اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

استانها

فارس گزارش می‎دهد

ضرورت تزریق همت همگانی به رگ‎های منابع طبیعی/ تهدید زیرپوستی زباله بر سلامت مردم

معضل زباله در استان توریستی مازندران به‎صورت زیرپوستی بر سلامت مردمان این دیار تاثیر گذاشته است و می‎طلبد که شعار نگاه ملی به گردشگری مازندران تحقق یافته و در کنار آن نیز خون تازه‎ای از همت عمومی در رگ‎های منابع طبیعی تزریق شود.

ضرورت تزریق همت همگانی به رگ‎های منابع طبیعی/ تهدید زیرپوستی زباله بر سلامت مردم

به گزارش خبرگزاری فارس از شهرستان ساری، استان مازندران 23 هزار و 756 ممیز 4 کیلومتر مربع یا 23756.4 کیلومتر مربع، نوار ساحلی آن 478 کیلومتر و محدوده جنگلی این استان نیز 973 هزار و 793 هکتار است.

ظرفیت بالای مازندران در نوار ساحلی و جنگلی و بهره‎مندی از مواهب خدادادی ارزشمند همچون چشمه‌سارها، رودها، کوهسارها و مرتع و خاک حاصل‌خیز نقطه قوتی برای این استان در بخش گردشگری و کشاورزی محسوب می‎شود.

به تناسب افزایش جمعیت و پیشرفت علوم و فنون، نیازهای جامعه نیز رنگ دیگری گرفت و آرام‎آرام موضوع صنعتی شدن مازندران نیز روی کار آمد، حالا این استان که زمانی در دوراهی صنعت و کشاورزی مانده بود، دغدغه‎ای به نام گردشگری دارد که بلای جان محیط‌زیست شده است.

در شرایط فعلی، مازندران با وجود فعالیت‎ها و تلاش‎های زیادی که برای پیشرفت اقتصادی انجام می‎دهد، اما در هیچ‌کدام از بخش‌های صنعت، گردشگری و کشاورزی موفق نبوده و به‎دلیل تناسب نادرست بین این سه مقوله، با بحران جدی زیست‎محیطی روبه‎رو شده است که مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامت مردمان این استان تأثیر گذاشته است.

طی 10 سال گذشته، مسئولان به این نتیجه رسیده‎اند که باید کشاورزی مازندران بتواند حرفی برای گفتن در صنعت و گردشگری داشته باشد، لذا با صدور مجوزهای پی‌درپی و بدون انجام ارزیابی‎های زیست‎محیطی نسبت به ساخت شرکت‎ها و کارخانجات مختلفی که بعضاً مواد سمی و آلوده‌کننده‎ای را بر دامنه‎ها، دشت‎‎ها و دریا و رودخانه‎ها تحمیل می‎کنند، اقدام شد.

در شرایط فعلی، جلسات مختلفی برای چرایی این مسائل برگزار می‎شود، از صاحبان شرکت‎ها و کارخانجات خواسته می‎شود که نسبت به احداث تصفیه‌خانه و جلوگیری از رهاسازی فاضلاب‎های صنعتی یا جلوگیری از گرد و غبار در منابع طبیعی اقدام کنند، اما مگر چند درصد آنها می‎توانند صنعت سبز باشند و چند درصد همین صنایع سبز می‎توانند به‌جرأت بگویند که مسائل زیست‎محیطی را رعایت می‎کنند.

در بحث گردشگری نیز آن میزان که برای جذب گردشگر و شناساندن اماکن تفریحی و توریستی و ساخت هتل‎ها و متل‎ها در کنار سواحل و کوه‎ها اقدام شد، در رسیدگی به مسائل زیست‎محیطی به‎ویژه زباله اقدامی انجام نشد و اصلاً موضوع جمع‎آوری زباله تا پنج سال گذشته در دستور کار نبوده است.

