اظهارات حجاریان درباره «شهادت»/ تأملی در نامه هشدارآمیز ۴ وزیر به روحانی

بسته گزارش تحلیلی روزانه فارس به تحلیل و بررسی برخی اخبار و مطالب کمتر دیده شده در لابه‌لای رسانه‌های کشور می‌پردازد. در این بسته گزارشی _ تحلیلی علاوه بر خوانش اخبار؛ سوابق و برخی تحلیل‌های موجود پیرامون این مطالب نیز آورده شده است.

***

تأملی در نامه هشدارآمیز 4 وزیر روحانی به روحانی

4 وزیر کابینه حسن روحانی طی نامه‌ای که گفته می‌شود در حوالی نیمه دوم شهریورماه گذشته خطاب به رئیس‌جمهور نوشته شده هشدارهایی را پیرامون تبدیل شدن رکود به بحران مطرح کرده‌اند.

به گزارش جماران، وزرای اقتصاد، صنعت، کار و دفاع در بخشی این نامه که سوژه آن افت بازار سرمایه بوده است، خطاب به روحانی تأکید کرده‌اند: «همانطور که مستحضرید از دی ماه 1392 تاکنون بازار سرمایه متاثر از تحولات و متغیرهای کلان بین المللی و داخلی از جمله کاهش بهای نفت و کالای اساسی از جمله فلزات و همچنین تحریم‌ها و برخی تصمیمات و سیاست‌های ناهماهنگ دستگاه‌ها در داخل کشور شاهد افتی کم سابقه گردیده است به نحوی که از دی ماه سال 1392 تاکنون ظرف مدت 19 ماه ارزش بازار بر اساس شاخص قیمت 42 درصد کاهش یافته و به لحاظ افت ارزش، بازار کاهشی معادل 180 هزار میلیارد تومان را شاهد است. (ارزش بازار از 511 هزار میلیارد تومان در دی ماه 1392 امروز به عدد 330 هزار میلیارد تومان رسیده است) و امروز در پی دستاورد بسیار ارزشمند و بزرگ هسته‌ای ملت ایران و در عین وجود پی آمدهای مثبت اقتصادی فراوان آن ابهاماتی نیز در بازار ایجاد شده که باید سریعا واکنش نشان داد.»

در ادامه این نامه نیز راهکاریی برای خروج بازار سرمایه از رکود ارائه شده است.

گفته می‌شود روحانی تاکنون پاسخی به این نامه نداده است.

محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت نیز پیرامون این نامه به فارس گفته است: به‌زودی آقای رئیس‌جمهور را می‌بینم و سوال می‌کنم ببینم چنین نامه‌ای داده شده است یا خیر؟ پس از گفتگو با آقای روحانی تلاش می‌کنم خبر دهم.

*اگر اصل این نامه مورد تکذیب قرار نگیرد؛ ادعای طرح شده در آن مبنی بر احتمال ورود کشور به بحران، ادعا و تحلیل درستی نیست.

به سخن دیگر اینکه اگرچه بیماری‌های اقتصادی طرح شده در نامه مذکور صحیح می‌نمایند اما فرض بیان شده مبنی بر فرجام بحرانی این بیماری‌های سطحی! اثباتاً فرض صحیحی نیست.

فی‌الواقع با وجود سوابق امنیتی و اطلاعاتی دو وزیر امضا کننده این نامه؛ اما نویسندگان نقاط قوت اقتصاد درونزای ایران را که هرگز به‌واسطه کاهش قیمت نفت، افت بازار سرمایه و تحریم‌ها نه «فلج» می‌شود و نه دچار «بحران»، مورد اشاره قرار نداده‌اند!

