آنچه همتاي «قرآن عظيم» است+صوت

به گزارش خبرنگار قرآنی باشگاه خبری فارس«توانا»، به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد بین‌المللی علوم‌ وحیانی اسراء ‌، آیت‌الله «عبد‌الله جوادی آملی» درباره خصوصیت سوره مبارکه «حمد» عنوان کرد: سوره مبارکه «حمد» که فاتحةالکتاب و سرآغاز کلام‌خدای سبحان است، در مقال‌الهی به گونه‌ای تکریم‌آمیز، همتای «قرآن عظیم» قرار گرفته است.

تلاوت سوره مبارکه «حمد» توسط استاد مرحوم «عبدالباسط محمد عبدالصمد»

وی در این باره افزود: خداوند ‌متعال در سوره مبارکه «الحجر»، آیه شریفه 87 می‌فرماید: «و لقد اتیناک سبعاً من‌المثانی والقرآن‌العظیم؛ و حقاً که تو را هفت آیه عظیم‌الشان به‌نام سوره «حمد» (که در هرنمازی حداقل دو بار تکرار می‌شود)، و قرآن بزرگ را اعطا کردیم» و در اخبار نبوی (ص) و سخنان عترت طاهرین (ع) نیز با نام‌ها و اوصافی چون «جامع‌ترین حکمت»، «گنج عرشی»، «شریف‌ترین ذخیره در گنجینه‌های عرش الهی»، «سوره شفابخش»، «نعمت بزرگ و سنگین» و «برترین سوره قرآن» از آن یاد شده است؛ همانطور که در کتاب بحارالانوار آمده است: « لیس شىء من‌القرآن و الکلام جمع فیه من جوامع‌الخیر و الحکمة، ما جمع فی سورة‌الحمد»، و «إن فاتحة‌الکتاب اشرف ما فى کنوز العرش» (کتاب نورالثقلین)، «فاتحةالکتاب شفاء من کل داء» (مجمع البیان، ج1، ص87)، «فأفردالامتنان عَلَیّ بفاتحةالکتاب» (تفسیر برهان، ج1، ص41؛ نورالثقلین،ج1، ص6).

سوره حمد مشتمل بر عصاره معارف گسترده قرآن‌کریم است

این مفسر قرآن در ادامه گفت: پیامبر اکرم‌(ص) هنگام پیشنهاد آموزش این سوره به جابربن عبدالله انصاری، آن را برترین سوره کتاب خدا معرّفی کرد، «ألا أعلّمک أفضل سورة أنزلها‌الله فى کتابه؟ قال: فقال له جابر: بلی بأبى أنت و أمّى یا رسول‌الله عَلِّمنیها. فعلّمه الحمد، أمّ الکتاب» (تفسیر برهان، ج1، ص42)؛ چنانکه در حدیثی دیگر میزان این برتری را نیز مشخص کرده و فرمود: «لو أنّ فاتحةالکتاب وضعت فى کفةالمیزان و وضع‌القرآن فی کفةٍ لرجحت فاتحةالکتاب سبع مرّات»(جامع أحادیث الشیعه، ج 15، ص 89) نیز آن حضرت سوره حمد را با کتاب‌های آسمانی سنجیده، فرمود: «والذى نفسى بیده ما أنزل الله فى‌التوراة و لا فى‌الإنجیل و لا فى‌الزبور و لا فى‌القرآن مثلها هى أم‌‌ّالکتاب»(جامع أحادیث‌الشیعه، ج 15، ص 89)، این سوره که با تعظیم نام خدای‌ رحمان و رحیم آغاز می‌شود و با ستایش و برشماری صفات جمال و جلال خدای سبحان و حصر عبادت و استعانت در او تداوم می‌یابد و با مسئلت هدایت از ساحت کبریایی‌اش پایان می‌گیرد، با همه ایجاز و اختصاری که دارد، مشتمل بر عصاره معارف گسترده قرآن‌کریم است؛ زیرا خطوط کلی و اصول سه‌گانه معارف دینی، «مبدأشناسی»، «معادشناسی» و «رسالت‌شناسی» است که مایه هدایت سالکان به صلاح دنیا و آخرت است و سوره حمد با موجزترین الفاظ و روشن‌ترین معانی، آن اصول سه‌گانه را بیان کرده، راه سلوک آدمی به سوی پروردگارش را نشان می‌دهد؛ سوره مبارکه فاتحةالکتاب، کلام خدای سبحان است، ولی به نیابت از عبد سالکی که چهره‌جان خویش را متوجه ذات اقدس خداوند کرده، به رازگویی محبّانه و عاشقانه با او می‌پردازد.

 آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به آموخته‌های این سوره مبارکه گفت: خدای سبحان در این سوره، «آداب تحمید»، «شیوه اظهار بندگی» و «راه سخن گفتن عبد سالک با ربّ مالک را به سالکان کویش» آموخته است و آن را پایه «عمود دین» قرار داده «لا صلاة إلاّ بفاتحةالکتاب»(عوالى اللئالى، ج1، ص196)، 10 بار تلاوت آن را در هر شبانه‌روز، بر متقرِّبان به فرایض، فرض و چندین برابرِ آن را به شائقان قرب نوافل سفارش کرده است.

وی در این باره افزود: اگر سوره مبارکه حمد، مشتمل بر عصاره معرفت‌های قرآنی، که همان اسرار مبدأ و معاد و دانش سلوک انسان به سوی پروردگار است، نمی‌بود، این گونه در کتاب خدا همتای «قرآن عظیم»(سوره حجر، آیه 87) قرار نمی‌گرفت و در کلام اسوه‌های سلوک إلی‌الله اهل‌بیت (ع) با عظمت از آن یاد نمی‌شد. 

انتهای‌پیام/م.خ