خبرگزاری فارس-همدان، سولماز عنایتی: دلبسته کوه و کوهستان بود تا جایی که نجواکنان صعود می‌کرد و به شکرانه فرودش سر به سجده می‌گذاشت، گویی به دنبال رازی سر به مهر ارتفاعات را فتح و بر فراز قله‌های ناشناخته دلش آرام می‌گرفت.
او نخستین بود، نخسین کوهنورد کلاسیک ایران که از خطه سرسبز همدان سر بر آورده و اولین فراز و فرودش را با الوند همان زیارتگاه آیینی سال‌های دور تجربه کرده است.
افسانه «اجل» و کوهستان الوند ماندگار شد و هنوز که هنوز است نخستین دیدار این عاشق و معشوق ورد زبانهاست. سال ۱۲۸۸ بود که نگاه کودک هفت ساله به شکوه و جلال و جبروت الوند گره خورد و طبیعت داستان کوهنوردی او را بر صخره‌های سخت کوهستان نقش زد.
قصه زنده‌یاد « محمود اجل» حکایت ۵۵ سال کوهنوردی است که از الوند آغاز و به مربیگری و آموزش جوانان، پند و اندرز و چند و چون فتح قلل ایران زمین ختم شد. یک عمر تلاش مجدانه و صعودهای چندین ماهه میراث اجل برای کوهنوردی ایران شد و کارنامه‌اش تاجی بر تارک تاریخ همدان نشاند.
دفتر خاطراتش وقف‌نامه‌ای است از تک تک روزهای عمرش که بی‌وقفه به دنبال کشف حقیقت از قله‌ای به قله‌ای دیگر سیر و سلوک می‌کرد و با یاری قلم به زبان شعر و تصویر عاشقانه‌های خود را به یادگار گذاشت.
بنام خدایی کـه کـوه آفریـد / بنـایی چنین با شکوه آفرید
در اطرافش از کوهنوردان راد/ زمردان پاک این گروه آفرید
گروهـی منـزه ز آلـودگی / هنرمند و دانـش پژوه آفرید
«اجل» پدر کوهنوردی نوین ایران
رئیس هیأت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان همدان سخنان خود را با ارائه پیشینه‌ای از کوهنوردی همدان و «مرحوم محمود اجل» آغاز کرد و گفت: آقای اجل به عنوان یک شخصیت برجسته نه تنها در کوهنوردی بلکه در حوزه گردشگری هم مطرح و نخستین ایرانی بود که به کشف قلل، غارها و دریاچه‌های طبیعی مبادرت کرده است.
علیرضا گوهری با اشاره به اینکه محمود اجل برای اولین بار به بسیاری از قلل صعود کرده و در نامگذاری مناطق طبیعی زیادی صاحب‌نظر بوده است اضافه کرد: قطعاً «اجل» پدر کوهنوردی نوین ایران و باعث افتخاره همه همدانی‌هاست.
وی از صعود آقای اجل به قله الوند در یکصد سال گذشته یاد کرد و ادامه داد: این کوهنورد قدیمی صد سال پیش به صورت مدون و مصور به الوند صعود کرده که این موضوع برای ما حائز اهمیت است.
رئیس هیأت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان همدان در ادامه یادآور شد: محمود اجل در بسیاری از دوره‌های آموزشی که آغاز مسیر کوهنوردی کلاسیک در کشور بود نقش آفرینی کرده و جایگاه بسیار خاصی داشته است.
وی با تأکید بر اینکه او جزو جدایی‌ناپذیر تاریخچه کوهنوردی ایران و همدان است متذکر شد: زمانی که آقای اجل کوهنوردی را آغاز کرد، تعریف کوهنوردی به سبک و سیاق امروز نبود بلکه ماجراجویانه و در قالب سفرهای اکتشافی گنجانده می‌شد.
گوهری خاطرنشان کرد: محمود اجل معلم بود و در برهه‌ای به کتابفروشی پرداخت اما تمام دغدغه این کوهنورد قدیمی شناساندن مناطق مختلف ایران از جمله قلل متعدد کشور به جوانان و علاقمندان بود به طوری که قله تخت سلیمان و بسیاری از قله‌های سراسر کشور را نامگذاری کرده است.
وی کوهنوردی را سبکی از زندگی دانست و گفت: کوهنوردان با سایر ورزشکاران متفاوت هستند چراکه با یکدیگر زندگی می‌کنند اجل هم با همین شیوه کوهنوردی را آغاز و در سفرها و صعودهایش با عشایر و بومیان منطقه ارتباط برقرار می‌کرد.