اکنون نه‎تنها نوار ساحلی مازندران در تصرف زباله‎های صنعتی است، بلکه جنگل‎های بکر این استان نیز هر روز بیشتر از دیروز غرق در زباله می‎شود و تبدیل به یک بحران جدی شده است.

* استفاده از میوه و سبزیجات آلوده

علاوه بر آلودگی‎هایی که حاصل رهاسازی زباله توسط گردشگران در دل تفرجگاه‎هاست، محل دپوی زباله‌ها از سوی شهرداری‎ها و دهیاری‎های مازندران نیز خود محل تأمل است و حدود 30 مرکز دپوی زباله در این استان، در واقع سرچشمه‎های آلودگی‎هایی هستند که به جان سلامت مردم افتاده‎اند؛ ما اکنون بی‎آنکه بدانیم در بسیاری موارد در حال استفاده از آب، هوا و میوه‎ها و سبزیجات آلوده هستیم.

شیرابه‎های زباله که بعضاً حاصل انباشت زباله در ارتفاعات است به سمت دشت، مزارع، باغات، آب‎های زیرزمینی و رودخانه و دریا سرازیر شده و نفوذ می‎کنند، در این شرایط فریادهای محیط‌زیست و فعالان زیست‎محیطی فقط شنیده می‎شود اما به‎جایی نمی‎رسد.

تلاش مسئولان مربوطه استانی برای احداث کارخانه‎های کمپوست در برهه‎ای از زمان با جدیت دنبال می‎شود، اما در مقطعی دیگر به فراموشی سپرده می‎شود و اگر گروه‎های زیست‎محیطی مردم‎نهاد و عده انگشت‎شماری از مسئولان دلسوز محیط‌زیست نباشند، امروز دیگر از مواهب طبیعی مازندران چیزی باقی نمانده بود.

قرار شد که تا پایان برنامه پنجم، فکری به حال معدوم‎سازی زباله در شهرهای بالای 200 هزار جمعیت شود تا این زباله‎ها دیگر دفن نشده بلکه یا کمپوست و یا بازیافت شوند، اکنون در حال گذر از این زمان هستیم و مگر در مازندران به‎جز ساخت یکی دو کارخانه کمپوست که آن‎هم با کمتر از نصف ظرفیت و با نقص‎های فنی کار می‎کنند، چند قدم مهم دیگری برداشته شده است.

ناصر مهردادی مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران از تولید روزانه حدود 3 هزار و 200 تن زباله در مازندران می‎گوید که رقم بسیار زیادی برای روزهای عادی است و شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در مدیریت همین حجم زباله مانده‌اند، حال در ایام تعطیلات که جمعیت بیش از 3 میلیون نفری مازندران در خوش‌بینانه‎ترین زمان به سه برابر می‎رسد، طبیعی است که بحرانی به نام زباله پدید بیاید.

بحث زباله‎های بیمارستانی نیز مقوله جداگانه‎ای را می‎طلبد که آن‎هم در صورت رعایت نکردن دستورالعمل‎های زیست‎محیطی و تجهیز نشدن بیمارستان‎ها و مراکز درمانی به دستگاه زباله‎سوز بیمارستانی، باید از فاجعه‎ای دیگر سخن بگوییم که از چشم‎ها پنهان مانده‌اند.

فرهنگ تفکیک زباله، روش‎های تولید زباله کمتر و چگونگی تبدیل زباله‎های تر به کمپوست به‎ویژه در روستاها همچنین آموزش عمومی به خانواده‎ها برای کمک به حفظ محیط‌زیست، جاهای خالی در فرهنگ عمومی هستند.

با این اوصاف، اکنون مازندران در بخش مدیریت پسماند با مشکل مواجه است و در کنار آن با مشکلات زیست‎محیطی نیز دست و پنجه نرم می‌کند، این استان علاوه بر مدیریت پسماند شهری باید فکری به حال زباله‎هایی داشته باشد که گاه و بی‎گاه با بی‌مبالاتی مردمان بومی و گردشگران غیربومی در دل تفرجگاه‎ها جمع می‎شوند.

