دستاوردهای احتمالی سفر قریب‌الوقوع «پوتین» به «دوشنبه»

«حلیم فصح الدین اف» کارشناس سیاسی آسیای مرکزی در یادداشت اختصاصی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه قرار داد به طرح دیدگاه‌های خود در خصوص سفر قریب الوقوع رئیس جمهور روسیه به تاجیکستان پرداخت.

در این یادداشت آمده است: سفر قریب الوقوع «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه به تاجیکستان یازدهمین سفر وی طی 17 سال اخیر به این کشور می‌باشد.

پوتین بیش از تاجیکستان به قزاقستان سفر داشته است. دیدارهای گذشته مقامات عالی‌رتبه روسیه و تاجیکستان نتایج قابل توجهی در پی داشتند.

به عنوان مثال در سال 2004، 2 طرف توافق‌نامه‌هایی را به امضا رساندند که مسیر همکاری‌های متقابل را برای چندین سال آینده هموار کرد.

در آن موقع بود که «کرملین» برای ساخت نیروگاه برق آبی «سنگتوده 1» در 100 کیلومتری «دوشنبه» تصمیم قطعی گرفت.

این بزرگترین پروژه سرمایه‌گذاری روسیه در جمهوری‌های شوروی سابق بود که «مسکو» با هزینه بیش از نیم میلیارد دلار جایگاه خود را به عنوان اصلی‌ترین شریک اقتصادی دوشنبه تقویت کرد.

در سال 2004 همچنین یکی دیگر از تصمیمات کلیدی گرفته شد و روسیه با خروج نیروی مرزبانی خود از تاجیکستان، در خصوص استقرار پایگاه نظامی در این کشور به توافق رسید که حفظ جایگاه برتر روسیه در این عرصه در منطقه را داشت.

بازدید پوتین در سال 2012 از دوشنبه یکی دیگر از سفرهای تأثیرگذار وی بود که در جریان آن قرارداد تمدید حضور پایگاه نظامی روسیه تا سال 2042 امضا شد.

همچنین در مورد برخی از موضوعات اقتصادی حساس برای تاجیکستان نظیر واردات محصولات نفتی روسیه بدون عوارض گمرکی و حل و فصل برخی از مشکلات مهاجرین کاری تاجیک تصمیماتی گرفته شد.

سفرهای رئیس جمهور روسیه به تاجیکستان به منظور شرکت در جلسات سازمان‌های همگرایی فضای شوروی سابق نیز تعیین کننده بوده است.

به عنوان مثال در سفر سال 2003 پوتین به دوشنبه، موافقتنامه تبدیل «پیمان امنیت جمعی» به بلوک نظامی-سیاسی «سازمان پیمان امنیت جمعی» که 6 کشور شوروی سابق را تحت پوشش قرار می‌دهد، به امضا رسید.

در سال 2007 باز هم در دوشنبه در نشست سران جامعه اقتصادی اوراسیا پوتین مبتکر ایجاد اتحاد گمرکی شد که بر مبنای آن 2 سال پیش اتحاد اقتصادی اوراسیا شکل گرفت.

بنابراین بازدید قریب‌الوقوع رئیس جمهور روسیه از تاجیکستان نیز نتایج مثبتی در روابط میان 2 کشور به همراه خواهد داشت زیرا تاجیکستان و روسیه اسنادی را که در 5 سال پیش به امضا رسانده بودند، به طور کامل عملیاتی خواهند کرد.

این در حالی است که دوشنبه و مسکو قصد داشتند در سال 2015 یک برنامه جدید همکاری را تصویب کنند که بحران اقتصادی موجود در فضای شوروی سابق مانع آن شد.

در حال حاضر روسیه به تدریج از رکود اقتصادی خارج شده و درصدد تعیین و تحقق برنامه‌های جدید همکاری با کشورهای مختلف و از جمله تاجیکستان است.

بنابراین در سفر جدید پوتین به دوشنبه امضاء توافق‌نامه‌های جدید همکاری در نظر گرفته شده که بخش زیادی از آنها به حوزه‌های اقتصادی مربوط می‌شود.

ممکن است مسکو و دوشنبه در مورد سرمایه‌گذاری روسیه در بخش‌های کشاورزی و انرژی تاجیکستان نیز به توافق‌هایی دست پیدا کنند.

همچنین امضای قراردادهای همکاری‌های اقتصادی بین تاجیکستان با تعدادی از مناطق بزرگ روسیه محتمل است.

البته مسائل امنیتی نیز در دستور کار مذاکرات رؤسای جمهور تاجیکستان و روسیه قرار دارد.

مسکو به دنبال تاجیکستان باثبات و امنیت مرزهای جنوبی سازمان پیمان امنیت جمعی است.

روسیه آسیای مرکزی را به عنوان منطقه‌ای می‌شناسد که چگونگی فضای سیاسی آن تا حدود زیادی برای وضعیت جمهوری‌های شوروی سابق تعیین کننده می‌باشد.

از این نظر توافقات جدید همکاری‌های بین دوشنبه و مسکو در حوزه‌های نظامی و امنیتی به خصوص تجهیز ارتش تاجیکستان، نیز بعید نخواهد بود.

در مجموع تاجیکستان و روسیه برخلاف موانع و مشکلات اقتصادی موجود موفق به حفظ سطح مطلوب روابط خود می‌باشند.

روسیه توانسته است 26.4 درصد تجارت خارجی تاجیکستان در سال 2016 را به خود اختصاص داده و حجم مبادلات دوجانبه بازرگانی را به بیش از یک میلیارد دلار برساند.

با وجود گسترش نفوذ اقتصادی چین در آسیای مرکزی، روسیه موفق به حفظ جایگاه خود در فهرست شرکای اصلی سرمایه‌گذاری در تاجیکستان شده است.

در حال حاضر یک سوم حجم کلی سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در اقتصاد تاجیکستان (حدود 1.8 میلیارد دلار) به روسیه تعلق گرفته و مسکو نمی‌خواهد این جایگاه را از دست بدهد.

در این راستا سفر قریب‌الوقوع پوتین و تصمیماتی که گرفته می‌شود، مهم خواهند بود.

انتهای پیام/ح