تکثّر نهادهای قدرت در قرقیزستان و آینده پیشِ رو

«الکساندر کنیازف» کارشناس سیاسی روس در یادداشت اختصاصی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه قرار دارد به انتخابات ریاست جمهوری قرقیزستان اشاره کرد و به قدرت نمایی نخبگان سیاسی این کشور پرداخت.

در این یادداشت آمده است: قرقیزستان برخلاف برخی پیشبینی‌های کارشناسی، در سال 2016 شاهد دور جدیدی از تغییرات سیاسی در پی اصلاح قانون اساسی و تشکیل ائتلاف جدید در دولت بود.

برخی کارشناسان مهمترین دلایل این تغییرات را مسئله تکثر قدرت در این کشور می‌دانند موضوعی که با درک میزان قدرت و نفوذ آنان در جامعه، تاحدودی قابل تأیید است.

مهمترین فرایند داخلی سیاسی در قرقیزستان طی سال 2016 میلادی رفراندوم اصلاح قانون اساسی در 11 دسامبر این سال بود.

پس از برگزاری رفراندوم دوران آمادگی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر سال 2017 آغاز شد که در این برهه شاید به علت وجود گروه‌های مختلف و تضاد عقیده بین نخبگان سیاسی قرقیز شاهد درگیری‌هایی بین نخبگان سیاسی این کشور باشیم.

اما آنچه مسلم است این است که رهبری تعداد زیادی از این گروه‌ها توسط نیروهای خارجی انجام می‌گیرد و جمهوری قرقیزستان کنترل پایداری را در ارتباط با بازیگران خارجی ندارد.

به همین دلیل صحبت از طرفداری روس، آمریکا و احزاب مختلف غیر ممکن است. بازیگران اصلی در جریان این روند سیاسی رئیس جمهور فعلی، نخست وزیر اسبق و تعدادی از رهبران اپوزسیون این کشور نامید.

آتامبایف

موقعیت «الماس‌بیک اتامبایف» رئیس جمهور فعلی قرقیزستان و تیم وی، بستگی به اقتدار دولت و وضعیت فعلی رئیس جمهور دارد.

از آنجا که اطرافیان رئیس جمهور حامیانی برای شرکت در انتخابات ندارند، خود اتامبایف در جستجوی راه‌هایی برای ایجاد تعادل در قدرت است.

به همین دلیل وی اصلاحات در قانون اساسی را انجام داد و موضع و اختیارات نخست وزیر را تقویت نمود.

کارشناسان معتقدند کسی که به پست نخست وزیری منصوب شود قدرت وی برابر با رئیس جمهور یا حتی بالاتر از وی می‌باشد.

طبق این تغییرات، رئیس جمهور در قبال مسائل اقتصادی و داخلی هیچ مسئولیت مستقیمی ندارد.

در این صورت اگر نخست وزیر آتامبایف باشد یا یک نفر از اطرافیان وی، از تهدید به اخراج یا تهدیدات دیگر کاملا مصون می‌باشند.

کسانی که اطراف رئیس جمهور آتامبایف را احاطه نموده‌اند، در نظر دارند که عنوان «رهبر ملت» را برای وی قرار دهند و شورایی متشکل از افراد برجسته به ریاست آتامبایف تشکیل دهند.

تشکیل شورای قانون اساسی جدید باز هم به ریاست آتامبایف از دیگر گزینه‌های قابل بررسی برای این گروه است. تمام این فعالیت‌ها به دلیل حفظ نفوذ وی در کشور است.

وی در تلاش است تا اجازه ندهد خود و اطرافیانش از حقوقی که هم اکنون دارند محروم شوند و این مهمترین هدف آنان است.

گروه آتامبایف به دنبال تغییر مجدد در قانون اساسی و توازن قدرت با هدف کنترل فعالیت رئیس جمهور بعدی که بتوانند بر اساس نتایج رفراندوم و در شرایط مطلوب، آتامبایف را برای دور دوم ریاست جمهوری معرفی کنند.

این به معنای انتقال قدرت به نخست وزیری قوی است که در شرایطی مناسب وفادار به آتامبایف باشد.

بابانف

این دوره نقطه عطفی برای «آموربیک بابانف» است و موفقیت وی در انتخابات ریاست جمهوری در سال 2017 یا انتصاب وی به پست نخست وزیری قرقیزستان نقطه عطفی است.

برای رسیدن به این هدف فرصت‌های زیادی وجود دارد که توسعه ساختار حزب «رسپوبلیکا-آتاژورت» یکی از آنها است که حضور قاطع وی در قدرت و حکومت را تضمین خواهد کرد.