رئیس هیأت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان همدان با بیان اینکه اجل در جامعه کوهنوردی همدان برجسته بوده، هست و خواهد بود ادامه داد: شاید در معرفی‌اش به عموم مردم کوتاهی کردیم اگرچه در سنوات گذشته نمایشگاهی از آثار عکس‌های او برگزار و کتاب مختصری از اشعارش چاپ شده است.
وی در بخش دیگری از سخنانش به تاریخچه و تقدس کوهستان الوند پرداخت و اضافه کرد: افرادی به عنوان مریدان الوند در سال‌های دور برای نگهداری از این کوه تلاش و عده‌ای برای اجابت خواسته‌های خود به آن مراجعه می‌کردند.
گوهری متذکر شد: «گهواره مریم»، «حوض نبی»، «غار عابد» و «بهشت آب» دقیقا چهار جنب قله الوند هستند که ریشه در فرهنگ و آیین مردم همدان دارند و محمود اجل به واسطه ارتباط با الوند و پیشینه مذهبی‌اش در معرفی این کوهستان تاثیر بسیاری داشته است.
وی از نقش او در شناسایی و شناساندن اماکن و چشمه‌های مقدس حول و حوش الوند که ریشه در باورهای همدانی‌ها دارد یاد کرد و افزود: نسل اول کوهنوردان همدان حدود ۳۰ نفر همچون آقای پورمسلمی، آقای محمدی و آقای اسماعیل‌زاده به صورت مستقیم از رهنمودهای او بهره بردند و آموزش گرفتند.
رئیس هیأت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان همدان با اشاره به اینکه به واسطه قدمت کوهنوردی همدان و «اجل‌ها» اقدام به راه‌اندازی موزه کوهنوردی در همدان کردیم یادآور شد: قدمت و آثار قدیمی ضرورت ایجاد موزه را صدچندان می‌کند بنابراین به جمع‌‌آوری آثاری چون عکس‌ها، گزارش‌ها و هر آنچه که مربوط به کوهنوردی همدان قدیم و امروز بوده، پرداختیم.
وی خاطرنشان کرد: شهریور امسال این موزه تاسیس شده و استقبال فراتر از انتظار ما بود از همین رو با دوستان تهران صحبت کردیم و در نهایت اعلام آمادگی شد اگر در همدان مکانی با عنوان موزه ملی کوهنوردی کشور در نظر بگیریم تمام آثار به همدان منتقل شود.
گوهری راه‌اندازی این موزه در همدان را ضروری دانست و گفت: اگر این اتفاق رخ دهد یک جاذبه مصنوعی گردشگری برای خطه سرسبز همدانا ایجاد می‌شود که برند کوهنوردی کشور خواهد بود.
وی به ساخت تندیس محمود اجل اشاره و اضافه کرد: امیدواریم با ساخت تندیس محمود اجل و نصب این تندیس در مبادی صعود قله الوند این کوهنورد بزرگ بهتر از گذشته به مردم معرفی شود.
رئیس هیأت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان همدان متذکر شد: کوهستان الوند یک پایلوت کوهنوردی به شمار می‌رود و سالانه بین ۶ تا ۱۰ هزار توریست ورزشی برای صعود به الوند و دیگر قله‌ها به همدان سفر می‌کنند از همین رو نصب تندیس اجل در معرفی این کوهنورد و پیشینه تاریخی کوهنوردی همدان بسیار موثر خواهد بود.
وی با تأکید بر اینکه از این به بعد بسیاری از عکس‌های قبل و بعد از صعود کوهنوردان در کنار این تندیس ثبت خواهد شد ادامه داد: بسیاری از خاطرات در کنار تندیس محمود اجل در اذهان کوهنوردان و مردم نقش می‌بندد.
گوهری بیان کرد: در حوزه کوهنوردی در همدان اولین‌های زیادی داریم به نحوی که اولین فرد ایرانی که به قله ۸ هزار متری صعود کرد یک همدانی بود و اولین کوهنوردی ایرانی که به اورست صعود کرد همدانی بود از همین رو جا دارد تندیس تک‌تک این دوستان ساخته و در گوشه به گوشه کوهستان الوند نصب شود تا نسل آینده با پیشینه کوهنوردی این خطه آشنا شوند.
