حال و روز بد خانه‌های قدیمی/بیگانگی دیروز با امروز

به گزارش خبرگزاری فارس از همدان، امروز دیگر نمی‌توان از درهای چوبی با کلون‌‌های آهنی، اروسی‌ها، سقف‌های بلند، تیرهای چوبی‌، پنجره‌های نقش و نگاردار چوبی، باغچه‌های بزرگ و حوض وسط خانه با چشمه‌ای که از میان خانه‌ها می‌گذرد، سراغی گرفت.

این تصاویر را کمتر می‌توان در کوچه پس‌کوچه‌های همدان یافت و باید شاهد آپارتمان‌های سر به فلک کشیده در کوچه‌ها و محله‌های قدیمی با درهای زمخت آهنی که می‌خواهند خود را زیر رنگ‌ها پنهان کنند، بود.

امروز صدای انداختن هندوانه پدر در حوض وسط خانه دیگر به گوش نمی‌رسد و قدم‌های او خبر از آمدنش نمی‌دهد و آیفون‌های تصویری هیجان انتظار و دقت را برای شنیدن صدای پای او از بین برده است.

ایوان و سیزان نیز جای خود را به دو یا سه متر انبار و تراس آهنی داده که وسایل ضروری زندگی را هم‌ نمی‌توان در آن نگه داشت، چه برسد به آذوقه زمستان و تابستان سال آینده و یا زغال زمستان و چوب بخاری‌ها.

سیزان چوب، ترشی و زغال امروز به واژه‌های ناملموسی تبدیل شده‌اند که کمتر جوانی آن‌ها را می‌فهمد و بزرگ‌ترها نیز برای یادآوری آن‌ روزها باید دقایقی را به ذهن خود فشار آورند.

خانه‌های قدیمی یکی پس از دیگری به آپارتمان‌هایی تبدیل می‌شوند که از معماری اصیل اسلامی ایرانی تهی هستند و ارزش‌های گذشته را در میان بتن‌های سخت سیمانی خود مدفون کرده‌اند.

آن‌ها به خانه‌های بی‌هویتی تبدیل شدند که آرامش خاطر هم برای ساکنانش به همراه نمی‌آورند و زندگی مشترک گذشته را دچار اخلال کرده‌اند.

خانه‌های قدیمی که امروز نام بناهای تاریخی را به خود گرفتند به تصویری محو تبدیل شدند که هر از چند گاهی با یک تلنگر به یاد انسان‌ها می‌افتند.

شاید خیلی‌ها می‌پرسند که نگهداری این اماکن چه ضرورتی دارد و مداوم با این سئوال در ذهن خود درگیر هستند که در پاسخ باید گفت، اماکن تاریخی هویت و ارزش‌هایی را برای نسل امروز پاسداری می‌کنند که اعتماد به نفس برای آن‌ها به ارمغان دارد. قرارگیری در یک بنای تاریخی به انسان نوعی آرامش خاطر می‌بخشد و نشان از ریشه‌های عمیق فرهنگی یک انسان دارد.

البته شاید برخی از این اماکن تاریخی به ویژه خانه‌‎های قدیمی که امروز بیشتر به عنوان کلنگی شناخته می‌شوند در انتظار ضربه‌های بیل‌های مکانیکی‌اند تا پس از آوار شدن به آپارتمان‌هایی مرتفع و واحدهای زیاد تبدیل شوند و انسان ایرانی را از زندگی گذشته خود دور کند که البته باید مانع از آن شد.

بنابراین مسئولان باید با اتخاذ تدابیر و تصمیماتی مردم را به حفظ گذشته‌های خود ترغیب و آنان را برای زندگی در مکان‌های مناسب‌تری راهنمایی کنند.

جزییات بسته حمایتی از مالکان اماکن تاریخی ابلاغ نشده است

معاون اداره میراث فرهنگی،‌ صنایع‌دستی و گردشگری همدان در گفت‌وگو با فارس در همدان خاطرنشان کرد: قوانین حمایت از مالکان خصوصی بناهای تاریخی در قالب یک بسته حمایتی لحاظ شده اما به استان‌ها ابلاغ نشده است.