چه اینکه اولاً ما تجربیاتی بسیار بدتر از شرایط فعلی را نیز در گذشته تجربه کرده‌ایم اما دچار بحران نشده‌ایم و ثانیاً‌ اقتصاد ایران، با وجود تمام سیاه‌نمایی‌های صورت گرفته از سوی جریان خاص بویژه در 2 سال گذشته؛ نقاط قوت بزرگی همچون «قابلیت انعطاف در اتکای درآمد دولت»، «توانایی تأمین مایحتاج ضروری»، «امنیت سرمایه‌گذاری»،‌ «سود بالای سرمایه‌گذاری»، «کاربلدی در مواجهه با انواع تحریم‌ها» و «منابع درآمدزای نفتی و غیر نفتی» است.

این قابلیت‌های منبعث از لطف الهی و درایت مسئولان ارشد نظام سبب ایجاد نوعی مصونیت‌سازی خاص برای اقتصاد جمهوری اسلامی ایران شده است که آنرا از آسیب‌های منجر به فلج‌شدگی و بحران دور می‌کند.

ضمن آنکه کشورهایی دیگری هم تجربیات این قبیل مصون‌سازی‌ها را دارند و ظرفیت‌هایی که به آنها اشاره شد چندان مقولات آسمانی و غیر قابل باوری نیستند.

مقامات امضاکننده نامه یقیناً می‌دانند که باور به بحران اقتصادی و تأثیر تحریم بدون دلایل متقن بود که حوادث اوکراین و تجزیه آن را سبب شد.  

در ادامه تأکید می‌شود که اگرچه نامه مذکور برخی مشکلات را به‌درستی مورد اشاره قرار داده و راهکارها و نقاط مثبتی هم دارد اما به نظر می‌رسد در رویکردهای اصلی خود دچار چند اشتباه کلان محاسباتی است که توجه به آنها می‌توانست برخی سمت و سوهای اصلی نامه را دچار تغییر کند.

گفتنیست، چهره‌های جریان سیاسی خاص طی 2 سال گذشته به دلایلی، پروپاگاندای عظیمی را علیه اقتصاد ایران اسلامی صورت داده‌اند که البته در واقعیت قابل لمس نبوده‌اند.

تأکید بر فروپاشی اقتصاد ایران، تأکید بر فلج شدن اقتصاد ایران و تأکید بر وجود چیزی به نام مشکل معیشتی! بوضوح در سخنان چهره‌های جریان خاص مورد اشاره قرار گرفته است و این در حالی است که در فضای واقعی جمهوری اسلامی ایران نه قحطی رخ داده است، نه اثری از فلج در زندگی روزمره مردم دیده می‌شود، نه بیکاری به مرز بحران رسیده است و نه بانک‌ها تعطیل شده‌اند. (از نشانه‌های فروپاشی و بحران در یک اقتصاد!)

درباره نامه مذکور همچنین تأکید بر این نکته نیز ضروریست که اگرچه محتوای آن مبیّن صحت برخی انتقادات مطروحه از دولت محترم و وجود تناقض در تعدادی از اظهارات رئیس‌جمهور (نظیر ادعای خروج از رکود در سال گذشته) است اما بدیهیست که در مقطع فعلی مسائل مهمتری وجود دارد که دوری از فضای همدلی و همزبانی و دستاویز قراردادن مطالب نامهم، می‌تواند آنها را در کانون خطر قرار دهد.

***

حجاریان: حوری و قصر و ملائک، توجیه روحانیت بوده برای «شهادت»!

سعید حجاریان، که از وی با عنوان رجل تئوریسین جریان اصلاحات نام برده می‌شود طی گفت‌وگویی با شماره اخیر نشریه نسیم بیداری پیرامون سازمان مجاهدین خلق گفته است: تا جایی که به ادبیات و متون سازمان برمی‌گردد، پایه‌گذاران این تشکیلات قصد داشتند وجه اخلاقی مبارزه را برای خودشان حل کنند؛ یعنی شهادت‌طلبی و کیش مرگ را توجیه کنند.

