چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان اثربخشی آموزش با تأکید بر راه حل های چندگانه، در تقویت مهارت تعمیم -به عنوان یکی از وجوه بارز تفکر ریاضی وار- در دانش آموزان دوره متوسطۀ دوم است. شرکت کنندگان این مطالعه از میان دانش آموزان دو رشته ریاضی و تجربی انتخاب شدند تا امکان بررسی تأثیرات این روش روی دانش آموزان با مهارت بالاتر و پایینتر در درس ریاضی فراهم شود. این افراد متشکل از 47 دانش آموز (20 نفر از رشته ریاضی، 27 نفر از رشته تجربی) در گروه مداخله و 54 دانش آموز (20 نفر از رشته ریاضی و 34 نفر از رشته تجربی) در گروه کنترل هستند که همگی در سال تحصیلی 95-1394، در دبیرستان های دولتی دخترانۀ منطقۀ 3 آموزش و پرورش شهر تهران و در پایه دوم متوسطۀ دوم مشغول به تحصیل بودند. ابزار این مطالعه،دو آزمون (در قالب پیش آزمون و پس آزمون) است که همۀ سؤالات آن از مقالات معتبر اتخاذ شده است و بر مبنای دسته بندی جردک و الموهیر (2014) به سنجش سه خرده مهارت تعمیم فوری، تعمیم نزدیک و تعمیم دور می پردازد.روش پژوهش در این مطالعه، کنش پژوهی است، اما در بطن آن از روش شبه آزمایشی نیز استفاده شده است.نتایج تحلیل ها حاکی است که استفاده از آموزش به کمک راه حل های چندگانه،مهارت تعمیم را در هر دو گروه تجربی و ریاضی افزایش می دهد و در تمام خرده مهارت ها، دو گروه به یک میزان عملکردی بهتر خود نشان دادند. تحلیل کیفی پاسخ های ارائه شده از سوی دانش آموزان نیز، نتایجی دیگر به دست می دهد که در محورهای عدم آشنایی کامل دانش آموزان با مفهوم متغیر، شکاف میان تفکر حسابی و تفکر جبری و ضعف در بیان تعمیم و گفتمان ریاضی قابل اختصار است.
کلید واژگان:راه حل های چندگانه، تعمیم، تفکر ریاضی وار
نویسندگان:
زهرا رحیمی: دانشجوی دکتری برنامه درسی، دانشگاه تربیت مدرس، رسالۀ دکتری طراحی الگوی تدریس برای تحقق فکر ریاضی وار در دانش آموزان متوسطه دوم نویسنده مسئول
دکتر ابراهیم طلایی: استادیار گروه علوم تربیتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس
دکتر ابراهیم ریحانی: دانشیار گروه آموزش ریاضی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
دکتر هاشم فردانش: دانشیار گروه تعلیم و تربیت، دانشگاه تربیت مدرس
فصلنامه تعلیم و تربیت - سال سی و سوم، شماره 2 (پیاپی 130)، تابستان 1396.