زباله‎هایی که قلب منابع طبیعی را نشانه رفته‎ و آنها را به شماره انداخته‌اند، همان اشیایی هستند که می‎توانند با مدیریت صحیح به کودهای آلی، انرژی برق و مواد بازیافتی تبدیل شده و طلای کثیف باشند.

* باقیمانده آلودگی‎ها بر بستر طبیعت

یکی از فعالان زیست‎محیطی به خبرنگار فارس، گفت: نوار شمالی کشور از نظر زیست‌محیطی آسیب‌پذیرتر از مناطق دیگر است و فشار هم روی این منطقه بیش از استان‌های دیگر است.

حر منصوری‌عبدالملکی اظهار کرد: در نوار شمالی کشور چرخه هیدرولوژی آب بسیار کوتاه است، یعنی آب از آب‌بندان‌ها و مزارع آبی تبخیر و پس از برخورد با دیواره البرز و سرد شدن تبدیل به باران شده و از طریق رودها به دشت‌ها، آبگیرها و در نهایت به دریا سرازیر می‌شود.

وی با بیان اینکه از بین رفتن پوشش گیاهی در جنگل‌های بالادست حتی جذب آب توسط زمین از ارتفاعات را به کمترین حد کاهش داده و آب بدون تصفیه شدن دوباره به منابع سطحی برمی‌گردد، افزود: به همین دلیل هر نوع آلودگی چه به‌صورت آلودگی گازی، سموم و کودهای شیمیایی و حتی پساب‌های خانگی و کارخانجات بدون اینکه کم‌اثر شوند، در بستر طبیعت باقی مانده و روز‌به‌روز افزایش می‌یابند.

* افزایش فشارها بر طبیعت مازندران

منصوری‌عبدالملکی ادامه داد: از طرفی نیز به‌دلیل وجود مواهب الهی از جمله جنگل، دشت، سرزمین‌های سبز و دریا گردشگران عبوری در شهرها و حتی تفرجگاه‎های شمال ایران را داریم که مدیریت آنها بیش از ظرفیت زیرساخت‎های شهری است.

این فعال زیست‎محیطی کشور با بیان اینکه روند فشار بر طبیعت مازندران به‌ویژه در بحث انباشت زباله در حال شدت گرفتن است، تصریح کرد: اگر قرار است این نوار سبز فرصتی برای آرامش روح و جان هم‌وطنان ما باشد، باید اقتصاد، مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، مدیریت پسماند و خدمات شهری استانی مطابق با استانداردهای طبیعت‌گردی طراحی شده و از هر گونه ساخت و ساز و استقرار صنایع گروه «واو» یعنی صنایع آلوده‌ساز جلوگیری شود تا بیش از این شاهد تخریب جنگل‌ها، کوه‌ها و منابع طبیعی به‎ویژه در نوار سبز مازندران نباشیم.

* کوه‌ها؛ ریه‎های شهر

یکی دیگر از دوست‌داران طبیعت نیز در گفت‎وگو با فارس، با بیان اینکه جنگل، دشت و کوه به‌عنوان منابع حیاتی و محیط‌زیستی بیان‌گر حیات آب و هوا و خاک هستند، گفت: در حقیقت کوه‎ها ریه‎های شهر هستند، درختان جنگل نیز با ریشه‌های خود آب و خاک را حفظ می‎کنند، به‎طوری که هر ساله یک‌تن آب توسط ریشه‌های یک درخت ذخیره می‌شود و پیوسته بستر آب‌های زیرزمینی را سیراب نگه می‌دارد.