او در ادامه می‌افزاید:

«انسان هیچ‌وقت با محاسبه هزینه و فایده هر عملی(و در اینجا مبارزه)، به نقطه مرگ نمی‌رسد! سازمان در هنگام تأسیس باید این مسائل را حل می‌کرد. نواب صفوی و افرادی مانند او یک راه حل مذهبی داشته‌اند که معادی داریم و حور و قصوری هست و ملائک به استقبال شهیدان می‌آیند و مانند اینها. این راه حلی بوده که روحانیت در برابر مبارزه مسلحانه، مطرح و آنرا توجیه می‌کرده است.»

حجاریان در ادامه با اشاره به رفت و آمد سازمان مجاهدین خلق در میان تفکر اشاره شده و تفکر مارکسیستی تصریح می‌کند: یک‌نوع مارکسیسم از ریخت‌افتاده شرقی شده هم با آن اسلام آمیخته شده تا سازمان بتواند به زعم خود یک پایه علمی برای عملش پیدا کند. چون نمی‌تواند شهادت‌طلبی را به حور و قصور حواله دهد و می‌خواسته توجیهش علمی باشد!

*بدون آنکه هیچ قصدی برای هجمه به سمت حجاریان و یا تکفیر وی داشته باشیم اما باید اذعان کرد که بهشت و وعده‌هایی که حجاریان با قرائت خود آنها را بیان کرده و از روی کج‌فهمی مدعی شده که روحانیت آنها را توجیه شهادت می‌دانسته‌اند؛ همان‌هایی است که به بهشت داعشی یا بهشت شهوانی معروف است و این روزها مورد استفاده ابزاری دواعش و سلفی‌های تندرو برای فریب جوانان مسلمان قرار دارد.

فی‌الواقع اگر حجاریان از تعالیم دینی و فکری تشیّع پیرامون مبحث جهاد و شهادت؛ صرفا شنونده توصیفات حوری و قصر و ملائکه بوده تقصیر کسی نیست.

جهاد و شهادت در تفکر شیعی، در ابتدا مفهومی زمینی و در انتها آسمانی است.

به این معنا که مجاهد راه دین، برای اقامه حق و عدلی که جز با ریختن خون او میّسر نمی‌شود، عاقلانه جان فدا می‌کند و فرجام کار را به تدبیر نظام عقلایی آفرینش و ساحت عدالت باری‌تعالی می‌سپارد.

اثر وضعی شهادت برای ماندگان؛ امریست که در زمین محقق می‌شود و علمای مبرّز شیعه و مجاهدان نامدار تاریخ ما همواره در استناد به همین اثر وضعی و آثار واقعی بوده است؛ که در تبیین مسئله جهاد و شهادت و نفی ظلم و استکبار و الحاد تلاش کرده‌اند.

و گرنه دامن پاک اسلام ناب و سلسله جلیله روحانیت شیعه مبرّی بوده است از توسل به هور و قلیا و وعده‌های شهوترانی در جنّت برای توجیه امر والایی همچون «شهادت».

در کنار این مسئله، همچنین باید دانست که افکار عمومی بیش از آنکه تعالیم شیعی در توجیه شهادت را همسان با شنیده‌های حجاریان یافته باشند؛ در شعار «هیهات من‌الذله» حک شده روی بیرق‌های ماه محرم یافته‌اند.

روحانیت شیعه، پرچم شهادت را با خطابه حسین‌بن‌علی(ع) در مقابل حاکم مدینه و با رجزخوانی کسی که گفته بود: اگر دست راستم را قطع کنید، بخدا قسم هرگز دست از دینم برنخواهم داشت؛ بالا نگه داشته است.

و گرنه ساده‌انگارانه است که کسی خیال کند، حماسه عاشورا و بی‌سر و سامانی اهلبیت پیامبر(ص) و در ادامه همان راه؛ اعتصاب غذای 23 اسیر نوجوان ایرانی در زندان‌های عراق، زیر تانک رفتن حسین فهمیده، حماسه هواپیمایی که عباس دوران به هتل الرشید عراق کوبید و حماسه‌های شهدای ناجا جملگی با توجیه حوری و عیش و عشرت صورت گرفته و می‌گیرد!