زکات صعودش چراغ راه آیندگان شد
مرحوم «اجل» در سال ۱۲۹۰ کوه‌های خورزنه (شرق همدان) را مبدا آموزش کوهنوردی و تمرین کوهپیمایی برگزید که دست بر قضا امروز همان کوه‌ها پایگاهی است برای آموزش کلاسیک کوهنوردی و صخره‌نوردی.
او با نگاه تیزبینانه و ظرافت کلام هر آنچه در این راه پرفراز و نشیب آموخته را در طبق اخلاص به دوستان و همنوردانش بخشید تا چراغ راهی باشد برای آیندگان. کروکی‌های مصور و گزارش‌های بی‌عیب و نقص‌اش سرمشق کوهنوردان شد و پا جای پای او گذاشتند و قلل را فتح کردند تا نام اجل را زنده نگه دارند.
محمود اجل با اراده آهنین و لوازم دست‌ساز همچون کوله‌پشتی که از پوست گوسفند آماده کرده بود، اولین صعود قلل، ارتفاعات و پیمایش غارها را به نام خود زد ولی در کمال فروتنی هدفش را شناسایی مناطق کوهستانی ایران خواند.
مسوول پیشکسوتان کوهنوردی همدان سخنانش را از پیشینه این ورزش آغاز و کوهنوردی همدان را مدیون محمود اجل دانست و گفت: این کوهنورد کهنه کار در سال ۱۲۸۱ متولد و در سن ۷ سالگی برای اولین بار همراه با پدرش به قله الوند صعود کرد.
نعمت‌الله اخضری به زیبایی کوه الوند و چشمه و چمن این کوهستان اشاره کرد و افزود: زیبایی منحصر به فرد الوند محمود اجل را متعجب و حیرت‌زده می‌کند به طوری که عاشق کوهنوردی می‌شود و به صورت جدی و رسمی کوهنوردی را از سال ۱۳۰۰ آغاز می‌کند.
وی یادآور شد: پیش از اجل کوهنوردی در همدان نداشتیم اگرچه عده‌ای از روستاییان و بومیان در گذشته‌های دور به منظور زیارت به کوهستان الوند می‌رفتند اما به طور رسمی راه و رسم کوهنوردی را محمود اجل آغاز کرد.
مسوول پیشکسوتان کوهنوردی همدان با تأکید بر اینکه این کوهنورد کهنه‌کار در سال ۱۳۰۴ به قله توچال صعود می‌کند و از آن پس یکی پس از دیگری قله‌های کشف نشده ایران را درمی‌نوردد خاطرنشان کرد: قله دماوند را نیز در سال ۱۳۲۴ برای اولین بار صعود می‌کند و پس از آن کم کم صعودها بیشتر و کوهنوردان دیگر با قلل مهم ایران آشنا می‌شوند.
وی نیز از محمود اجل به عنوان پدر کوهنوردی ایران یاد کرد و متذکر شد: اجل نه تنها در همدان بلکه در سطح کشور حرف اول را می‌زد به طوری که تمام استادان و بزرگان کوهنوردی کشور احترام خاصی برای این کوهنورد باسابقه قائل هستند.
به گفته اخضری این کوهنورد قدیمی اهل ذوق و هنر بود و برای تمام کوه‌های ایران شعر سروده و کروکی صعود به قله‌ها را نقاشی کرده، اشعار اجل درباره کوهستان الوند، دماوند و اشترانکوه موجود است.
وی با بیان اینکه محمود اجل کوهنوردی را زمانی آغاز کرد که هیچ دوره آموزشی وجود نداشت ادامه داد: «کاظم گیلانپور» اولین فردی بود که با تحصیلات عالی در اروپا دوره آموزشی مربیگری کوهنوردی را دید و پس از بازگشت به ایران این دوره‌ها را برگزار کرد، محمود اجل هم در این دوره‌ها شرکت و در مدت کوتاهی مربی و فنی کار شد.
مسوول پیشکسوتان کوهنوردی همدان خاطرنشان کرد: این کوهنورد خوش‌ذوق با امکانات بسیار کم و حتی نبود وسایل نقلیه بسیاری از کوه‌ها را پیموده و امروز وسایل کوهنوردی خوبی از خود به جای گذاشته که در حال حاضر به انجمن کوهنوردان ایران هدیه شده است.
