامتي را براي اهل خانه بدين گونه ابراز مي‌كردند: به حق سوره ياسين و عمران به حق حرمت آيات قرآن به حق آن تن شاه شهيدان بلا را دور از اين خانه بگردان مراسم نوروزخواني اگر چه پس از سالها رنگ باخت و جاي خود را به رسومات جديد و ماشيني داد، اما هنوز تعدادي از روستاهاي گيلان به همان سنت نوروزخواني به استقبال بهار مي‌روند. اجراي نمايش‌ها و كشتي گيله مردي از جمله آئين‌هاي سنتي در گيلان است كه هنوز پس از گذشت سال‌ها در بسياري از مناطق به‌ويژه روستاهاي اين استان با شور و نشاط خاصي برگزار مي‌شود. كشتي گيله مردي همان كشتي روستايي است كه براساس موازين پهلواني ايراني انجام مي‌گيرد و از مقررات جديد پيروي نمي‌كند. اين بازي با آداب خاصي كه ريشه در اعتقادات مذهبي دارد شروع مي‌شود، روي به سوي قبله آوردن، نيايش خالق هستي، در جهت و جانب مرقد امام رضا(ع) گرديدن و انگشت يا دست ادب برخاك نهادن از ويژگي‌هاي اين ورزش سنتي است. مسابقات كشتي گيله مردي در جشن ها، اعياد و اغلب پس از ايام كشاورزي در مناطق مختلف استان گيلان برگزار مي‌شود. لافند بازي: اين ورزش به نام هاي مختلف سن بازي، داربازي، ريسمان بازي، لافند بازي و بند بازي در ايران رواج داشته است. نقش هاي ايفاگر در اين ورزش عبارتند از: بند باز يا پهلوان، يالانچي يا شيطانك كه وردست پهلوان است، سرناچي دهل زن يا نقاره زن در اين بازي كه به هنگام جشنهاي مختلف و با دعوت اهالي برگزار مي‌شود. پهلوان با ذكر دعا به درگاه خداوند، بالاي دار مي‌رود و با چوبي كه به منظور حفظ تعادل خويش در دست مي‌گيرد از روي طناب رد مي‌شود. در همين موقع يالانچي يا شيطانك با حركات خنده آور خود مردم را سرگرم مي‌كند و نوازندگان سرنا و نقاره به نواختن آهنگ‌هاي محلي شاد و هيجان انگيز مي پردازند. لافند بازي در روستاهاي جلگه اي گيلان طرفداران فراواني دارد. ورزا جنگ ورزا به گويش‌هاي محلي گيلان به گاونر گفته مي‌شود البته گاونري كه براي جنگ استفاده مي‌شود از ويژگي‌هاي خاصي برخوردار است. نمايش ورزا جنگ عمدتاً در نواحي جلگه‌اي گيلان در شهرستان‌هاي فومن، انزلي، صومعه سرا، رشت، ‌لاهيجان، سياهكل و رودسر انجام مي‌گيرد. در هنگام جنگ پس از آمادگي‌هاي اوليه، گاوهاي نر را براي نبرد با يكديگر به ميدان مي‌فرستند و صاحبان آنها از مردم پول جمع مي‌كنند، برخي برسر اين بازي شرط بندي مي‌كنند كه همين كار باعث شد تا محدوديت‌هايي در اجراي اين نمايش فرهنگي اعمال شود. پاييز و اوايل زمستان بهترين موقع ورزا جنگ است چون در اين زمان گاوها از قدرت جسماني كافي برخوردار هستند. اين نمايش محلي ريشه در باورها و اعتقادات مردم گيلان داشته و با نوع نگرش و شيوه زندگي اجداد و نياكان ما پيوند عميق دارد. نمايش عروس گوله اين نمايش يكي از نمايش‌هاي بسيار جالب و دوست داشتني است كه پيش از نوروز در شهرها و روستاهاي گيلان به اجرا درمي‌آيد. نقش‌هاي اين نمايش عبارتند از: 1- عروس( مردي كه لباس زنانه و رنگارنگ مي‌پوشد و با آرايش سروصورت خود را به شكل عروس در مي‌آورد) 2- پيربابو(پيربابا) 3- غول 4- دايره زنگي نواز(دياره زن) 5- كولبارچي(كسي كه برنج و ساير هداياي مردم را نگه مي‌دارد) 6- دو يا سه نفر هم به عنوان سياهي لشكر هستند كه به آنها تكل يا همراه مي‌گويند موضوع نمايش از اين قرار است كه غول و پيربابا هر دو عاشق عروس هستند و براي به چنگ آوردن او با همديگر مبارزه مي‌كنند، غول رقص كنان به طرف عروس مي‌رود و پيربابا راه او را مي‌بندد و مانع رسيدن او به عروس مي‌شود. غول برمي‌گردد و به پيربابا حمله مي‌كند و در اين حمله و گيرودار حركات غيرارادي و خنده‌دار مي‌كند كه مردم شادي كنند. گروه نمايش عروس گوله به همه خانه‌ها سرمي‌زند و در پايان هركس به اندازه وسع خود برنج، پول و تخم مرغ به آنها مي‌دهند. اين نمايش در حال حاضر نيز در تعدادي از روستاهاي گيلان رواج دارد. انتهاي پيام/ب