گذري در دل سرزمين صنعت، طبيعت و تاريخ

به گزارش خبرگزاري فارس از اراك، استان مركزي يكي از استان‌هاي مهم كشور است كه با داشتن بيش از يك ميليون و 340 هزار نفر جمعيت از جنوب به استان‌هاي لرستان و اصفهان، از شمال به استان‌هاي تهران و قزوين، از شرق به استان‌هاي تهران، قم و اصفهان و از غرب به استان همدان محدود است. اساس اقتصاد اين استان را به ترتيب بخش‌هاي خدمات، صنعت و كشاورزي تشكيل مي‌دهد و محصولات مهم كشاورزي آن شامل گندم، جو، حبوبات، آفتابگردان، پنبه، چغندرقند، گوجه‌فرنگي و پياز است. علاوه بر موقعيت برتر كشاورزي اين استان با در برداشتن صنايع مادر در خود از موقعيت صنعتي مهم و قابل توجهي نيز برخوردار است كه مهم‌ترين كارخانجات صنعتي استان مركزي عبارت است آذرآب، ماشين‌سازي، آلومينيوم، سازي، واگن‌پارس، هپكو هستند. علاوه بر موقعيت صنعتي و كشاورزي، استان مركزي به لحاظ موقعيت فرهنگي و مذهبي نيز به عنوان يكي از مراكز اصلي تربيت و پرورش انديشمندان شعرا، عرفا، سياستمداران و بزرگان مذهب شيعه مي‌شود. از مشاهير و علماي بزرگ ديني مي‌توان به حضرت آيت‌اله العظمي امام خميني(ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران، فخرالدين عراقي، اديب الممالك فراهاني، ميرزا ابوالقاسم قائم‌مقام، ميرزا حسن آشتياني، عباس اقبال آشتياني، ميرزا تقي خان اميركبير، قائم‌مقام فراهاني، پروفسور محمود حسابي، آيت‌الله العظمي اراكي(ره)، آيت الله آقانورالدين حسيني(ره)، ملا احمد نراقي(ره)، آيت الله حاج آقامحسن عراقي و بسياري از علماي طراز اول، مورخان، سياستمداران، شعرا، عرفا و انديشمندان ديگر اشاره كرد. جاذبه‌هاي طبيعي استان مركزي جاذبه‌هاي طبيعي استان مركزي كه شامل درياچه‌ها و تالاب‌ها، رودخانه‌ها، چشمه‌هاي آب گرم و سراب‌ها، ارتفاعات و قلل، غارها، مناطق حفاظت شده و پارك وحوش، نواحي ييلاقي و فضاهاي روستايي ويژه است سالانه پذيراي گردشگران بسياري هستند. درياچه ميغان يكي از تفرجگاه‌هاي آبي استان مركزي است كه زيستگاه گروه‌هاي بزرگ پرندگان بوده و آب و هواي آن در فصل پاييز بسيار مناسب است، آب اين درياچه به قدري شور است كه در هر ليتر آن در تابستان 50 گرم، در بهار 38 گرم و در زمستان 28 گرم نمك وجود دارد. درياچه‌هاي سد پانزده خرداد، سد الغدير و سدخاكي هندودر نيز از ديگر تفرجگاه‌هاي آبي استان مركزي هستند كه به ترتيب در 5 كيلومتري دليجان، تنگه فرقان در 25 كيلومتري ساوه و 30 كيلومتري جنوب شهر شازند قرار دارند. تالاب عمارت نيز از منابع ارزشمند سياحتي استان مركزي است كه يكي از زيستگاه‌هاي مهم پرندگاني چون اردك، غاز و حواصيل به شمار مي‌رود. پيرامون اين تالاب‌ با فضاي كوهستاني و آب و هواي مناسب همواره مورد توجه گردشگران استان مركزي بوده است. استان مركزي و به‌ويژه شهرستان محلات به‌دليل شرايط زمين ساختي يكي از كانون‌هاي مهم آب گرم است و شمار چشمه‌هاي فصلي آن به‌ويژه در مناطق كوهستاني بسيار زياد است. چشمه آب گرم محلات، چشمه شفا در بالاي تپه مجاور سرچشمه محلات، چشمه سليماني در شمال شرقي چشمه شنا، چشمه حكيم در يك كيلومتري جنوب شرقي چشمه شنا، چشمه آب معدني گراو در 5 كيلومتري غرب تفرش، سرچشمه محلات، سراب عباس‌آباد در 2 كيلومتري شرق شازند، سراب اسكان در 5 كيلومتري شمال روستاي فراز توابع شازند و سراب پنجعلي از مهم‌ترين چشمه‌هاي استان مركزي به حساب مي‌آيد. خواص درماني آب چشمه‌هاي حكيم، آب معدني گراو آب گرم محلات سالانه گردشگران فراواني را جهت استفاده از آنها براي بهبود بيماري‌هاي پوستي و استخواني، عصبي، روماتيسم، دستگاه گوارش، كاهش قندخون و دفع اسيداوريك به اين مناطق مي‌كشاند. ارتفاعات و قلل استان مركزي در تقاطع چين‌خوردگي البرز و زاگرس واقع شده و بلندترين قله آن شهباز است كه با ارتفاع 3388 متر در رشته كوه‌هاي راسوند قرار گرفته است. قله مودر با ارتفاع بيش از 2000 متر نيز از بلندي‌هاي مهم استان مركزي در غرب شهر اراك به حساب مي‌آيد. غارها وجود غارهاي زيبا و منحصر به ‌فرد در استان مركزي يكي ديگر از ظرفيت‌هاي گردشگري موجود در اين استان است. غار چال‌نخجير يكي از پديده‌هاي جديدالكشف و نادر زمين‌شناسي در استان مركزي است كه در 8 كيلومتري شمال و شمال‌شرقي شهرستان دليجان