توسعه در جهان امروز الگویی غربی پیدا کرده است و کشورهای مختلف به ناچار جهت میزان پیشرفت و توسعه، خود را با معیارها و الگوهایی که آنان تدوین می نمایند می سنجند، جمهوری اسلامی-ایران با برپایی انقلاب اسلامی و بر هم زدن این معادله نشان داد که می توان بدون توجه به این الگو ها و با توجه به الگوهای بومی و اسلامی نیز پیشرفت نمود.
این مقاله با بررسی فرصت ها و چالش ها ی پیش روی کشور در طی دوران بعد از انقلاب اسلامی موانع و راهکارهای رسیدن به الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت در دو سطح ملی و منطقه ای را بررسی نموده است و با برشمردن این موانع و فرصت ها بیان می دارد که تبدیل شدن جمهوری اسلامی ایران به یک الگوی توانمند کشور اسلامی پیشرفته در میان سایر کشورهای منطقه و مسلمان، لازمه اش مقابله با چالش های عمده ی منطقه ای و جهانی از یک سو و بهره گیری هر چه بیشتر و تقویت فرصت های پیش رو در دو بعد منطقه ای و بین المللی از سویی دیگر می باشد.
مقدمه
امروزه توسعه در اصطلاحات سیاسی جهانی و بین المللی معانی مترادف با غربی شدن پیدا کرده است. در واقع تولید علم، و تحقق مراحل توسعه و پیشرفت تنها اختصاص به کشورهایی دارد که همه ی خصوصیات غربی بودن همچون فرهنگ، رفتار و جهت گیری سیاسی موافق با غرب را داشته باشند.
جهش قابل توجه جمهوری اسلامی ایران در عرصه های علمی و فناوری طی سال های أخیر این معادله را از اساس با چالش مواجه ساخته است. کشوری مستقل و عزتمند که دارای یک ایدئولوژی مشروعیت بخش جدا از ایدئولوژی لیبرال- دموکراسی حاکم بر غرب می باشد، مسیرهای توسعه، پیشرفت و تولید علم را به دور از وابستگی به تولیدات غرب، فرهنگ و ارزش های غربی طی نموده است. الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت موضوعی است که امروزه در محافل علمی و دانشگاهی کشور مطرح شده و از سوی مقام معظم رهبری هم بارها مورد تأکید قرار گرفته است.
ایشان ضمن تأکید بر اینکه الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت تنها مدل مناسب برای پیشرفت و تعالی کشور می باشد، تنظیم الگوی پیشرفت کشور بر اساس الگوی اسلامی- ایرانی را یک مسأله حیاتی می دانند. اما به هر حال ماهیت مستقل و متفاوت نظام جمهوری اسلامی ایران از هر آنچه مبنای پیشرفت و توسعه در غرب تلقی می گردد، باعث شده فشارها و تهدیدات بین المللی و منطقه ای متعددی در قالب چالش هایی برای جمهوری اسلامی ایجاد گردد و صد البته تحولات موجود جهانی و منطقه ای فرصت های قابل توجهی فراروی نظام جمهوری اسلامی قرار خواهد داد. در اینجا و در ابتدا ضمن تبیین موضوع پیشرفت و توسعه از دیدگاه مقام معظم رهبری، در دو بخش دیگر موضوع فراتر از چالش ها و فرصت های داخلی، چالش ها و فرصت های منطقه ای و بین المللی با رویکردی آینده پژوهانه ارزیابی می گردد.
مبحث اول- توسعه و پیشرفت؛ دیدگاه مقام معظم رهبری
به طور کلی، مفهوم پیشرفت عنصر محوری فلسفه ی تاریخ مدرن است که بر اساس آن، نگرش مدرن با نفی الگوی ایستای دیدگاه سنتی در باب تاریخ، معتقد است که انسان عامل و سازنده ی جهان است و از طریق افزایش دانش خود، موفق به کنترل جهان زندگی و طبیعت اطراف می شود و آن را در جهت اهداف خود شکل دهد و از این طریق، از یک وضعیت نابالغ و ناآگاهی، به سوی وضعیت بلوغ و آگاهی «پیشرفت» سیر کند. لذا مفهوم پیشرفت به معنای گذر انسان و جامعه ی او از یک وضعیت زیستی به مرحله ای دیگر است که به لحاظ استانداردهای خاص «پیشرفته تر» از مرحله ی قبلی است.