رستم‎علی عادل اظهار کرد: برگ‌های درختان از ریزش ناگهانی باران بر بستر جنگل‌ها جلوگیری کرده و مانع از سیلاب‎های بحرانی می‎شوند، در طول شبانه‌روز اکسیژن‌دهی توسط برگ‌های جنگلی اتفاق می‌افتد و هوای آلوده به دی‌اکسیدکربن، ازت و مواد آلوده حاصل از نفت، گازوئیل، بنزین و سوخت هواپیماها توسط برگ‌های جنگلی جذب و متابولیزه می‌شود تا شاهد آلودگی زیست‌محیطی در شهرها و روستاها نباشیم.

وی با طرح این سوال که با این‌همه خوبی‎هایی که طبیعت برای ما انجام می‌دهد، ما چه کرده‎ایم، افزود: انسان‌ها به‌علت نداشتن آگاهی و فرهنگ لازم، در هر گردش، پیک‌نیک یا حتی پیاده‌روی، با پسماندهای مواد غذایی و مواد نفتی نظیر نایلکس، قوطی‌های کنسرو، سفره‌های یک‌بار مصرف و شیشه‌های نوشابه که سالیان درازی طول می‎کشند تا تجزیه شوند، به جان طبیعت افتاده‌اند.

این پزشک و فعال زیست‎محیطی بیان کرد: 400 سال طول می‌کشد تا یک قطعه شیشه تغییر وضعیت فیزیکی بدهد، لذا ما با رهاسازی زباله‎های تجدیدناپذیر در دل طبیعت، در واقع به آیندگان اثبات می‎کنیم که چه‌قدر در قبال آنها کوتاهی کرده‎ و میراث‌دار خوبی نبوده‎ایم.

عادل ادامه داد: مناظر طبیعی خدا و هیبت جنگل سبب آرامش روح و روان انسان‌ها می‎شود ولی این زندگی ماشینی و مواد مصرفی ما را از واقعیت‎ها دور کرده تا حدی که چهره زیبای جنگل و دریا را زشت کرده‎ایم.

وی در پایان گفت: انسان‌های آگاه نسبت به مناظر زیبا در طبیعت و دست‎اندازی‎ به مواهب خدادادی پیوسته در رنج‌ هستند.

* امانتی به‎نام محیط‌زیست

یکی از فعالان جوان زیست‎محیطی نیز در گفت‎وگو با فارس، اظهار کرد: برای نهضت حفظ منابع طبیعی و محیط‌زیستی باید کار فرهنگی کرد، حافظان محیط‌زیست و منابع طبیعی، حافظان برکه و حافظان رودخانه‌ها و تالاب‌ها در کشور توسط سازمان‌های مردم‌نهاد از سطح دبستان تا دبیرستان باید با همکاری مسئولان حوزه فرهنگ و محیط‌زیست وارد عمل شوند تا موضوع حفاظت از محیط‌زیست به‎صورت قضیه اساسی و زیربنایی حل شود.

یاسر آزموده با بیان اینکه جنگل و منابع طبیعی و محیط‌زیست یک امانت الهی در دست ما انسان‌ها برای تحویل به نسل بعدی است، افزود: ما باید این امانت را به‎سلامت به نسل آینده برسانیم، اما روند فعلی خوشایند نیست و باید آستین همت را بالا زد.

وی با بیان اینکه امروزه پسماندها به یک معضل برای دولت‌ها تبدیل شده‌اند، بیان کرد: معضلی که هرچه نادیده‌تر گرفته شود، آثار مخرب آن بیشتر گریبان‌گیر دولت‎مردان می‌شود.

این دوست‌دار طبیعت ادامه داد: مدیریت پسماند به‌عنوان پدیده نوظهور در عرصه مدیریت شهری در قرن بیستم مورد توجه خاصی قرار گرفته و امروزه هر کشوری بسته به میزان توجه و اهمیتی که به پسماندها می‌دهد، مدیریت خاص خود را در پیش می‌گیرد، اما در کشورهای پیشرفته که تجربیات بسیار خوبی دارند داستان بسیار متفاوت‌تر از کشور ماست.

