به گزارش خبرگزاری فارس از آبیک، شهرستان آبیک با وسعتی حدود یک هزار و 534 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 84 هزار و 201 نفر (بر اساس آمار سال 1375) کم‌وسعت‌ترین و نیز کم‌جمعیت‌ترین شهرستان استان قزوین است و در دل خود اقوام مختلفی اعم از آذری، کرد، گیلک، لر، طالقانی و غیره را جای داده است.
شهرستان آبیک دارای دو بخش مرکزی و بشاریات و دو شهر آبیک و خاکعلی بوده و مجموعاً دارای پنج دهستان است که بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سازمان مدیریت استان میزان جمعیت شهرستان در سال 85 بالغ بر 95 هزار و928 نفر است.
ترکیب جمعیتی شهر از دو قسمت تشکیل شده است. اول ساکنان اصلی شهر و دوم مهاجران استان‌های همجوار و روستاهای شهرستان و استان و دیگر استان‌های کشور هستند، این در حالی است که جمعیت روستایی نیز از ساکنان بومی هستند که سال‌ها در این روستاها سکونت داشته و به کار کشاورزی و دامداری مشغول هستند. عده‌ای از روستائیان نیز در شرکت‌ها و کارخانجات شهرستان مشغول به کار هستند.
با توجه به فرا رسیدن سال نو و ایام نوروز برای آشنایی بهتر و بیشتر با آداب و رسوم اقوام مختلف شهرستان آبیک در نوروز گزارشی که در پیش رو است از نظرتان می‌گذرد.
قریب به اتفاق جمعیت شهرها و روستاهای شهرستان آبیک را آذری زبان‌ها تشکیل می‌دهند.
هدیه به نوعروسان آذری
قدم‌علی نوروزی از شهروندان آذری‌زبان به خبرنگار فارس در آبیک می‌گوید: یک رسم قدیمی که از گذشته به جا مانده و هنوز هم اجرا می‌شود خرید یک هدیه برای برادران و خواهران است که از قبل تهیه شده و هنگام دید و بازدیدها تقدیم برادران و خواهران می‌شود.
وی می‌افزاید: به تازه‌عروس‌ها که در سال گذشته به خانه بخت رفته‌اند و یا عقد کرده هستند، چه عروس خواهر و چه عروس برادر باشد زمانی که در ایام نوروزی عید دیدنی می‌آیند کادویی تهیه و به آنان تقدیم می‌شود.
این شهروند ادامه می‌دهد: اگر از خانواده فردی مرحوم شده باشد سه روز نخست آنان به جایی نمی‌روند و دیگر اقوام به دیدنشان می‌روند و وظیفه خود می‌دانند که حتما برای نوعید نزد اقوام مصیبت دیده بروند.
علی محمدی که اهل روستای قشلاق شهرستان آبیک و آذری‌زبان است نیز به خبرنگار فارس اظهار می‌کند: در قدیم رسم بود که چهار یا پنج روز مانده به سال نو به سر یک قاشق چوبی و بلند چند تا روسری می‌بستند و یک نفر از کودکان جلو می‌ایستاد و این قاشق را در دست می‌گرفت.
وی می‌افزاید: فردی که قاشق به دست بود در جلو می‌ایستاد و 10 تا 20 نفر هم پشت سرش حرکت می‌کردند و در داخل کوچه‌ها راه می‌رفتند و اشعاری دعاگونه را با موضوع بارش باران و آمدن بهار و خیس شدن زمین و زمان را می‌خواندند و مردم هم به این گروه هدیه‌ای داده و یا نخود و لوبیا می‌دادند و زمانی که این حبوبات زیاد می‌شد آش درست می‌کردند و همه اهالی روستا می‌خوردند.
وی ادامه می‌دهد: پخت کلوچه سنتی به نام کوکه نیز رسم بوده و دادن تخم‌مرغ‌های رنگی و پخته شده به کودکان نیز از دیگر رسومی است که همچنان پابرجا مانده است.
وَرعیدان کردهای زاغه
به سراغ یکی از ساکنان روستاهای کردنشین شهرستان آبیک یعنی زاغه می‌رویم.