واقع شده است، اين غار حاصل عوامل تكتونيكي و هوازدگي شيميايي است و عموماً كريستاليزه است. غار شازند در 35 كيلومتري جنوب غربي اراك، غار سوله خونزا در كوه‌هاي شمس‌آباد، غار سفيدخاني در جنوب شهر اراك، غار آزادخان در غرب محلات و شمال روستاي سنجرباشي، غار شاه بلبل در كوه‌هاي شرقي محلات و … نيز از ديگر غارهاي زيباي موجود در استان مركزي است. مناطق حفاظت شده منطقه حفاظت شده هفتادقله از جمله مناطق حفاظت شده استان مركزي است كه با مساحتي معادل 82 هزار و 125 هكتار در محدوده شهرستان‌هاي اراك و محلات و خمين واقع شده است. 70 قله مجموعه كوهستاني است كه داراي 70 برآمدگي يا قله است، اين منطقه زيستگاه سه گونه از مهم ترين پستانداران بومي يعني كل وبز، قوچ و ميش و آهو است. جاذبه‌هاي جهانگردي پرورش گل شهرستان‌هاي محلات و تا حدودي خمين در استان مركزي از مناطق عمده پرورش گل در ايران هستند به‌طوري‌كه كار پرورش گل در محلات داراي قدمتي 50 ساله است. ميخك، داودي،گلايول، مريم، مينا، صدفي، رز، فوتوس، فيل دندان، گرتي، برگ انجيري، شويدي، فينكس، سيكلمه، سنگيز، پامچال، فيلكوس، و … از جمله گل‌هاي توليدي در محلات هستند. فضاهاي روستايي ويژه در استان مركزي تعدادي روستاي منحصر به فرد از نظر جاذبه‌هاي تاريخي و طبيعي وجود دارند كه از آن جمله مي‌توان به روستاي الوير، خان ميرزا، خنجين، خورهه، دودهك، دواغ، ساروق قلعه‌جوق، ترخوران، ششناو، انجدان و آ‎ردمين اشاره كرد كه هر يك از آنها به زيوري از آثار تاريخي، سياحتي و زيارتي آراسته شده‌اند. جاذبه‌هاي تاريخي و باستاني بيت قديمي بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران از جمله جاذبه‌هاي تاريخي استان مركزي است كه سالانه عاشقان و دوستداران بسياري را به عشق امام راحلشان به سمت خمين مي‌كشاند. اين خانه از بناهاي دوره قاجار است و حدود 160 سال قدمت دارد. دالان‌هاي تنگ و تودرتو و دو برج نظامي از ويژگي‌هاي اين بناست. عمارت سالار محتشم نيز از ديگر پديده‌هاي معماري بي‌نظير در منطقه خمين است كه ديوارهاي بلند و سردرب باشكوه و جالب توجهي دارد. سبك معماري اين خانه نشان مي‌دهد كه از دوران قاجار به يادگار مانده است. مناطق باستاني و آتشكده‌ها آتشكده آتشكوه در نزديكي روستاي آتشكوه نيمور از ديگر اماكن ديدني استان مركزي است كه متعلق به دوران ساسانيان است. بناي چهارطاقي اين آتشكده شامل ستون‌هاي سنگي استوانه‌اي بر هم استوار است و يك ايوان براي برافروختن آتش بوده است. آتشكده ميل ميلونه، شهر زيرزميني در 22 كيلومتري شمال اراك، تپه آوه در 10 كيلومتري ساوه و تپه عليشار در وسط روستاي عليشار بخش رازقان از ديگر مناطق باستاني موجود در استان مركزي هستند. بازارهاي قديمي بازار نراق و بازار اراك 2 مجموعه تاريخي استان مركزي هستند كه همواره مورد استقبال گردشگران داخلي و خارجي بوده‌اند. بازار نراق در حد فاصل مشهد اردهال و دليجان قرار گرفته كه مربوط به دوران قاجار است. معماري بناي اين بازار همراه با حجره‌ها و تيمچه‌ها از ظرافت و زيبايي خاصي برخوردار است. بازار اراك نيز كه قدمت آن به سال 1228 هـ.ق مي‌رسد از نوع معماري سيماي منحصربه‌فردي دارد. به گونه‌اي كه تمام قسمت‌هاي اصلي آن در يك رديف مستقيم است و مسيرهاي فرعي محل دادوستد فرش است. حمام چهارفصل اراك نيز كه امروز به موزه تاريخي اين شهر نيز تبديل شده از ديگر ظرفيت‌هاي گردشگري استان مركزي و شهر اراك است كه در دو قسمت مردانه و زنانه طراحي شده است. سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان مركزي با قرار دادن پيكره‌هايي در اين حمام مراسم سنتي حنابندان عروس در اراك قديم را به تصوير كشانده‌اند. علاوه بر آنچه گفته شد استان مركزي داراي اماكن مذهبي و زيارتگاه‌هاي فراواني است كه سالانه پذيراي عاشقان اهل بيت هستند. مساجد جامع ساوه، محلات، نيمور، خمين، مسجد بزرگ نراق، مسجد قرمز، تباع متبرك امامزادگان يحيي و فضل در محلات، امامزادگان سهل‌ ابن علي، طالب ابن علي و جعفر ابن علي در آستانه، امامزاده شاهزاده موسي در محلات، امامزادگان عبداله و آمنه‌خاتون در اراك، بقعه 72 تن در ساروق از جمله جاذبه‌هاي مذهبي موجود در استان مركزي هستند كه سالانه پذيراي زائران فراواني هستند. انتهاي پيام/ب