چکیده:
کارایی اقتصادی نشاندهنده توانایی یک سازمان برای تولید و توزیع محصول با کمترین هزینه ممکن است. به علاوه، کارایی زیست محیطی به عنوان یکی از عناصر مهم توسعه پایدار، بیانگر وضعیت تولید آلایندگی از نهاده های تولید است. چنانچه فعالیتهای اقتصادی از نظر زیستمحیطی از کارایی لازم برخوردار نباشد، دستیابی به توسعه پایدار مشکل میشود. ارتقای کارایی اقتصادی نیز منابع مالی لازم را برای بهبود کیفیت محیط زیست فراهم میکند. در این مقاله، ارتباط بین کاراییهای زیستمحیطی و اقتصادی بررسی شده است. برای این امر، ابتدا با به کارگیری روش تحلیل پوششی دادهها، کاراییهای زیستمحیطی و اقتصادی 50 کشور منتخب توسعهیافته و در حال توسعه، شامل ایران طی دوره زمانی 2012-2002م، برآورد و سپس، با استفاده از آزمون علیت گرنجری و نیز تشکیل دستگاه معادلات همزمان، ارتباط بین کاراییهای زیستمحیطی و اقتصادی بررسی شده است. نتایج محاسبه کاراییها نشان میدهد که کشورهای توسعهیافته نسبت به کشورهای در حال توسعه از کاراییهای زیستمحیطی و اقتصادی بالاتری برخوردارند. در این راستا، میانگین کاراییهای زیستمحیطی و اقتصادی ایران به ترتیب 0/570 و 0/379 میباشد که پایین تر از متوسط کشورهای مورد بررسی است. همچنین، نتایج آزمون علیت گرنجری نشان می دهد که رابطه علیت دوطرفه ای بین کاراییهای زیست محیطی و اقتصادی وجود دارد. براساس نتایج برآورد مدل به روش حداقل مربعات دو مرحله ای نیز بین کارایی اقتصادی و کارایی زیستمحیطی در کشورهای منتخب ارتباط مثبت دوطرفه وجود دارد. بدین ترتیب، به رسد ارتقای یکی از این دو کارایی، افزایش کارایی دیگر را به همراه خواهد داشت.
واژههای کلیدی: کارایی زیست محیطی، کارایی اقتصادی، تحلیل پوششی دادهها، معادلات همزمان.
نویسندگان:
سعید راسخی: استاد دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه مازندران (نویسنده مسئول)
میلاد شهرازی، زهرا شیدایی، مریم جعفری، زهرا دهقان
فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی - سال بیست و چهارم، شماره 78، تابستان 1395.