* نبود مدیریت پسماند در مازندران

آزموده بیان کرد: در آلمان که خود را قهرمان محیط‌زیست جهان می‌داند، معمولاً در هر آپارتمان پنج سطل برای پنج نوع زباله وجود دارد که با رنگ‌های جداگانه مشخص شده‌اند؛ این سطل‎ها شامل بسته‌بندی‌ها، کاغذ و مقواهای نازک، شیشه‌ها (روشن، سبز و قهوه‌ای)، مواد غذایی و گیاهی و سرانجام یک سطل نیز برای سایر زباله‌ها در نظر گرفته شده است.

وی با بیان اینکه باید از تجربه‎های مدیریتی خوب برای حل معضل زباله در کشور استفاده کنیم، اظهار کرد: براساس نظرسنجی‌ها، حدود 90 درصد آلمانی‌ها با علاقه شخصی به جداسازی زباله می‌پردازند، در برخی از کشورهای اروپایی خانوارهایی که زباله خود را جداسازی نمی‌کنند، زباله‎های آنها نیز جمع‌آوری نمی‌شود یا اینکه باید قبض جریمه پرداخت کنند.

آزموده با اشاره به حرکت‎های اندکی که در برخی شهرها با شعار تولید برق، تولید آب گرم و کود آلی از زباله انجام شده است، افزود: اما نسبت حجم پسماندهای تولیدی و حجم پسماندهای مدیریت‌شده با یکدیگر قابل مقایسه نیست و تا نقطه مطلوب راه بسیار طولانی در پیش داریم.

وی بیان کرد: در استان مازندران نیز نبود مدیریت پسماند به مشکل اصلی استان تبدیل شده است که رهاسازی زباله در جنگل‌ها، خاکسترسازی زباله‌ها و گازهای سمی تولیدی حاصل از آن، شیرابه‎های بسیار خطرناک و وارد شدن آنها در رودخانه‌ها و آب‌های زیرزمینی از دردسرهای همیشگی مازندران است.

* آموزش؛ حلقه‌ای از زنجیره مدیریت پسماند

این فعال محیط‌زیست گفت: امروزه یکی از حلقه‌های زنجیره مدیریت پسماند فرهنگ‌سازی و آموزش شهروندی است، تفکیک زباله از مبدأ و نریختن زباله در اماکن عمومی و محیط‌زیست از اموری است که دولت‌ها با ایجاد ساز و کار مدیریت‌شده تلاش می‌کنند تا مردم را به این سمت سوق دهند، لذا این فرآیند باید با جدیت بیشتری در مازندران با توجه به شرایط اقلیمی خاص و وجود مواهب ارزشمند حیاتی، دنبال شود.

وی در پایان با اشاره به فعالیت خود در گروه محیط‌زیستی آرونِک (کفشدوزک)، اظهار کرد: در این گروه همواره دغدغه محیط‌زیستی در بین مردم و آموزش شهروندی را داریم و در فعالیت‎های خود به این نتیجه رسیده‎ایم که پاک‌سازی مناطق گردشگری در روزهای تعطیل، تأثیرات زیادی در اجتماع گردشگران و جلوگیری از انباشت زباله دارد.

به گزارش فارس، با توجه به اینکه 70 درصد زباله‎های جمع‎آوری شده در مازندران از نوع تر هستند، اگر مسئولان حوزه فرهنگ و محیط‌زیست بتوانند طرح تفکیک زباله از مبدأ را نهادینه کنند، می‎توانند قدم مهمی برای حل مشکل بازیافت زباله در این استان بردارند.

همچنین با توجه به اینکه هنوز در تفرج‌گاه‎های جنگلی مازندران تبلیغی از دفن زباله‎های تر از سوی گردشگران دیده نشده است، به‎نظر می‎رسد ایده خوبی برای رهایی از 70 درصد زباله‎ها در مناطق جنگلی باشد.