از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی ورود به دهه ی چهارم انقلاب اسلامی هر چند از سویی نگرانی های تثبیت این شجره ی طیبه را در قلب دوست داران آن آرام کرده است، اما افقی بزرگتر و خطیرتر را در مقابل آنان گشوده است. حضرت آیت ا... خامنه ای با نگاهی دور و بلند به این افق، «عدالت و پیشرفت توأمان» را مبنای حرکت دهه ی چهارم انقلاب اسلامی قرار داده اند.
ایشان بارها در سخنرانی ها و گردهمایی های متعدد بر ضرورت اهتمام مسؤلین نظام برای تدوین « الگوی پیشرفت اسلامی» تأکید نمود ه و در طرح مسأله الگوی پیشرفت اسلامی نکات مهمی را یادآوری کرده اند: اولاً، ما وقتی می گوییم پیشرفت، نباید توسعه به مفهوم رایج غربی آن تداعی گردد، ثانیاً، مبانی معرفتی در نوع پیشرفت مطلوب یا نامطلوب تأثیر دارد؛ هر ملت و جامعه ای مبانی معرفتی، فلسفی و اخلاقی ای دارد که آن مبانی تعیین کننده است. و ثالثاً ایشان تأکید دارند که ما اگر نقاط افتراق پیشرفت با منطق اسلامی را با توسعه ی غربی می شماریم، نباید از نقاط اشتراک غفلت نماییم، یک نقاط اشتراکی هم وجود دارد که اینها در توسعه ی کشورهای توسعه یافته ی غربی کاملاً وجود داشته است. مثلاٌ روح ابتکار، اقدام و انضباط موارد ضروری برای پیشرفت هستند1.
رهبر معظم انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه در افق های آینده بر ضرورت ارائه الگویی اسلامی- ایرانی برای به پیش بردن آرمان ها و اهداف انقلاب اسلامی توجه دارند، در تبیین شاخص های جامعه ی توسعه یافته می فرمایند:
معیارهای پیشرفت عبارتند از:
ـ فراصنعتی شدن؛
ـ خودکفایی در نیازهای اساسی؛
ـ افزایش بهره وری؛
ـ ارتقای سطح سواد؛
ـ ارتقای خدمات رسانی به شهروندان؛
ـ افزایش امید به زندگی؛
ـ رشد ارتباطات؛
ـ مبتنی شدن روند تحول بر عناصر اصلی هویت ملی و آرمان های اساسی2.
موانع
عدم کارایی منشورهای راهبردی بوروکراتیک کشور
یکی از مهمترین موضوعاتی که در بعد داخلی از نظر فرهنگی مانعی عمده محسوب می گردد، بحث پایین بودن راندمان کاری در دستگاه های اداری و وزارتخانه های مختلف می باشد. با توجه به اینکه ما به دنبال تحقق یک الگوی بومی و اسلامی پیشرفت هستیم، و این می بایست جدا از ساختارهای مادی گرایانه حاکم بر پیشرفت در دنیای غرب باشد، توجه به افزایش میزان راندمان کیفی کار و فعالیت در همه ی دستگاهها امری ضروری به نظر می رسد. با توجه به روندهای کنونی سیستم بوروکراتیک کشور، به نظر می رسد که مدیریت آینده ی این سیستم در داخل کشور و تعیین جهت آن به سوی جدیت و کار مستمر، در همه ی دستگاه ها، نقش مؤثری در کمک به طراحی و اجرای الگوی مذکور خواهد داشت.
