قاعده لطف از دیدگاه ابن‌ابی الحدید در شرح نهج‌البلاغه

چکیده

از قواعد مهم دانش کلام، قاعده لطف است که متکلّمان عدلیه در مباحث کلامی بسیاری از آن استفاده کرده‌اند. این قاعده که فرع بر مسأله حسن و قبح عقلی است مورد توجه و استناد این دسته از متکلمین قرار گرفته است. نهج البلاغه از متون دینى است که مورد اهتمام دانشمندان شیعه و معتزله قرار گرفته است. ابن ابی الحدید از جمله دانشمندان معتزلى است که بر این کتاب شرحى نگاشته است. هر چند وى بیشتر به‌عنوان مورخ و ادیب شناخته می‌شود اما آثار کلامى او گواه بر دانش و تخصص او در علم کلام است. ابن ابی الحدید در شرح خویش در مباحث گوناگون به قاعده لطف استناد نموده است. این پژوهش نشان می‌دهد که ابن ابی الحدید ضمن تعریف و بیان گستره این قاعده و وجوب آن بر خدا، در 28 مورد برای اثبات دیدگاه خویش از این قاعده بهره برده است.

کلیدواژه ها: شرح نهج البلاغه؛ ابن ابی الحدید؛ قاعده لطف؛ معتزله

نویسندگان:

قاسم شهری: دانشجوی دکتری دانشگاه قرآن و حدیث

محمدهادی قندهاری: استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

مصطفی دلشاد تهرانی: استادیار دانشگاه قرآن و حدیث

فصلنامه پژوهش های نهج البلاغه - دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 51، زمستان 1395.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.