شیرین مافی که پژوهشگر اجتماعی، شاغل و ساکن روستای زاغه است و اصل و نسبشان به کرمانشاه باز می‌گردد به خبرنگار فارس در آبیک اذعان می‌کند: در گذشته پنج‌شنبه قبل از چهارشنبه سوری رسم بود که مردم غذا درست کرده و برای اموات خود به آرامستان می‌بردند که البته این رسم امروزه کم‌رنگ شده ولی باز هم وجود دارد.
وی می‌افزاید: ولی امروزه به جای غذا کردهای زاغه به نیت اموات حلوا، میوه، شیرینی و خرما می‌برند.
این پژوهشگر اجتماعی ادامه می‌دهد: اگر فردی از اقوام مرحوم شده باشد همه فامیل در آن روز پنج‌شنبه، مردم روستا نخست خیرات خود را بر سر فرد مرحوم شده برده و پس از قرائت فاتحه، بخشی از آن خیرات را به سر مزار اموات خود می‌برند.
مافی یادآور می‌شود: در منزل فردی که شخصی از افراد خانواده‌اش مرحوم شده باشد شب چهارشنبه سوری همه اهالی هیزم و چوب جمع کرده و جلوی خانه این فرد عزادار آتش روشن می‌کنند چون آن خانواده عزادار دیگر آتش روشن نمی‌کنند و اهالی این کار را انجام می‌دهند.
وی خاطرنشان می‌کند: در بین زاغه‌ای ها رسم است که هر خانواده‌ای که دختر داشته باشد حتی اگر 50 سال هم باشد و ازدواج هم کرده باشد پدر خانواده یک روز یا شب قبل از عید نوروز به زبان کردی (وَرعیدان) برایش غذا و عیدی می‌برند و اگر پدر فوت کرده باشد، برادر بزرگتر این کار را انجام می‌دهد.
این شهروند اهل روستای زاغه بیان می‌کند: چند روز پیش از آغاز سال نو برخی از اقوام به منزل فردی که عزادار بوده و فردی از خانواده‌اش مرحوم شده می‌روند و لباس می‌برند تا لباس مشکی را برای چند روز اول عید نپوشند که البته ممکن است و شاید قبول هم نکنند.
مافی تصریح می‌کند: اگر فردی مرحوم شده باشد اقوامش به نخستین جایی که می‌روند منزل فرد عزادار و مصیبت‌زده است و جای دیگری نمی‌روند.
گام گذاشتن به خانه از سوی افراد خوش‌قدم و سادات
در شهرستان آبیک نیز الموتی‌ها رسم خاصی هنگام سال تحویل دارند که شباهت رسم شمالی‌ها و طالقانی‌های این شهرستان است.
حسین فلاح که اهل روستای آفتاب‌در الموت استان قزوین و ساکن شهر آبیک است، به خبرنگار فارس می‌گوید: نان شیرمال محلی با نام قاق و کِلاس از سوی بانوان پخته شده و سر سفره هفت سین الموتی‌ها گذاشته می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: در روستای آفتاب‌در رسم است که همه مردم این روستا در امامزاده جمع شده و پس از قرائت دعای سال تحویل آقایان جلو و بانوان از پشت سر حرکت کرده و به دید و بازدید می‌روند که البته از خانواده شهدا آغاز می‌کنند.
این شهروند خاطرنشان می‌کند: مردم الموت به سادات علاقه شدیدی دارند به همین دلیل قبل از سال تحویل یکی از سادات را انتخاب کرده تا به عنوان نخستین نفر به خانه‌شان قدم بگذارد و معتقد هستند قدم زدن وی مشکل‌گشا خواهد بود.
وی می‌افزاید: به فرد سید تعیین شده چه کوچک و چه بزرگ فرقی ندارد، قرآن کریم می‌دهند تا با تحویل سال وارد منزل فرد شده و صاحبخانه عیدی، آجیل و تخم‌مرغ داخل بقچه قرار داده و به سید هدیه می‌کنند.
البته لازم به ذکر است شبیه چنین رسمی نیز در بین گیلکی‌ها و طالقانی‌ها نیز با کمی تفاوت وجود دارد.
یک شهروند آبیکی که یک رگش به طالقان باز می‌گردد، به خبرنگار فارس بیان می‌کند: طالقانی‌ها رسم دارند که زمان سال تحویل همه اهل خانه به داخل حیاط رفته و زیر آسمان آبی قرار گرفته و دعا می‌خوانند.
