موسیقی اصیل ایرانی در حال فراموشی است

محمد نقی جلالی امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در رشت حمایت از موسیقی ایرانی را مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد: موسیقی اصیل ایرانی بخشی از تاریخ و هویت این مرز و بوم است که برای مقابله با تهاجم  فرهنگی باید مورد حمایت جدی قرار گیرد.

وی در باره پیشینه ساز نی در ایران گفت: طبق نظر برخی مورخان تاریخچه ابداع نی به بیش از 3 هزار و 500 سال پیش باز می‌گردد که به انواع مختلف سنگی، استخوانی، شاخ گاو و فلزی تقسیم می‌شد و در گذشته برای ساخت نی به ندرت از بوته‌های مختلف نی استفاده  می‌کردند تا اینکه نی به صورت‌های امروزی که ما می‌بینیم تکامل پیدا کرد.

هنرمند پیشکسوت نی، ادامه داد: نی چوپانی که آن را  با لب می‌دمد اکنون نیز در برخی مناطق کوهستانی و دشت‌های گیلان و مازندران در مراسم‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و اینگونه نی‌های محلی علاوه بر  گیلان در دیگر استان‌های کشور نیز کاملا رواج داشته است تا اینکه در دوره قاجار توسط نایب اسدالله اصفهانی به دربار پادشاهان راه یافت و تاریخ موسیقی ایران، نی امروزی را به این استاد نسبت می‌دهد و از آن پس نی در مراسم‌های مختلف مذهبی و مجالس شادمانی مورد توجه و استفاده قرار گرفت.

وی، نی امروزی را برداشتی کاملا مشابه از نی چوپانی دانست و ابراز کرد: یک روزنه دیگر نیز به آن اضافه شد و نحوه دمیدن آن از لب به مابین دندان و زبان تغییر یافت و این تغییر موجب کیفیت بالاتری برای اخذ صدا شد که این ویژگی تغییر دمیدن نی توسط اساتید نامدار موسیقی ایران و استادان موسیقی «نوایی و کسایی» انجام گرفت و از آن پس تاکنون نیز همین شیوه رایج است.

جلالی با تصریح بر اینکه موسیقی بیانگر تاریخ  احساسات غم و شادی، حماسی و مذهبی هر کشوری است، خاطرنشان کرد: موسیقی با سنت‌ها، آیین‌ها و وقایع زندگی مردم ارتباط مستقیم دارد و نوازنده طبق موقعیت محل زندگی، حوادث و ... تصمیم می‌گیرد که با ساز خود چگونه و چه بنوازد.

وی با اشاره به تاثیر نوازنده در محیط اطراف، اظهار کرد: از آنجا که نی جزو سازهای بادی بوده و اجرای آن با جان آمیخته است، هنرمند می‌تواند با تمام وجود و احساسش آن را بنوازد و به راحتی محیط اطراف خود را تحت تاثیر قرار دهد و اگر نوازنده ناراحت باشد می‌تواند به راحتی احساس غم‌انگیز خود را مانند کلام از طریق نواختن نی برای افراد بازگو کند و به آنها انتقال دهد و افراد اطرافش نیز حال و هوای نوازنده را پیدا می‌کنند.

این هنرمند گیلانی تاثیر نوازنده‌ها در محیط اطراف خود را بیشتر دانست و گفت: اگر می‌خواهیم جامعه‌ای داشته باشیم که مردم آن شاد باشند باید نوازنده‌های شادی داشته باشیم در غیر این صورت جامعه غم‌انگیز و بی‌روح می‌شود و این نشان می‌دهد که موسیقی و نوازنده تا چه اندازه می‌تواند در زندگی مردم و احساسات آنها نقش داشته باشد.

وی اضافه کرد: موسیقی چیزی است که نمی‌توان آن را از مردم جدا کرد زیرا با جدایی موسیقی از زندگی مردم دست بر احساسات آنها گذاشته‌ایم و جامعه دچار بحران روحی و روانی می‌شود که قابل جبران نیست.  

جلالی، موسیقی هر ملتی را تاریخ آن ملت دانست و تصریح کرد: موسیقی بیانگر احساسات و وقایع آن ملت و سرزمین است و از آنجا که زندگی بشر بیشتر از غم سرچشمه می‌گیرد برای رهایی به نعمت‌ها و توانایی‌هایی خدادادی که همان هنر است پناه می‌برد و نوازنده با نواختن ساز و شنونده با شنیدن آن به آرامش نسبی می‌رسند.