خروج نخبگان
سرمایه ی انسانی ماهر از مهم ترین عوامل انکارناپذیر توسعه ی اجتماعی و اقتصادی هر جامعه است. با توجه به اینکه ما سند چشم انداز 20 ساله ی کشور، برنامه ی پنجم توسعه و به تازگی الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت را پیش روی خود داریم، تحقق سناریوی خروج نخبگان از کشور پیامدهای ناگواری خواهد داشت. یکی از محوری ترین توصیه های رهبر معظم انقلاب در خصوص الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، استفاده از نیروهای نخبه و توانمند داخلی است، و این امر با شناسایی افراد نخبه و با استعداد کشور، در زمینه های مختلف، و تخصیص بودجه های مناسب به فعالیت های آنان تحقق می یابد.
علوم انسانی غربی
از شاخص های اساسی رشد و توسعه در هر کشوری پژوهش پیرامون علوم انسانی است. اگر چه وقوع انقلاب اسلامی در ایران باعث گردیده است که وضعیت علوم انسانی در کشور روند رو به رشدی داشته باشد، اما نمی توان از این واقعیت هم به سادگی گذشت که هم اکنون بخش قابل توجهی از سرفصل های علوم انسانی برگرفته از نظریهها و اندیشههای دنیای غرب است. این آسیب می تواند در طراحی الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت که اساس طرح آن بر استفاده از توانایی های بومی و ملی بوده است، در آینده و در صورت عدم اصلاح، به عنوان مانعی جدی در راه تحقق این الگو مطرح گردد.
اقتصاد وابسته به نفت (اقتصاد تک محصولی)
اگر ما می خواهیم با ارائه ی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت حرف جدیدی در عرصه ی بین المللی و سیاست خارجی داشته باشیم نیازمند اقتصادی هستیم که در مواقع حساس و بحرانی کمترین میزان آسیب پذیری را داشته باشد. تداوم وابستگی به صادرات نفت به ضرر صنایع بومی و تولیدی داخل بوده، و به عنوان مانعی جدی بر سر راه تحقق این الگو مطرح خواهد شد. تنوع بخشی به صادرات، سرمایه گذاری بیشتر در صنایع داخلی، و افزایش سطح تولید را در پی خواهد داشت که این خود یکی از عوامل زمینه ساز تحقق الگوی موردنظر پیشرفت می باشد.
تورم و بحران اشتغال
یکی از مهم ترین رویکردهای هر نظام اقتصادی، کنترل تورم و پایین نگه داشتن آن، به منظور تأمین رشد و توسعه ی اقتصادی پایدار است. اگر چه بخش عمده ای از تورم داخلی ناشی از اعمال تحریم های یک جانبه و ناعادلانه ی بین المللی، و اخیراً بحران جهانی اقتصاد است، اما بخش عمده ای از آن به نحوه ی هدایت جریان اقتصادی کشور و مدیریت اقتصادی آن بر می گردد که می بایست جهت گیری مناسب تری در راستای مقابله با افزایش تورم داشته باشد. درخصوص اشتغال هم ذکر این نکته ضروری است که امروز قشر تحصیل کرده آمار قابل توجهی از قشر بی کار جامعه را به خود اختصاص داده است. با عدم مدیریت تورم و اشتغال نیروی کار، الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت که یکی از لوازم تحقق آن همت و تلاش مضاعف، و بازتعریف مجموعه ای از فعالیت های بوروکراتیک اداری کشور یا تجدید نظر در آنها است، با مانع جدی روبه رو خواهد گشت.
وجود موانع سرمایه گذاری در کشور
یکی از موانع دیگر تحقق الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، با توجه به تحریم ها و فشارهای ناعادلانه ی بین المللی، سد نمودن راه سرمایه گذاری در صنایع داخلی کشور است. نظام سلطه و استکبار جهانی در دو حیطه ی سخت افزاری، یعنی فشارهای بین المللی و اعمال تحریم های شدید بر علیه کشورها و شرکت هایی که تمایل به سرمایه گذاری در ایران دارند، و بعد نرم افزاری، یعنی ایجاد ایران هراسی و امنیتی کردن روابط کشورها با جمهوری اسلامی ایران، باعث سنگ اندازی جدی بر سر راه سرمایه گذاری در کشور به وجود است. رفع این مشکل نیازمند یک دیپلماسی فعال اقتصادی و سیاسی از سوی کارگزاران ذیربط نظام است.
