به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری فارس استان اصفهان، اسناد ملی هویت فرهنگی و تاریخ زنده ماست که امروز مورد غفلت واقع شده است و با تغییر نگرش جامعه به‌ویژه نهادهای دولتی و در نگهداری صحیح علمی و استفاده از فنّاوری‌های به‌روز و ترغیب مردم نسبت به تحویل آثار در حوزه کتب خطی و اسناد قدیمی در نگهداری و پاسداشت تاریخ کشور باید اقدامات قابل‌توجهی انجام دهیم.
مختار باقری مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه مرکزی کشور شامل چهار استان اصفهان مرکزی چهارمحال بختیاری کهگیلویه و بویراحمد در استان اصفهان است؛ ازاین‌رو، با وی گفت‌وگویی در خصوص روز اسناد ملی و میراث مکتوب، اهداف و وظایف سازمان انجام داده ایم که در ادامه می‌خوانید.
فارس: تاریخچه‌ای کوتاه از سازمان اسناد و کتابخانه ملی منطقه مرکزی کشور بفرمایید.
باقری: این سازمان در سال 1375 در راه‌اندازی شده و 4 استان مرکزی چهارمحال بختیاری کهگیلویه و بویراحمد را تحت پوشش دارد، منطقه اصفهان همواره در تاریخ کشورمان جایگاه ویژه‌ای داشته و باوجود استعداد و توانمندی‌های زیاد این منطقه که از دیرباز پایگاه مهم اسلامی و هویت ملی بوده تصمیم گرفته شد که در این منطقه مدیریت اصفهان تأسیس شود.
فارس: عمده فعالیت‌های این سازمان به چه صورت است؟
باقری: حوزه فعالیت در دو بخش تعریف می‌شود، بخش کتابخانه ملی و اسناد ملی. کتابخانه ملی وظیفه گردآوری، حفاظت و اطلاع‌رسانی نسخ خطی و قدیمی را بر عهده دارد، همچنین در این بخش کتب جدیدالانتشار گردآوری می‌شوند؛ قبل از اینکه برای هر کتاب توسط ارشاد مجوز چاپ صادر شود باید یک شناسه فیپا از سازمان اسناد و کتابخانه ملی دریافت کند، پس از چاپ هر کتاب، ناشر بر اساس قانون و بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی موظف است 2 نسخه از کتاب را به کتابخانه ملی و در تیراژ بیش از 1000 نسخه باید 4 نسخه را به کتابخانه ملی تحویل دهد، بدین ترتیب هر کتابی در کشور چاپ می‌شود باید نسخه‌ای از آن در کتابخانه ملی وجود داشته باشد.
فارس: چه اسنادی در کتابخانه ملی وجود دارد؟
باقری: کتابخانه ملی منبع عظیمی شامل تمامی کتب چاپ‌شده، کل پایان‌نامه‌ها مقاله ارشد و دکتری کلیه دانشگاه‌ها، تمام مطبوعات رسانه‌ها مانند روزنامه‌ها ماهنامه‌ها هفته‌نامه‌ها، گزارش‌های تحقیقاتی و مطالعاتی دستگاه‌های اجرایی، عکس پوستر کارت‌پستال تمبر و هر اثر مکتوب یا غیر مکتوب دیجیتال و غیر دیجیتال در بخش دولتی و غیردولتی باید نسخه‌ای از آن در کتابخانه ملی موجود باشد.