بهرام توتونچی ادامه داد: در انتظار ثبات یافتن سازمان میراث فرهنگی هستیم تا بسته‌های تشویقی برای حفظ بناهای تاریخی که بیشتر منزل‌های مسکونی هستند، همه‌گیر شود.

وی افزود: اغلب مالکان خانه‌های تاریخی علاقه‌ای به نگهداری از آن ندارند و اغلب آن‌ها در بین چند ورثه تقسیم شده و دارای خرده‌ مالکند.

معافیت مالیاتی برای حفظ بناهای تاریخی

معاون اداره میراث فرهنگی،‌ صنایع‌دستی و گردشگری همدان با تاکید بر اینکه در ابتدا باید بسترهای مناسب را برای حفظ، مرمت و یا تغییر کاربری آن‌ها فراهم کرد، گفت: به عنوان مثال باید یکی از مالکان را ترغیب کرد تا سهم سایر وراث را خریداری کند و مالکیت خانه یکپارچه شود.

وی درباره بسته تشویقی برای حمایت از حفظ بناهای تاریخی گفت: برخی از موارد این بسته چون معافیت‌های مالیاتی، معافیت محدود از هزینه‌های آب و برق اعلام شده اما ساز و کار اجرایی آن مشخص نشده است.

توتونچی ادامه داد: معافیت‌های مالیاتی و یا معافیت از پرداخت آبونمان آب و برق هزینه زیادی برای دولت ندارد و به نفع دولت نیز تمام خواهد شد.

وی تصریح کرد: توجه به این امر و همراهی و همدلی مالکانه نیز باعث ماندگاری و نگهداری بناهای تاریخی خواهد شد.

تابوی ورود بخش خصوصی به تغییر کاربری اماکن تاریخی شکسته شود

معاون اداره میراث فرهنگی،‌ صنایع‌دستی و گردشگری همدان درباره تغییر کاربری اماکن تاریخی به گردشگری با اشاره به اینکه هنوز موفق نشدیم بخش خصوصی را وارد کنیم، خاطرنشان کرد: اگر یک نفر برای تبدیل یک خانه تاریخی به یک میهمانسرا اقدام کند، تابوی کار شکسته ‌شده و سایر افراد نیز برای برپایی چنین کاری اقدام خواهند کرد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر «حمام‌قلعه» الگویی شد تا برخی از افراد علاقه‌مند نیز برای استفاده از حمام‌های دیگر مراجعه کنند.

توتونچی ادامه داد: البته در «حمام قلعه» بستر مهیا بود و مرمت آن توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری انجام و سپس بخش خصوصی آن را اجاره کرد که این شرایط برای سایر حمام‌ها مهیا نیست.

وی با اشاره به اینکه مرمت یک بنا هزینه زیادی در بر دارد، افزود: از نظر مالکان هزینه برای مرمت یک اثر، توجیه ندارد و به اشتباه تصور می‌کنند که در صورت ورود به حوزه مرمت و بازسازی یک بنا پول خود را هدر خواهند داد.

توتونچی گفت: نگاه اقتصادی امروز می‌خواهد پاسخ سرمایه‌گذاری را در یک ماه بگیرد در صورتی که مرمت یک اثر تاریخی ممکن است دو تا سه سال زمان نیاز داشته باشد.

صندوق احیا از مالکان خانه‌های تاریخی حمایت می‌کند

مدیرعامل صندوق احیای اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری همدان نیز در گفت‌وگو با فارس خاطرنشان کرد: صندوق احیا، فراهم‌کننده و کارساز احیا و بهره‌برداری اماکن تاریخی است.

احسان ایروانی افزود: این صندوق برای تغییر کاربری اماکن تاریخی، حمایت از مالکان بناهای تاریخی و مشارکت با بخش غیردولتی برای احیای اماکن تاریخی دولتی تلاش می‌کند.

وی گستره کاری صندوق را در 2 دسته اماکن دولتی و غیردولتی خواند و گفت: «حمام‌قلعه» زیر نظر صندوق احیا فعالیت می‌کند و به زودی «حمام حاجی» را نیز به مزایده برای انجام کار فرهنگی، پذیرایی و خدماتی خواهیم گذاشت.