وی از رایزنی‌های انجام شده برای انتقال وسایل اجل به موزه کوهنوردی همدان سخن به میان آورد و یادآور شد: محمود اجل راه را برای کوهنوردی کشور باز کرد و ما پا جای پای او گذاشتیم.
به گفته اخضری این کوهنورد کهنه‌کار گزارش و اطلاعات صعود به قله‌ها و کوهستان‌ها را در اختیار دیگران قرار می‌داده به نحوی که نسل‌های بعدی، از آن بهره‌مند و راه او را ادامه دهند.
وی متذکر شد: امروز پس از گذشت سال‌های طولانی ما هنوز پندها و آموخته‌های این کوهنورد قدیمی را فراموش نکرده‌ایم و خودمان را شاگردِ شاگرد او می‌دانیم، او فردی مومن، ساده و اهل معرفت و عشق بود، عشق به خدا و طبیعت و کوهنوردی در اجل مثال زدنی است.
مسوول پیشکسوتان کوهنوردی همدان در ادامه از کوه‌های شاخص و بکر کشور یاد کرد و افزود: کوه‌های بی‌نظیر ایران بستر مناسب کوهنوردی است همچون خط‌الراس البرز با ۲۰۰ قله ۴ هزار متری، کوه‌های دنا با ۴۰ قله بیش از ۴ هزار متر و کوه‌های اشترانکوه و زردکوه.
وی با بیان اینکه کوهستان الوند خط‌الراسی با ۱۰ قله است که تاثیر بسزایی در پرورش کوهنوردان و هیمالیانوردان همدانی دارد اضافه کرد: یکی از زیباترین و خاص‌ترین کوه‌ها و قله‌های دنیا در همدان قد برافراشته به نحوی که شاید هیچ یک از کوه‌های دنیا به این میزان چشمه آب گوارا نداشته باشد و به چمن و گل و گیاه آراسته نباشد.
انسجام کوهنوردی امروز میراث «محمود اجل»
زنده یاد «محمود اجل» پس از صعود به قله‌های الوند از سال ۱۳۰۶ به صورت پیوسته و متمادی به قله‌های دیگر هم صعود کرد و در سال ۱۳۲۷ در سن ۴۶ سالگی به اتفاق همنوردان خود گروه «کوهنوردان آزاد» را تاسیس کرد و در سال ۱۳۴۳ به دلیل کهولت سن و درد مفاصل از کوهنوردی بازماند اما عاشقانه سودای صعود بر فراز قله‌های ایران را در سر می‌پروراند.
کوهنورد با سابقه همدانی که در ۱۳۳۹ کوهنوردی را آغاز کرده است در این باره اظهار کرد: مرحوم اجل از دوستان پدرم بود و به واسطه علاقه‌ام به کوه رفت و آمد ما جدی‌تر شد و حدود دو سال از رهنمودهای او استفاده کردم.
حسین پورمسلمی از خاطره اولین صعود به الوند همراه با محمود اجل یاد کرد و افزود: این صعود در خاطرم نقش بسته و هیچگاه فراموشش نمی‌کنم.
وی یکی از ویژگی‌های کوهپیمایی اجل را حفظ محیط زیست دانست و گفت: او معتقد بود افرادی که پا به عرصه طبیعت می‌گذارند مهمان طبیعت هستند از همین رو باید به حریم گلها، گیاهان و جانوران احترام گذاشت و به ترکبیات طبیعی دست درازی نکرد.
این کوهنورد با سابقه همدانی با تأکید بر اینکه محمود اجل بسیار خوش قول و دقیق بود یادآور شد: آن زمان جوان و ابتدای مسیر کوهنوردی بودیم ولی او با تمام توان از ما حمایت می‌کرد به طوری که خودم را مدیونش می‌دانم.
وی انسجام کوهنوردی امروز را حاصل تلاش‌های شبانه‌روزی محمود اجل در سال‌های گذشته دانست و اضافه کرد: نگاه اجل نفوذ خاصی داشت و بسیاری از آموزش‌ها در رفتار و کردارش نمایان می‌شد.
پورمسلمی خاطرنشان کرد: اجل استاد توانمند و بنیانگذار کوهنوردی حرفه‌ای بود که در کمال خضوع در حین صعود همیشه نام خداوند را زمزمه می‌کرد.
محمود اجل پس از سال‌ها تلاش در راه کوهنوردی و شناسایی ظرفیت‌های کوهستانی ایران در سال ۱۳۶۲ دعوت حق را لبیک گفت.
انتهای پیام/89033/خ
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