فارس: درباره فعالیت‌های سازمان در حوزه اسناد ملی مختصر توضیحی می‌فرمایید؟
باقری: بله در حوزه اسناد هم دو عمده فعالیت هست، یکی گردآوری اسناد قدیمی و آثار خطی که ارزشمند هستند و دیگری ارزشیابی اسناد دستگاه اجرایی بر اساس مصوبات شورای اسناد ملی کشور است، به این صورت که تمامی اسناد تولیدشده در دستگاه‌های اجرایی تحت نظر هر سه قوه واجد شرایط باید توسط کارشناسان این سازمان ارزشیابی و تعیین تکلیف بشوند که به دو دسته تقسیم می‌شوند: دسته‌ای که واجد شرایط و ارزش جهت نگهداری و حفظ در آرشیو ملی کشور هستند و به‌عنوان اسناد انتقالی به سازمان منتقل‌شده و بعد از گذراندن مراحل ضدعفونی، گندزدایی، مرمت، فهرست‌نویسی طبقه‌بندی و نمایه‌سازی اطلاعات روی سایت سازمان برای استفاده عمومی قرار خواهد گرفت، دسته‌ای که اسناد امحایی هستند با نظارت کارشناسان سازمان به کارخانه‌های مقواسازی ارسال‌شده و جهت اطمینان بیشتر تا مرحله تخمیر تحت نظارت سازمان قرار می‌گیرند.
فارس: امسال سازمان در هفته اسناد ملی و میراث مکتوب چه برنامه‌های داشت؟
باقری: همان‌طور که مستحضرید،12 تا 19 هفته اسناد ملی است و سازمان در سال 96 برای این هفته برنامه‌هایی را در دست اجرا داشت که ازجمله آن‌ها می‌توان به برگزاری همایش ملی 110مین سالگرد جنبش مشروطیت دانشگاه اصفهان با حضور گروه تاریخ دانشگاه و نهادهای اسنادی و تاریخ‌پژوهی ملی از جمله مرکز اسناد ملی شورای اسلامی یا همایش انجمن معلمان تاریخ اصفهان که در مرکز تحقیقات معلمان اصفهان برگزار شد اشاره کرد که رئیس انجمن ایرانی تاریخ آقای دکتر یوسفی‌فر معاون اسناد ملی سازمان در این همایش حضور داشتند و ایراد سخن کردند، نشستی با رابطان اسنادی سازمان در دستگاه‌های اجرایی برگزارشده، چون در هر دستگاه اجرایی یک یا دو کارشناس نظارتی وجود دارد که در طول سال اسناد را بر اساس مصوبات شورای اسناد ملی کشور به دو دسته امحائی و انتقالی دسته‌بندی و تقسیم می‌کنند که در این نشست سالیانه آخرین مصوبات بیان شده و در جریان تغییرات و تحولات قرار می‌گیرند تا اگر ابهام و اشکالی هست به سازمان منتقل شود، همچنین در برگزاری نشست سالیانه معلمان و فارغ‌التحصیلان دبیرستان قدیمی سعدی اصفهان مشارکت داشتیم که علاوه بر ایراد سخن به‌منظور آشنایی با اهداف، برنامه‌ها و رسالت‌های سازمان، به برپایی نمایشگاهی با موضوع اسناد قدیمی مرتبط با دبیرستان سعدی دانش آموزان معلمان و مدیران اقدام کردیم، در ادامه مکاتبه‌ای با استانداران چهار استان حوزه‌ی مدیریتی داشتیم که به مناسبت همین هفته پیامی برای مردم در رسانه‌های استانی منتشر و اطلاع‌رسانی شود تا مردم کتب و نسخ قدیمی که دارند را به سازمان تحویل بدهند.