ارزش شهید و شهادت نه به عالمی است که شهید در صورتی دیگر از زندگانی به آن منتقل می‌شود بلکه در همت اوست که زندگی حتی به قدر یک لحظه زیر سایه ستم را برنمی‌تابد و مرگ کوبشگر ظلم و ظالم را ترجیح می‌دهد.

شهید می‌داند که اگر شهید نشود، روزی می‌میرد پس جمجه‌اش را به خدا می‌سپارد و حیات خود را تقدیم راه عقیده و جهاد می‌کند تا امنیتی بهتر، جهانی عادلانه‌تر و هستی مطلوب‌تری را به جهان ببخشد.

گفتنیست، حجاریان پیش از این نیز در یادداشتی که سال گذشته در روزنامه آرمان امروز منتشر کرد از این گفت که عملکرد ائمه اطهار پس از عاشورا عقلانی‌تر شده است!

او نوشته بود: ‌یعنی بعد از اربعین، ائمه به تربیت شاگرد و تدارکات سیاسی پرداختند و جهت‌گیری حرکت‌ها بر مبنای محاسبات عقلانی صورت گرفت. استراتژی بقا ملزومات خویش را دارد!

حجاریان این سخنان را بدون هیچ اشاره‌ای به آن حدیث معروف اصول کافی بیان کرده بود که هریک از ائمه اگر جای یکدیگر و در مقطع زمانی هم می‌زیستند؛ همان عملکردی را می‌داشتند که امام آن عصر داشته است.

این اظهارات حجاریان مورد انتقاداتی شدیدی واقعی شد.

یادآور می‌شود اینکه حجاریان در مطلب بالا از این گفته است که «انسان هیچ‌وقت با محاسبه هزینه و فایده هر عملی(و در اینجا مبارزه)، به نقطه مرگ نمی‌رسد!» به این معناست که در تفکر وی،  شهادت محل تردید است!

او قبل از این و در یادداشت «فرهنگ عاشورا، فرهنگ اربعین» خود اینطور گفته بود: «منطق تضحیه این است که اندیشه لزوما احتیاجی به عوامل مادی ندارد یعنی حتی اگر محمل مادی اندیشه از بین برود، اندیشه می‌تواند باقی بماند.»

و سپس با اظهار اینکه از درون چیزی که «ضرر» (به معنای مرگ یا شهادت) در آن باشد فرهنگ بقا بیرون نمی‌آید، تصریح کرده بود: در عرفان است که عقل در مقابل عشق قرار می‌گیرد و دیگر محاسبه عقلایی جایی ندارد... امام تا قبل از انقلاب حرکت‌های عاشوراگونه زیاد داشت. امام(ره) عارف پس از انقلاب کم‌کم در یک تحول فرهنگی فقیهی پیشتاز می‌شود و فقاهت او دوباره قدرت می‌گیرد و ولایت مطلقه فقیه مطرح می‌شود.

او گفته بود: استراتژی بقا ملزومات خویش را دارد.

اظهار نظر درباره این طرز نگاه ناصحیح که مدعیست بقای اندیشه به بقای تن و محمل مادی وابسته است و یا مجاهد شهید نواب صفوی با توجیه حوری و قصر، اقدام مسلحانه و شهادت‌طلبی را توجیه می‌کرده نیز به عهده مخاطبان و مطلعین محترم گذاشته می‌شود...

یادآور می‌شود، چند روز پس از مقاله فرهنگ اربعین حجاریان، محسن رهامی، دیگر فعال اصلاح‌طلب نیز طی یک مراسم عزاداری در بنیاد امید ایرانیان، صحبت‌های حجاریان را به زبانی دیگر تکرار کرده و با طرح این سؤال که «چرا ائمه (ع) در هیچ یک از جهادهای پس از عاشورا نقشی ندارند»؟ از این گفته بود که چون هزینه دینداری در دوران بنی‌امیه و بنی‌عباس بالا بوده است؛ ائمه اقدام به جهاد مسلحانه نمی‌کردند!