مدیرعامل صندوق احیای اداره میراث فرهنگی،‌صنایع‌دستی و گردشگری همدان یکی دیگر از وظایف این صندوق را حمایت از مالکان اماکن تاریخی خواند و تصریح کرد: از مالکان بناهای تاریخی که خواهان تخریب بنا نیستند حمایت می‌شود تا با تغییر کاربری آن از برخی از مزیت‌ها بهره‌مند شده و به کار اقتصادی بپردازند.

وی حمایت‌هایی نیز چون اخذ تراکم شناور برای مالک را از دیگر اقدامات این صندوق دانست و افزود: به باور برخی، هزینه مرمت از نوسازی بیشتر است در حالیکه چنین نیست و تنها بناهایی که دارای تزیینات بسیاری هستند، هزینه سنگینی دارند.

ایروانی گفت: وظیفه صندوق احیا در حوزه اماکن غیردولتی، حمایت از بهره‌برداران در تغییر کاربری اماکن تاریخی به گردشگری و استفاده از معافیت‌های مالیاتی 50 درصدی است.

وی ادامه داد: صندوق توسعه ملی به بخش گردشگری یارانه سودی بین صفر تا هشت درصد اختصاص داده و امیدواریم این مشوق برای اماکن تاریخی نیز در نظر گرفته شود.

اماکن تاریخی سود اقتصادی دارند

مدیرعامل صندوق احیای اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری همدان تصریح کرد: به دنبال اخذ معافیت عوارض از شوراهای شهر برای کاربری‌های تاریخی هستیم که با این کار ارزش افزوده بیشتری برای این بناها ایجاد می‌شود.

وی ادامه داد: به تازگی نیز شورای شهر تهران اعطای چنین تخفیفاتی برای اماکن تاریخی که میل به تخریب ندارند و به دنبال تغییر کاربری به گردشگری هستند را تصویب کرد.

ایروانی ادامه داد: هتل لاله یزد نمونه موفق استفاده تجاری از چند بنای تاریخی است به طوری که اتاق‌های آن تا پایان آذرماه سال‌جاری رزرو است.

بانک‌ها خانه تاریخی را به عنوان وثیقه قبول کنند

وی تاکید کرد: در حال حاضر تلاش برای متقاعد کردن بانک‌ها صورت می‌گیرد تا ملک‌های تاریخی و نه زمین‌ آن‌ها را به عنوان وثیقه بانکی قبول کنند.

مدیرعامل صندوق احیای اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری همدان ادامه داد: اگر این اتفاق روی دهد و بتوان برای اروسی، نقاشی و گچبری تسهیلات گرفت هیچ فردی برای تخریب آن‌ها اقدام نخواهد کرد.

وی تاکید کرد: وزارت راه و شهرسازی به دنبال حذف واژه «فرسوده» از ادبیات اداری این وزارتخانه است و اعلام کرده قصد بارگذاری جمعیتی مضاعف در بافت‌های تاریخی ندارد.

تخریب اماکن تاریخی از لحاظ شرعی و عرفی اشکال دارد

ایروانی ادامه داد: فرآیند مرمت ساختمان‌ها و حفظ اماکن تاریخی اشتغال بسیاری ایجاد می‌کند به طوری که به دنبال ایجاد یک سازمان نظام مهندسی مرمت در کشور نیز هستیم.

وی با بیان اینکه بناهای تاریخی سرمایه‌های ملی کشور هستند، گفت: تخریب آن‌ها از نظر عرفی و شرعی صحیح نیست و شهرداری‌ها با تخریب اماکن تاریخی مرتکب گناه می‌شوند.

مدیرعامل صندوق احیای اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری همدان تاکید کرد: به تایید مقام معظم رهبری معماری ما به ناکجاآباد می‌رود و هر روز شاهد یک شکل شدن شهر‌های ایران و از بین رفتن محله‌ها هستیم.

وی یادآور شد: از بین رفتن محله‌های قدیمی باعث می‌شود ارتباطات انسانی قطع شده و دوستی‌ها و کمک‌های مردم به یکدیگر نیز از بین برود.

انتهای پیام/89033/م40/چ3000