فارس: برنامه‌های دیگر سازمان با هدف آگاهی بخشی مردم در این زمینه چه بود؟
باقری: از آنجایی که کتب و نسخ قدیمی در دست مردم از بین میرند و سازمان اسناد ملی و میراث مکتوب هنوز در بین مردم تا حدی غریبه است و مورد غفلت واقع شده، ما با ائمه جمعه هم مکاتبه داشتیم تا در خطبه‌های نماز جمعه 15 اردیبهشت 96 اشاره‌ای پیرامون این سازمان و وظایف آن در خطبه‌های داشته باشند، کما اینکه در بقیه ایام سال هم در شهرهای اصفهان، کاشان، یاسوج و سپاهان شهر در نماز جمعه به‌عنوان سخنران قبل خطبه‌ها حضور داشتیم و صداوسیما هم در روز 12 اردیبهشت با گزارش خبری از این سازمان تهیه و پخش کرد، نمایشگاهی هم در استانداری با عنوان «انتخابات در آیینه اسناد» که شامل اسناد قدیمی انتخابات انجام‌شده از اول انقلاب تاکنون است را در معرض بازدید عموم قراردادیم و از کلیه نمایندگان استان مدیران کل دستگاه‌های اجرایی دعوت شد که بازدید کنند، سازمان مردم نهادی هم تحت عنوان حامیان اسناد میراث مکتوب اصفهان راه‌اندازی کردیم که در روز 17 اردیبهشت مجمع عمومی آن برگزار شد، اعضای هیأت‌مدیره و بازرسان انتخاب‌شده و ثبت نهایی در حال انجام است و امید داریم بتوانند در حوزه اطلاع‌رسانی و به‌عنوان بازوی کمکی در خدمت سازمان باشند.
فارس: علت پیگیری سازمان برای دریافت کتب و نسخ قدیمی که دست مردم هست چیست؟
باقری: مشکل اصلی در مرکز اصفهان بخصوص شهر اصفهان که دارای سابقه تاریخی زیادی هم هست این است که نسخه‌های ارزشمند قدیمی و خطی در اختیار مردم است که در منازل و کتابخانه‌ها و در شرایط غیراستاندارد از آن‌ها نگهداری می‌کنند، این اسناد به‌مرور از بین خواهد رفت، تمام تلاش ما در جهت اطلاع‌رسانی مردم است تا با سازمان آشنا و متقاعد بشوند که اسناد را به‌منظور جلوگیری از زوال در اختیار سازمان قرار بدهند و بدانند که این‌ها امروز به‌عنوان میراث مکتوب بشری قابلیت ثبت در یونسکو را دارد، کما اینکه در حال حاضر قدیمی‌ترین سند موجود در کتابخانه ملی منطقه مرکزی اصفهان مربوط به 523 سال پیش و مصالح نامه ملک و آب قنات مربوط به منطقه تیران و کرون اصفهان است، میدانید که میراث مستند نماد هویت فرهنگی هر کشور است و این اسناد در 3 سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی به ثبت می‌رسند، تاکنون 59 اثر در 3 سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی به ثبت رسیده است.
فارس: مردم چگونه می‌توانند نسخه یا سند مکتوب قدیمی و ارزشمند خود را در اختیار شما قرار بدهند؟
باقری: چهار روش برای این امر طراحی‌شده، مردم می‌توانند سند در دست خود را به سازمان اهدا کنند تا برای همیشه به‌عنوان اهداگر نامشان همراه سند ثبت شود یا می‌توانند آن را درصورتی‌که به توافق قیمت رسیده شود به سازمان بفروشند؛ در روش سوم و درصورتی‌که نه قصد اهدا و فروش هست این امکان فراهم‌شده از اسناد ایشان به‌عنوان امانت در مخزن نگهداری شود و راه آخر این است که به سازمان مراجعه کنند و نسخ خود را در به‌منظور اسکن در اختیار ما دهند تا حداقل بتوان از متن و مفاد آن استفاده کرد.
فارس: حفظ و نگهداری این اسناد با چه هدف انجام می‌گیرد؟
باقری: دو هدف کلیدر انجام این کار هست، اول اینکه نسخ قدیمی در مخزن استاندارد و شرایط قابل‌قبول برای همیشه حفظ بشود و دوم اینکه اطلاعات آن‌ها روی سایت سازمان nlai.ir قرار بگیرد تا جامعه علمی پژوهشی کشور بتواند از استفاده کند.
انتهای پیام/63057/ 40
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