وادیدار اضافه می‌کند: کوچکترین عضو خانواده به عنوان کسی انتخاب می‌شود که باید به عنوان اولین نفر با قرآن کریم به خانه پا گذارد.
وی تصریح می‌کند: طالقانی‌ها معتقد هستند چون کوچکترین عضو خانواده به خدا نزدیکتر و قلبش پاکتر است به عنوان کسی انتخاب می‌شود که باید به خانه گام بگذارد.
البته در گذشته در بین طالقانی‌ها هم رسم بود که کسی که به عنوان اولین نفر انتخاب می‌شد تا به خانه پا گذارد باید خوش‌قدم باشد و به اصطلاح به آن شخص(سال‌مِج) می‌گفتند.
رسم دیگری که در گذشته بین این قوم رسم بود این بود که بانوان غذا درست می‌کردند و هر کسی که به بازدید می‌آمد از آن غذا تناول می‌کرد که البته این رسم دیگر رنگ باخته است.
گیلکی‌ها هم رسم دارند کسی که خوش‌قدم است در پشت دروازه خانه با قرآن کریم و مقداری آب در ظرفی پشت در می‌ماند و زمانی که سال تحویل می‌شود داخل خانه شده و با تبریک سال نو، آب داخل ظرفی را که در دست دارد، در داخل حیاط و اتاق‌های خانه می‌پاشد و معتقد هستند که سبب خیر و برکت می‌شود.
و اما گفتن از روستای باصفای زیاران و رسم مردم این روستای چشم‌نواز نیز خالی از لطف نیست.
صفت‌الله مرادی از اهالی روستای زیاران نیز به خبرنگار فارس اظهار می‌کند: یک روز پیش از آغاز سال نو بانوان در خانه یک فرد جمع شده و به پخت شیرینی سنتی کچور یا اگردک می‌پردازند و سر سفره هفت سین می‌گذارند.
وی می‌افزاید: سر سفره نوروز خانواده‌های قدیمی‌تر روستا آلو (اَلیک خشک)، کشمش سیاه تیزابی و توت خشک شده نیز به چشم می‌خورد.
مرادی ادامه می‌دهد: البته یک بازی به نام تخم‌مرغ بازی همچنان متداول و بازار آن در ایام نوروز داغ است، این بازی که دونفره اجرا می‌شود به این نحو است که هر گاه نوک تخم‌مرغ پایین یک نفر به نوک تخم‌مرغ بالایی نفر دیگر بخورد، فرد بازنده است.
وی یادآور می‌شود: رسمی که همچنان سخت پابرجا است رفتن به منزل کسانی است که سال گذشته یکی از اقوامشان مرحوم شده و مصیبت‌دیده هستند.
مرادی خاطرنشان می‌کند: در گذشته رسم بود که شال‌های بزرگ پشمی که ساک کیف پول که شبیه زنبیل بود در خانه‌ها سمت دریچه دودکش یا به زبان محلی(دِرجی) آویزان می‌کردند.
وی اضافه می‌کند: شب عید نوروز هر کس اگر شال را می‌انداخت، عیدی می‌گرفت.
مرادی یادآور می‌شود: همچنین در قدیم رسم بود که صبح زود و در عید نوروز ساز و دهل می‌نواختند.
گرچه وجود آداب و رسوم در جای خود ارزش دارد و مایه شادی خانواده‌ها می‌شود ولی مقام معظم رهبری، مردم را در نوروز، به محاسبه اعمال سال گذشته سفارش می‌کند و می‌فرماید: یکی از وظایف سال این است که هر کسی به حالت و حساب خود رسیدگی کند.
این بهانه خوبی است که انسان به پشت سر خود برگردد و غفلت‌هایی را که انجام داده است، کوتاهی ها و کارهای ناشایستی که از او سر زده است و همچنین کارهای خوب خود را یک بار مشاهده کند.
امید است که همه بتوانیم با آغاز سال نو، تحولی شگرف نسبت به سال گذشته در خود ایجاد کرده و با قلبی سرشار از ایمان، روحی آرام و معنوی‌تر و گرفتن تصمیم‌های جدید، سال جدید را آغاز و سپری کنیم.
انتهای پیام/77006/ذ40/پو3002
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
