آیا ناتو وارد بندر «آکتاو قزاقستان» خواهد شد؟

به‌ گزارش خبرنگار دفتر منطقه‌ای فارس در دوشنبه، پایگاه اینترنتی قزاقی « kursiv.kz» با استناد مطالب رسانه‌های خارجی از موافقت دولت قزاقستان برای استقرار نیروهای ناتو در بندر «آکتاو» خبر داد.

در مطلبی که این پایگاه خبری تحلیلی تحت عنوان «کشتی‌های ناتو وارد بندر ما خواهند شد؟ منتشر کرده، آمده است: تعدادی از رسانه‌های خارجی اعلام کرده‌اند که قزاقستان طی زمان خروج نیروهای ناتو از افغانستان بندر آکتاو را در اختیار آمریکا قرار خواهد داد که پس از این مرحله نیز ادامه حضور نظامی خارجی در این کشور بعید نخواهد بود.

هنوز در ماه آوریل سال جاری میلادی در نشست وزرای امور خارجه، پروسه استانبول در مورد افغانستان که در شهر آلماتی قزاقستان برگزار شده بود، رئیس جمهور این کشور اعلام کرده بود که آستانه آماده واگذاری بندر آکتاو به‌ ناتو جهت پایان دادن به‌عملیات «آزادی شکست‌ناپذیر» می‌باشد.

اما در آن موقع ظاهرا جانب آمریکا به‌ این پیشنهاد «نورسلطان نظربایف» واکنش خاصی نشان نداد که به‌ این دلیل توجه رسانه‌های گروهی منطقه نسبت به‌ این موضوع نیز به‌ تدریج از بین رفت.

در بین کارشناسان، این تصور حاکم بود که احتمالا قزاقستان ملاحظات همسایه بزرگ و شریک استراتژیک خود –روسیه را کرده است. چرا که با استقرار ناتو در بندر آکتاو توازن قدرت در حوزه دریای خزر به‌طور قابل توجهی می‌تواند تحت تاثیر قرار گیرد.

اما اکنون در حالی رسانه‌های خارجی به‌ این موضوع پرداخته‌اند که هم سفارت آمریکا مقیم آستانه و هم مقامات قزاقی از شرح و تفسیر بحث استقرار نظامیان ناتو در آکتاو پرهیز می‌کنند.

البته قبلا برخی از نمایندگان وزارت دفاع قزاقستان اعلام کرده بودند که در صورت تحقق این پروژه، ناتو تنها حق نقل و انتقال محموله‌های غیرنظامی از این بندر را خواهد داشت.

اما به‌ نوشته نشریه ترکی « Dunyabulteni.net» ناتو از بندر آکتاو جهت اخراج نیرو و تجهیزات نظامی خود از افغانستان استفاده خواهد کرد. اما همان‌گونه که اشاره شد مقامات رسمی قزاقستان و آمریکا از اعلام نظر در رابطه به‌ این موضوع خودداری می‌کنند.

«عسکر مومن‌اف» نویسنده مطلب، طرح بحث واگذاری بندر آکتاو به‌ناتو در پی تائید تصمیم خروج پایگاه نظامی آمریکا از قرقیزستان را اتفاقی نمی‌داند. چرا که هنوز در بیش از دو ماه پیش «جان میلارد» فرمانده پایگاه «مناس» ضمن مصاحبه با شبکه تلویزیونی آمریکایی «Pentagon Channel» اعلام کرده بود که واشنگتن به‌شدت به‌دنبال پیدا کردن محل مناسبی در آسیای مرکزی جهت انتقال پایگاه «مناس» می‌گردد.

در آن موقع از وجود گزینه‌های نظیر «آکتاو» و «شمکنت» در قزاقستان یاد شده بود. ولی ضمن واکنش به‌ این بحث ‌وزارت امور خارجه قزاقستان اعلام کرده بود که هیچ نوع توافقی برای انتقال پایگاه نظامی به‌این کشور وجود ندارد.

اما باز این بحث که آمریکا از مدت‌ها پیش به‌ دنبال ایجاد پایگاه نظامی در آکتاو می‌باشد، در اصل تازگی‌ای ندارد. زیرا طبق اطلاعات منتشره از سوی ویکی‌لیکس، فرماندهان نظامی آمریکا از چند سال به‌ این طرف به‌دنبال متقاعد کردن آستانه به‌ واگذاری بندر آکتاو جهت انتقال محموله‌های دارای استفاده‌های متفاوت بوده‌اند. 

برخی از کارشناسان سیاسی آمریکا نیز به‌ نوعی به‌ جلب موافقت آستانه در این زمینه نیز اشاره کرده‌اند. به‌عنوان مثال، «اریک ماکگلینچی» کارشناس مسائل آسیای مرکزی چندی قبل خبر داده بود که «قرقیزستان به‌ آمریکا بدرود ولی قزاقستان خوش آمدید می‌گوید».

به‌نوشته «kursiv.kz» یکی از منابع این پایگاه خبری تحلیلی در آکتاو با تضمین عدم افشای نامش از آن خبر داده است که نظامیان آمریکایی (در لباس غیرنظامی) حدود 6 ماه است که در این بندر حضور دارند.

کارشناسان معتقدند آمریکا با استقرار نظامیان خود در بندر آکتاو به‌ فکر کمک به‌ اجرای اهداف کلانی است که از طریق چند پروژه و به‌ خصوص «جاده جدید ابریشم» بازگو می‌شود.

چنانچه این اتفاق جامه عمل بپوشد، به‌ صورت قطعی آمریکا از فرصت حضور نظامی خود در دریای خزر نه‌ تنها برای تاثیرگذاری روی فضای حوزه خزر و فشار روی ایران استفاده خواهد کرد، بلکه اقدام به‌ تشویق و حمایت‌های صریح‌تری از گروه‌های افراطی، تروریستی و جدایی‌خواه منطقه نیز خواهد نمود که در این راستا روسیه و چین بیشترین میزان تاثیرپذیری را خواهند داشت.

به‌اعتقاد «یولیا یاکوشوا» معاون مرکز مطالعات کشورهای شوروی سابق چنانچه آمریکا در آکتاو مستقر شود، این به‌ معنای آغاز مرحله جدیدی از حضور نظامی واشنگتن در آسیای مرکزی، خزر و ماورای قفقاز خواهد بود.

از نظر یاکوشوا حضور نظامی آمریکا در خزر سیستم امنیتی این دریا را بهم زده و قبل از همه روسیه و ایران را وادار به‌نظامی‌سازی بیشتری خواهد کرد.

وی با توجه به‌نقش منفی آمریکا در تحولات خاور نزدیک و میانه، بر این باور است که ورود آمریکا به‌ خزر منجر به‌ ایجاد بی‌ثباتی در منطقه بر اساس طرح «هرج و مرج قابل مدیریت» خواهد شد و بحران‌های جدی‌ای را به‌ بار خواهد آورد.

انتهای پیام/خ