وی با اشاره به اینکه جوانان امروزی به دنبال شادی هستند، یادآور شد: از آن جا که امروزه موسیقی ما سفارشی و یا به صورت مجازی اجرا می‌شود و نوازندگان برای نواختن آهنگ‌های شاد محدودیت دارند مردم اینطور استنباط می‌کنند که سازهای سنتی اغلب بیان کننده غم و اندوه هستند و قادر به نواختن آهنگ‌های شاد نیستند در صورتی که چنین چیزی نیست و به همین دلیل جوان‌ها دنباله روی موسیقی شاد غربی هستند که به دلیل عدم آشنایی با فرهنگ سازهای اروپایی، نشناختن تعادل و توازن موسیقی اروپایی پس از مدتی به افراط و تفریط دست می‌زنند که ناهنجاریی‌هایی را به دنبال دارد.

این هنرمند نوازنده نی گیلان، توجه به موسیقی سنتی و زیبایی‌شناسی موسیقی برای حفظ و ترویج موسیقی سنتی اصیل ایرانی و گرایش جوانان را مورد تاکید قرار داد.

وی با تاکید بر ضرورت حمایت مادی و معنوی از هنرمندان جوان و با استعداد ابراز کرد: نامناسب بودن مکان آموزشگاه‌های موسیقی، نحوه دریافت شهریه‌ها، نبود امکانات کافی برای آموزش و یا مکان‌های تمرین برای هنرجویان و ... موجب به فراموشی سپردن موسیقی سنتی اصیل می‌شود.

جلالی درباره مشکلات ساخت سازهای بی‌رویه سازها و ادوات موسیقی موجود در بازار متذکر شد: یکی از بزرگ‌ترین عوامل تخریب این هنر اصیل، ساخت و ساز بی‌رویه و غیر استاندارد سازهای موجود در بازار است که توسط افراد غیر متخصص (تقلبی) ساخته شده و با قیمت کاذب به بازار عرضه می‌شود و به دلیل عدم اطلاع، مردم از این سازها خریداری می‌کنند که توصیه می‌شود هنرآموزان حتما ساز را از طریق مدرس و استادان خود تهیه کنند تا متحمل ضرر و زیان نشوند.

استاد نوازنده نی گیلانی، استفاده از ساز خوب و مناسب را رکن اصلی آموزش عنوان کرد و افزود: بنده از سال‌های 52 تا کنون در ساخت نی و دیگر ادوات تجربه کافی دارم اما به دلیل اهمیت بر کیفیت ساز از افراد نام آشنا و فروشگاه‌های معتبر ساز را تهیه کرده و در اختیار هنرآموز قرار می‌دهم زیرا یک ساز خوب و استاندارد نقش مهمی در یادگیری فرد دارد.

وی درباره جایگاه موسیقی در جامعه امروز خاطرنشان کرد: مشکلات متعددی برای هنرمندان وجود دارد که گروه‌های موسیقی یکی پس از دیگری از ادامه کار منصرف می‌شوند و می‌توان گفت پس از گذشت سال‌ها موسیقی ما مرجع و متولی ثابت و قانونمندی ندارد.

به گزارش فارس، محمد نقی جلالی در سال 1339 در رشت به دنیا آمد و فعالیت خود را از سال‌های کودکی نزد پدرش آغاز کرد و از محضر اساتیدی مانند میرزا علی مقدم شهرستانی، طراب‌پور، فریدون فروزانفر، رمضان خیربین شهرستانی، ستار فلاحت‌کار، یوسف احمدی کیا سرایی و ... بهره‌های فراوانی برد و در زمینه هنرهای سنتی به ویژه نوازندگی نی و ساخت و ساز سازهای سنتی تا به امروز فعالیت دارد.

وی از سال 1352 نیز در تدریس سازهایی مانند نی، نی‌لبک، قره‌نی و... با مراکز فرهنگی هنری همکاری داشته است.

جلالی عضو نخستین گروه موسیقی در گیلان با نام «نوای دل» و سرپرست گروه موسیقی محلی گیلکی نغمه و گروه موسیقی محلی تالشی‌ «له دوبه» بوده و کنسرت‌های زیادی در مراکز فرهنگی هنری مختلف کشور اجرا کرده است.

انتهای پیام/غ10