مراسم محرم در روستای دوان ثبت معنوی شد

به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، مراسم محرم در روستای  طبیعی، تاریخی دوان شهرستان کازرون در فهرست میراث معنوی ایران قرار گرفت.

با ثبت این آیین، جمع مواریث معنوی شهرستان کازرون در فهرست میراث معنوی کشور به سه آیین رسید.

برگزاری مراسم عاشورا در شهر کازرون و دولچه‌دوزی در این شهرستان به عنوان دو اثر معنوی، پیش از این در فهرست میراث معنوی ایران قرار گرفته بود.

شهرستان کازرون یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران و فارس به‌شمار می‌رود که دارای تنوع فرهنگی و آیینی ویژه است، به طوری که امروزه بیش از 230 اثر تاریخی این شهرستان در فهرست میراث تاریخی ایران قرار گرفته است.

این روستا از جمله روستاهای با قدمت تاریخی فرهنگی در فارس و ایران بوده که در این اواخر نیز در فهرست روستاهای هدف گردشگری قرار گرفته است.

روستای دوان در 12 کیلومتری شمال شهر فعلی کازرون قرار گرفته است.

از جاذبه‌های گردشگری این روستا معماری و بافت منسجم، قبرستان‌های تاریخی و کتیبه‌های مزین به خط کوفی و بقاع متبرکه (امامزاده شاه سلیمان و علامه دوانی)، حمام تاریخی دوان (موزه محلی)، تاکستان‌های پلکانی، زبان، گویش، آداب و آیین‌‌های ویژه آن را می‌توان ذکر کرد.

دوانی‌ها هر ساله به یاد عاشورای حسینی مراسم ویژه‌ای را به جا می‌آورند که در نوع خود جالب و قابل توجه است.

تب و تاب عاشورا از روزهای قبل از شروع محرم در میان مردم به وجود می‌آید و آنهایی که نذر دارند در تدارک لوازم و مواد اولیه آش و نذورات خود بر می‌آیند و به ساخت وسایل سینه‌زنی نظیر دمام و پرچم و ... می‌پردازند و تمام کوچه‌ها را غبارروبی و محل‌های عزاداری را سیاه‌پوش می‌کنند.

در دوان دو محله وجود دارد که محله پایین و بالا نامیده می‌شود.

مراسم عاشورا از قدیم‌الایام در این دو محله به طور جداگانه اجرا می‌شده و تا به امروز نیز ادامه دارد.

اهالی محله بالا پس از مدتی از عزاداری در محل خود به محله پایین می‌روند و اهالی محله پایین نیز همزمان به محله بالا می‌روند و جابه‌جا می‌شوند و بدین نحو در هر دو محله هیئت عزاداران به سینه‌زنی و نوحه‌سرایی می‌پردازند.

سینه‌زنی از شب هفتم شروع می‌شود و گروه سنج و دمام‌زن در محل تجمع شروع به نواختن سنج و دمام می‌کنند و بدین وسیله ندای گرد آمدن اهالی برای اجرای مراسم سینه‌زنی را سر می‌دهند.

با نواختن سنج و دمام مردان و زنان به محل تجمع می‌روند و تجمع مردم محله پایین در میدان کنار بقعه شاه سلیمان و تجمع مردم محله بالا در میدان کنار مسجد اسفندیاری (مسجد جامع دوان) صورت می‌گیرد.

محل تجمع عزاداران، میدانی است که وسط آن را سه دایره متحدالمرکز به فاصله چند متر تشکیل می‌دهد که به وسیله رنگ خط‌کشی شده است.

دایره کوچک‌تر که در مرکز قرار گرفته محل سینه‌زنی کودکان، دایره دوم محل سینه‌زنی جوانان و دایره سوم که بزرگ‌تر است به بزرگان و ریش‌سفیدان اختصاص دارد.

قبل از آمدن سرخون (تکخوان یا نوحه‌خوان)، یک نفر که صدایش خوب است، اشعاری را می‌خواند و بقیه جواب می‌دهند.

این اشعار در یک تا دو بیت خلاصه می‌شود و سینه‌زنان در حالی که هر یک با دست چپ کمربند نفر سمت چپ خود را گرفته‌اند در یک دایره قرار می‌گیرند و هر چه افراد بیشتر شوند محیط دایره بزرگ‌تر می‌شود.

شب عاشورا علاوه بر اینکه مردان در میدان سینه‌زنی تجمع می‌کنند، زنان نیز در خانه عهده‌دار مراسم عاشورا در پای گهواره علی اصغر که با پارچه‌های رنگین تزیین شده است به عزاداری مشغول می‌شوند و عده‌ای نیز به پختن آش نذری می‌پردازند.

در گذشته در این روستا مراسم تعزیه‌خوانی برپا بوده که با ممنوعیت تعزیه و تعزیه‌گردانی، این سنت نیز در دوان فراموش شد.

پس از ممنوعیت تعزیه در دوان، مردم کتلی می‌گرفته‌اند که کاروان عظیمی بوده و پیشاپیش دسته‌های سینه‌زنی به حرکت در می‌آمده است.

در کتلی اسب‌های بسیاری را با پارچه‌های رنگین تزیین می‌کرده‌اند و بر هر کدام نوجوانی که لباسی سیاه بر تن داشته سوار می‌کرده‌اند که نشان دهنده اهل بیت بعد از اسارت بوده است و این سنت نیز در اثر گذشت زمان به فراموشی سپرده شد.

البته تعزیه‌خوانی شهر کازرون نیز در سال‌های گذشته در فهرست آثار معنوی ایران جای گرفت.

با روی کار آمدن نسل جدید  و مهاجرت اکثر اهالی ساکن در این روستا برخی از سنت‌های مختص محرم که در گذشته انجام می‌گرفت رو به فراموشی و یا در حال کمرنگ شدن هستند، از این رو ضرورت ثبت این سنت‌ها که در حال منسوخ شدن و تغییر شکل است احساس می‌شود.

تنها وظیفه مهم کسانی که برای فرهنگ و آداب و رسوم دل می‌سوزانند آن است که آنها را را ضبط و ثبت کنند.

تاکنون 18 میراث معنوی استان فارس در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است که مراسم محرم در روستای تاریخی دوان در شهرستان کازرون در کنار مراسم تعزیه‌خوانی صحرارود فسا، خمیه‌های برافراشته زرقان در همایش سراسری ثبت آیین‌های عاشورایی کشور که در روزهای 21 و 22 آذر ماه سال جاری در مازندران برگزار شد، در فهرست میراث معنوی کشور قرار گرفت.

انتهای پیام/2448/ح30/گ1003