بابانف صاحب اکثریت رسانه‌های کشور از جمله تله کانال‌های «NBI » و «NTC»، منابع اینترنتی، روزنامه‌ها و ... است.

در تمام نظرسنجی‌ها وی پس از آتامبایف است، ضمن اینکه از «رزا آتونبایوا»، «تکه‌بایف»، «عیسی‌اف» و «تورابایف» جدا شده است.

اینکه وی با برگزاری رفراندوم موافق بود نیز متناقض با منافع وی نبود زیرا باعث ایجاد درگیری بین حریفان و رقبای وی شده و موقعیت آنان را ضعیف‎تر می‌کند.

جنوب

هسته این گروه دارای 3 رهبر می باشد: «احمد کلدی‌بیک‌اف»، «اداخان مادوماروف» و «کامچی بیک تاشی‌اف» اما با اطمینان می‌توان گسترش تعداد رهبران مخالفین جنوب را پیش‌بینی کرد.

مثلا «ملیس میرزا حکمت‌اف» و «عظیم‌بیک بیک نظراف» نیز می‌توانند به این افراد اضافه شوند.

همچنین این امکان وجود دارد که گروه «باقی‌اف» نیز تحت شرایطی به آنان بپیوندد زیرا مانند سابق حمایت نمی‌شوند.

تنها شانس موفقیت این گروه استفاده از متغیر نارضایتی در جامعه است و آنان این آمادگی را دارند که از خشونت نیز استفاده کنند زیرا تهدید به شورش یکی از شگردهای آنان است.

برای این گروه معرفی کاندیدا برای پست ریاست جمهوری بسیار مشکل است زیرا در رقابت‌های داخلی کاندیداهای آنان دادگاهی شده‌اند، به غیر از «اداخان مادوماروف» که شانس بیشتری برای حمایت دارد.

اپوریسیون دموکراتیک

«آموربیک تکه‌بایف» یکی از رهبران اپوزسیون قرقیزستان و افراد حزب وی به تدریج در حال خارج شدن از صحنه سیاست این کشور هستند.

حتی در انتخابات محلی نیز آنان شانس کمی برای غلبه بر حریفان دارند، مثلا در بیشکک بالاترین آراء آنان 7 درصد یا کمتر است.

ضمن اینکه مخالفت آنان با برگزاری رفراندوم قانون اساسی، هیچ نتیجه‌ای برای آنان نداشت.

پس از انجام رفراندوم احتمال تشکیل پرونده کیفری برای این گروه در رابطه با اختلاس در سال 2010 و توطئه در رابطه با سهام «مگا کوم» که تکه‌بایف و نزدیکان وی در این موضوع متهم می‌باشند، نیز می‌رود.

حتی اگر آمریکا هم از این گروه حمایت کند شانس آنان برای بدست آوردن موفقیت بسیار کم است.

خانواده «ژئن بیک اف»

رهبران این گروه «آسیل بیک ژئن‌بیک‌اف» رئیس سابق مجلس، «ساران‌بای ژئن‌بیک‌اف» نخست وزیر و برادر بزرگ آنان «جوسون‌بای شریپ‌اف» می‌باشند.

آسیل‌بیک به علت تضاد در منافع با برادرش که به نخست وزیری آتامبایف منصوب شده بود باید از ریاست مجلس استعفا می‌کرد.

اکنون نیز این امکان و فرصت برای آتامبایف وجود دارد که از جاه‌طلبی‌های اسیل‌بیک به خاطر مخالفت با برادرش جلوگیری کند، مثلا با معرفی شریپ‌اف برای کاندیداتوری در انتخابات در حالیکه اطمینان دارد وی بازنده میدان خواهد بود.

در حالیکه گروه‌های جنوب روابط پیچیده‌ای با هم دارند به نظر می‌رسد که خانواده‌های ژئن‌بیک‌اف و شریپ‌اف به طرفداری از آتامبایف برخاسته و از شمالی‌ها حمایت کنند.

یکی از ویژگی‌های خاص این گروه و منافع ویژه آنان این است که آنها از طرف پادشاهان کشورهای عربی خلیج فارس به ویژه قطر به شدت حمایت می‌شوند و این اسپانسرها آنان را از نظر مالی بی‌نیاز می‌کنند.

ضمن اینکه این گروه از طرف گروه‌های مذهبی افراط‌گرای جنوب حمایت می‌شوند و می‌توان گفت که اسیل‌بیک عروسک خیمه شب‌بازی آنان است.

انتهای پیام/ح