استقرار ایستگاه‎هایی برای جمع‎آوری زباله‎های خشک در ایام تعطیلات که بتواند در ازای تحویل حجم معینی از زباله‎های خشک، حتی یک قلم و خودکار نیز به گردشگران هدیه کند، می‎تواند تأثیرگذار باشد.

با وجود شعارهایی مبنی بر اینکه باید نگاه ملی نسبت به حوزه گردشگری در مازندران صورت بگیرد، اما هنوز قدم‎های قابل توجهی برداشته نشده است و برنامه‎ریزان نیز بیشتر از اینکه به حل مشکلات فکر کنند، در اندیشه زیرساخت‎های جدید گردشگری هستند.

زیرساخت‎های جدید نه‎تنها از مشکلات نمی‎کاهد بلکه وظیفه مسئولان را سنگین‎تر کرده و خود تحمیل یک معضل جدید است، لذا می‎طلبد تا به‎طور ویژه ابتدا بحث ساماندهی زباله در مازندران که به یک بحران زیست‎محیطی تبدیل شده و سلامت مردم را مورد تهدید قرار داده است، دنبال شود.

فراموش نکنیم که روزانه صدها لیتر از شیرابه‎های زباله‎های خانگی و صنعتی وارد رگ‎های باغات، مزارع، رودخانه‎ها، دشت و دریای مازندران می‎شوند و این رگ‎ها نیاز به خون تازه و پاکی دارند که باید از آستین همت مسئولان بیرون بیاید.

* ضرورت همراهی مردم با مسئولان

اجرای برنامه‎های دولت‎مردان نیاز به همراهی آحاد جامعه دارد و تجربه نشان داده است در هر عرصه‌ای که دولت و ملت با یکدیگر همراه و یک‎دل شدند، مشکلات و موانع از سر راه برداشته شده است، در این موضوع اساسی نیز مردم نباید تنها چشم به عملکرد مسئولان داشته باشند.

رهاسازی زباله در کنار جاده‎ها، سواحل، رودخانه‎ها و در دل جنگل، اقدام ناپسندی است که جز از سر بی‎توجهی نمی‎تواند باشد، بهتر است با ورود به هر تفرج‌گاه به قانونی فکر کنیم که طبیعت را متعلق همه مردم می‎داند و بر احترام به آن تأکید دارد.

در این میان حقیقتی را فراموش کرده‎ایم؛ ما آخرین نسل از انسان‎ها بر کره خاکی نیستیم و قرار نیست همه آن‎چه که در اختیار ما قرار داده‎اند را با خود به جای دیگری ببریم.

طبیعت و منابع موجود در آن متعلق به همه ساکنان زمین است، ما امانتی را از گذشتگان داریم و باید به‎سلامت در اختیار نسل بعدی قرار دهیم.

هر چند سازمان‌های مردم‎نهاد با عنوان‎های مختلف سعی در نجات طبیعت از زباله‎ها و نخاله‎ها همچنین نهادینه‌سازی فرهنگ‎ احترام به طبیعت را دارند، اما هر فرد از جامعه مدنی باید خود یک نهاد و استوانه محکمی برای حفاظت از محیط‌زیست باشد.

در اصل 50 قانون اساسی آمده است: «در جمهوری‏ اسلامی، حفاظت‏ محیط‌زیست‏ که‏ نسل‏ امروز و نسل‌های‏ بعد باید در آن‏ حیات‏ اجتماعی‏ رو به‏ رشدی‏ داشته‏ باشند، وظیفه‏ عمومی‏ تلقی‏ می‌‏شود، از این‏‌رو فعالیت‌های‏ اقتصادی‏ و غیر آن‏ که‏ با آلودگی‏ محیط‌زیست‏ یا تخریب‏ غیر قابل‏ جبران‏ آن‏ ملازمه‏ پیدا کند، ممنوع‏ است.»

------------------------

گزارش از آزاده بابانژاد

------------------------

انتهای پیام/86001/ب40/ظ1004

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول