چکیده:
در تفکر نیچه، دوگونه زهد بطور کلّی از یکدیگر تفکیکپذیر است:زهد مثبت و زهد منفی، زهد مثبت، زهدیست که با حفظ غریزه و تصعید آن، به حیات گرایش دارد و خود بر دو قسم است:زهد یونانی- رومی یا طبیعی و زهد فیلسوف ناب، در برابر آن، زهد منفی، با تضیح غریزه، نافی حیات است و به دو شاخه تقسیم میشود: زهد یهودی مسیحی یا کشیشانه و زهد مابعدالطبیعی . از سوی دیگر، حافظ نیز با انتقاد از زاهدپیشگی و در عین حال تمجید از زاهدمنشی منتهی به سرمستی کشف و شهود، مبلّغ گونهای از زهد است که ریشه در آداب مذهبی دارد. لذا هر چند میان ارزش های زاهدانه رند حافظ و ارزش های «فیلسوف نابِ» نیچه، سنخیت وجود دارد، بایستی زهد توأم با جنبههای اشراقی حافظ را گونه پنجمی از زهد به شمار آورد.
نویسندگان:
ابراهیم رضایی، مهدی دهباشی
مجله الهیات تطبیقی - دوره 7، شماره 15 - بهار و تابستان 1395.