ترتیبات امنیتی منطقه خلیج فارس و حضور قدرت های بیگانه
استراتژی آمریکا که در طی جنگ سرد در راستای مقابله با نفوذ کمونیسم در جهان حالت فراگیر و بین المللی داشت، بعد از جنگ سرد به صورت منطقه ای تدوین شد. یکی از مناطق عمده ی مورد توجه سیاست گذاران آمریکایی، منطقه ی خلیج فارس است. با وقوع حادثه ی 11 سپتامبر، تحولات عدیده ای در نظام بین الملل به وقوع پیوست که خواه ناخواه بر امنیت منطقه ی خلیج فارس هم تأثیر گذار بود. پدیده ی تروریسم در این واقعه ضربه ی مهلکی بر آمریکا وارد ساخت، ریشه یابی این حوادث در کشورهای حوزه ی خلیج فارس، باعث تغییرات قابل توجهی در استراتژی آمریکا در ارتباط با این حوزه ی جغرافیایی گردید که اشغال نظامی عراق گام مهم آن تلقی می شود.
ضروری است جمهوری اسلامی ایران با تغییر در برداشت ها و ذهنیت های به غلط شکل گرفته ی ناشی از حضور قدرت های بیگانه در خلیج فارس در میان کشورهای عرب منطقه، به اعتمادسازی روی آورده و تا حد ممکن نگرانی های موجود را برطرف نماید. بدون تردید بزرگت رین نگرانی کشورهای منطقه از تحولات چشم گیر جمهوری اسلامی ایران در عرصه ی فناوری هسته ای است که می تواند برای اینکه ارائه گر الگوی مناسبی از یک کشور پیشرفته با مبانی اسلامی- ایرانی باشد، با ایجاد نهادهای منطقه ای اعتمادساز و مشارکت های اقتصادی منطقه ای و همچنین انعقاد پیمان های متعدد دو جانبه هر گونه فضای نگرانی را در میان کشورهای خلیج فارس از میان بر دارد تا بتواند از تبدیل شدن امنیت منطقه خلیج فارس به یک تهدید در آینده جلوگیری نماید.
جهانی سازی
ارزش های بومی – مذهبی در ایران در حوزه ی جغرافیایی و تمدنی ویژه ی خود شکل گرفته است، لذا با آنچه که در منظومه ی فکری غرب وجود دارد ناهمخوان است. امروز در عرصه ی جهانی سازی، فرهنگ لیبرال دموکراسی به عنوان نقطه ی اتکای تمدن غرب سایه ی خود را بر سایر فرهنگ های جهانی گسترانیده است. در عرصه ی اقتصاد هم امروز کشورهای قدرتمند عرصه ی اقتصاد جهان را در اختیار خود قرار داده و با انحصار در سازمان هایی مثل تجارت جهانی، صندوق بین المللی پول و بانک جهانی برای دنیا تصمیم گیری می کنند و در واقع سعی بر هر چه بیشتر جهانی شدن اقتصاد دارند. سیاست هم به نوبه ی خود در حال جهانی شدن است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که مدعی است الگوی واقعی و اساسی را از یک نمونه ی پیشرفت و توسعه ی اسلامی ارائه دهد، قاعدتاً چالش عمده ای در این حوزه خواهد داشت.
تحریم ها و فشارهای بین المللی
یکی از تنگناها و چالش های فراروی پیشرفت و توسعه ی نظام جمهوری اسلامی موضوع تحریم های ناعادلانه ی بین المللی است. اگر چه، وجود تحریم ها تاکنون نتوانسته اهداف خود را محقق سازد. اما به هر حال کسی نمی تواند منکر اثرات منفی این تحریم ها بر اقتصاد کشور در بلندمدت و آینده ی اقتصادی کشور به ویژه در صورت افزایش شدت آنها، باشد. گسترش هر چه بیشتر تعاملات بین المللی نظام به ویژه با کشورهای مسلمان و عدم تعهد و همچنین ایجاد فضای اعتمادساز بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای مطرح در شورای امنیت سازمان ملل از طریق عضویت فعال در نهادهای بین المللی و... از جمله مواردی است که به مقابله با این چالش جدی و همچنین تحقق الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت و توسعه در منطقه کمک خواهد کرد.
تبلیغات و جنگ روانی علیه اسلام و انقلاب اسلامی ایران
ایران هراسی یکی از راهبردهای تبلیغاتی و جنگ روانی در سیاست خارجی آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی، علیه جمهوری اسلامی ایران است. آمریکا و برخی از کشورهای غربی همواره با رویکرد تخاصمی مسائل مرتبط با ایران را منعکس می نمایند به گونه ای که جمهوری اسلامی ایران در نظر مخاطب، تهدیدی علیه صلح و امنیت منطقه و جهان معرفی می گردد. رصد و محوریابی جنگ روانی نظام سلطه علیه ایران مؤید این موضوع است. به طور کلی راهبرد ایران هراسی مشتمل بر هفت محور می باشد که عبارتند از:
- القاء دسترسی ایران به سلاح های هسته ای؛
- حمایت ایران از تروریسم؛
- نقض حقوق بشر در ایران؛
- القاء تهاجمی بودن فناوری های دفاعی ایران؛
- القاء دخالت جمهوری اسلامی ایران در امور کشورها؛
- القاء مخالفت ایران با صلح و ثبات منطقه ای.
بخش دوم- فرصت ها
وجود بخش خصوصی فعال در حوزه ی اقتصاد
با توجه به این واقعیت که در شرایط کنونی اقتصاد جهانی، بخش خصوصی در توسعه ی کشورها دارای نقش بسیار حائز اهمیتی است، در جمهوری اسلامی ایران نیز، با اجرای اصل 44 قانون اساسی، زمینه برای فعالیت بخش خصوصی فراهم شده است. حضور قدرتمند بخش خصوصی نیز به نوبه ی خود منجر به ایجاد زمینه های لازم برای پیشرفت اقتصادی کشور تا به امروز گردیده و در آینده ای نزدیک با اجرای همه جانبه ی اصل 44 می توان پیشران مهمی در عرصه ی پیشرفت به شمار آید.
افزایش رابطه ی صنعت و دانشگاه
دانشگاه جایگاه اصلی تولید علم، دانش و تکنولوژی است، و هر گونه گسترش رابطه ی دانشگاه و صنعت باعث تسریع و تسهیل رشد و پیشرفت اقتصادی و صنعتی کشور می گردد. با توجه به اهمیت این رابطه، در چند سال گذشته شاهد افزایش تعاملِ بخش صنعت و دانشگاه هستیم، که این امر منجر به توسعه ی فناوری در صنایع و بخش های تولیدی کشور شده است؛ و زمینه ی لازم برای خیزش اقتصادی کشور را فراهم آورده است. البته این رابطه نیازمند توجه بیشتری است، و با استقرار الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت اهمیت بیشتری نیز خواهد یافت.
توان صادراتی کشور و بازارهای منطقه ای
یکی دیگر از عوامل فرصت ساز در اقتصاد کشور افزایش توان صادراتی کشور در بخش تولید و خدمات مهندسی است که بسترهای لازم برای پیشرفت در حوزه ی اقتصاد کشور را فراهم می نماید. عامل بسیار مهم دیگری که در افزایش توان صادراتی کشور نقش دارد، وجود بازارهای اقتصادی گسترده در منطقه (شامل کشورهای عربی، کشورهای آسیای میانه ، قفقاز، افغانستان و ...) است.
نیروی انسانی متخصص و باتجربه
با توجه به رشد علمی کشور، و همچنین پیگیری سیاست خودکفایی و استقلال اقتصادی کشور، شاهد رشد توان علمی و فنی متخصصان و فعالان اقتصادی کشور هستیم که باعث ارتقاء کمی و کیفی محصولات تولیدی کشور گردیده و روند روبه رشد توسعه ی اقتصادی کشور را تقویت نموده است.
انسجام و وحدت ملی
یکی دیگر از مولفه های فرصت آفرین در حوزه ی اجتماعی برخورداری از انسجام و وحدت در درون جامعه است. در ایران به دلیل وجود مولفه های مشترک تاریخی، فرهنگی، زبانی، دینی و ... شاهد میزان بالایی از انسجام و وحدت ملی هستیم. این انسجام ملی یکی از مؤلفه های اصلی فرصت ساز در توسعه ی کشور به شمار می رود. تجربه ی انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و دوران سازندگی نشان دهنده ی نقش ویژه ی وحدت و همبستگی ملی در توسعه و موفقیت کشور می باشد.
مشروعیت مردمی نظام
اتکای جمهوری اسلامی ایران بر حمایت های مردمی یکی از ویژگی های اصلی نظام اسلامی کشور ما است. این مشروعیت مردمی از جمله فرصت های بنیادین پیش روی کشور در ادامه حرکت خویش است. چرا که اعتماد مردمی مهم ترین سرمایه ی یک نظام سیاسی در اجرای طرح های توسعه است، و بهره مندی از آن بسیاری از مشکلات پیش روی پیشرفت کشور را برطرف خواهد کرد.
توان گفتمان سازی انقلاب اسلامی
یکی از ضرورت ها و بایسته های اساسی برای موفقیت در ارائه الگوهای بومی توسعه، برخورداری از قدرت ایده پردازی و گفتمان سازی حول این ایده ها در سطح داخلی و بین المللی است. از این نظر انقلاب اسلامی و نظام ج.ا.ایران یکی از موفق ترین تجربه ها در ایده پردازی و گفتمان سازی در سطح داخلی و بین المللی را داراست. طرح ایده هایی مانند حکومت اسلامی، ولایت فقیه، بیداری اسلامی، استکبارستیزی و ... از جمله گفتمان هایی هستند که توسط ج.ا. ایران مطرح شده اند. با توجه به تجربه هایی که نظام اسلامی در ایده پردازی و گفتمان سازی کسب کرده است، و با توجه به ویژگی های خاص الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، به نظر می رسد که این الگو نیز از امکان بسیار بالایی برای تبدیل شدن به گفتمانی غالب در سطح داخلی و بین المللی برخوردار است.
افول تدریجی هژمونی آمریکا
با فروپاشی اتحاد شوروی، موقعیتی برای آمریکا ایجاد شد که در عرصه ی بین المللی دست بالاتر را پیدا کرده و در بحران های بین المللی مختلفی نظیر عراق، یوگسلاوی، سومالی، هائیتی و افغانستان مداخله نماید. اما به نظر می رسد تحولات پس از 11 سپتامبر هژمونی آمریکا را با چالش جدی مواجه ساخته و این کشور در حل بسیاری از معادلات و چالش های بین المللی به تنهایی قادر به اعمال سیاست های متناسب و موجه نخواهد بود. رویکردهای آینده پژوهانه در قالب روندهای 2025 و 2030 بر افول تدریجی هژمونی آمریکا تأکید دارند.
افزایش تقاضای جهانی انرژی
نیاز اقتصاد جهانی به انرژی باعث شده تا دولت های قدرتمند و صنعتی جهت حفظ رشد اقتصادی خود به تأمین انرژی مطمئن روی آورند. رویکردهای آینده پژوهانه از نیاز دو برابری به انرژی تا سال 2030 خبر می دهند. اتحادیه ی اروپا، چین، هند و ... نیاز شدیدی به بازار انرژی ایران در آینده پیدا خواهند کرد، با توجه به تأثیر قابل توجه بازار عظیم انرژی در سایر حوزه های پیشرفت و توسعه ی کشور می توان به ایجاد فرصت های متعدد این حوزه در آینده امیدوار بود. به عنوان مثال طرح تأسیس اوپک گازی در چند سال أخیر که مقام معظم رهبری هم بر آن تأکید نمودند، می تواند یکی از زمینه های بالندگی بیشتر توسعه و پیشرفت کشور به عنوان یک الگوی- اسلامی ایرانی در منطقه باشد.
توان ضربه ی متقابل و قدرت بازدارندگی در مواجهه با تهدیدات
توانمندی های نظام در مهار و کنترل و مواجهه با بحران های داخلی و خارجی، شرایطی را برای کشور فراهم کرده که در مواجهه با هر تهدید داخلی و خارجی پاسخ گو است. روحیه ی اعتماد به نفس و خودباوری که در سایه ی دستاوردهایی چون عرصه ی انرژی هسته ای، سلول های بنیادین، نانو تکنولوژی، بایوتکنولوژی و... ایجاد شده ایران را در مقطع تاریخی حساسی قرار داده که در حال گذر از توسعه نیافتگی و ورود به دوران پیشرفت، رفاه، معنویت، عدالت و اقتدار می باشد. این موضوع خود تأثیر قابل توجهی بر ارائه ی الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت خواهد داشت. چرا که الگوی مذکور با پشتوانه ی توانمندی های بومی و داخلی در عرصه ی تکنولوژی های دفاعی و فناوری از قدرت اقناع کنندگی بیشتری برخوردار خواهد بود.
نتیجه گیری
بر اساس آنچه گفته شد و هر آنچه در فرمایشات مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار گرفته بود، ابعاد تحول و پیشرفت در نگاه ویژه ی نظام اسلامی همچون افزایش ثروت ملی، عدالت طلبی، اقتدار علمی، عزت ملی، مبارزه با فساد، بی کاری و تبعیض، انضباط اجتماعی، استقلال فرهنگی و ... یک مدل ایده آل کارآمد توسعه و پیشرفت در جامعه ی اسلامی محسوب می گردد. تبدیل شدن جمهوری اسلامی ایران به یک الگوی توانمند از یک کشور اسلامی پیشرفته در میان سایر کشورهای منطقه و مسلمان، لازمه اش مقابله با چالش های عمده ی منطقه ای و جهانی است.
از سویی تحقق این الگوی اسلامی- ایرانی موفق خود نیازمند بهره گیری هر چه بیشتر و تقویت فرصت های پیش رو در دو بعد منطقه ای و بین المللی است. با توجه به محدودیت های ساختار مادی و هنجاری نظام بین الملل و چالش های سطح منطقه و همچنین وجود فرصت هایی که نیازمند بهره وری بیشتر است، جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که قصد ارائه ی یک الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در سطح منطقه و جهان را دارد لازم است به این موارد توجه نماید:
- حضور فعال در مجامع و نهادهای بین المللی و اعتمادسازی جهانی برای شناساندن روحیه ی صلح طلبی و انسان دوستی نظام اسلامی به دنیا؛
- گسترش همکاری های منطقه ای به ویژه توسعه ی بازارهای اقتصادی منطقه که حتی الامکان می تواند تبلیغات غیر واقعی و منفی غرب از جمهوری اسلامی را خنثی نماید؛
- استفاده از مجاری غیر رسمی دیپلماسی فرهنگی با توجه به سابقه ی دیرینه فرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی، می تواند تأثیرات قابل توجهی در رسیدن نظام جمهوری اسلامی ایران به جایگاه حقیقی خود در منطقه، دنیای اسلام و سطح بین الملل داشته باشد.
پی نوشت
1. http://www. rajanews. com/detail.asp
2. http://www. rajanews. com/detail.asp-.
منبع: فصلنامه صدرا شماره 10
دکتر فرزاد رستمی
انتهای متن/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
