به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، تاریخ شفاهی، ثبت و ضبط اطلاعات و مکتوب کردن خاطراتی است که در سینه‌ها پنهان است و گاه نسل به نسل و سینه به سینه نقل می‌شوند، خاطراتی که اگر ثبت و ضبط نشوند، به مرورزمان، به دست فراموشی و تغییر سپرده می‌شوند.
سال 1314 وقتی شاه دستور ممنوعیت حجاب را به طورعلنی صادر کرد، اولین شهری که یکپارچه در مقابل این دستور ضد دینی به پا ایستاد، مشهد به مرکزیت حرم مطهرامام رضا(ع) و مسجد شریف گوهرشاد بود که با تحصن مردم در 21 تیرماه 1314 خون‌های پاک زیادی درودیوار حرم را گلگون کرد و این جنایت خونبار تا همیشه تاریخ به عنوان لکه ننگی برپیشانی پهلوی باقی ماند.
با گذشت بیش از 80 سال از این واقعه تاریخی، کار تاریخ شفاهی همچون معدن کاری است که این خاطرات گران‌سنگ را از نهان سینه‌ها بیرون کشیده تا از گزند تغییر و فراموشی درامان نگه دارد، بنابرین با مهدی عشقی رضوانی از دست‌اندرکاران دفترجبهه فرهنگی باهدف و مرکزیت تاریخ شفاهی که مدت زمانی است، بر روی پروژه مسجد گوهرشاد فعالیت می‌کنند، گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
فارس: چه مدت است، برروی پروژه گوهرشاد فعالیت می‌کنید؟
تقریبا دو سال و نیم است که روی این پروژه کار می‌کنیم، عمده فعالیت ما هم بحث تاریخ شفاهی قیام مسجد گوهرشاد بوده است که به سال 1314 و 6 سال مربوط می‌شود، پس از آنکه ممنوعیت حجاب بوده و به دوران کشف حجاب معروف است و همچنین در این 6 سال، ممنوعیت روضه‌خوانی و جلوگیری از برگزاری مجالس روضه و عزاداری برای سالار شهیدان و مجالس وعظ و خطابه هم بوده است.
فارس: کار شما در تاریخ شفاهی چگونه است؟
کاری که می‌کنیم، این است که ما یکسری از آدم‌هایی که از آن موقع، خودشان مستقیم خاطره‌ای داشته‌اند، یعنی شاهد عینی آن وقایع بوده‌اند و اکنون بالاتر از 80 سال سن دارند را در مشهد و اطراف مشهد شناسایی می‌کنیم و با آنها مصاحبه و خاطرات آنان را ضبط می‌کنیم و احیانا در مرحله بعد کسانی را که نسل بعدی بوده‌اند، یعنی خانم یا آقایی را که از پدر، مادر یا سایر بستگان خاطره‌ای داشته است، آن خاطره را برای ما نقل کرده است و ما آن را ضبط کرده‌ایم که تاکنون توانسته‌ایم با حدود 980 نفرمصاحبه ضبط کنیم و متن‌هایشان را پیاده و بازشنوایی، مرتب ومنظم شده کنیم و اکنون هم داریم کار تولید محصول را انجام می‌دهیم که عمده فعالیت ما هم تولید محصول است.
ثبت خاطرات بازماندگان واقعه گوهرشاد مهم‌ترین کاراست
فارس: برای رسانه‌ای کردن قیام گوهرشاد در سطح وسیع، با توجه به اینکه یک واقعه عظیم در تاریخ ملت ایران رقم خورده است، وعده زیادی به خاطر حجاب چنین حماسه‌ای را به‌وجود آورده‌اند، چه کاری می‌توان انجام داد و اصولا بهترین کار چیست؟
کاری که دراین زمینه که به نوعی دارای اولویت هم است، خود آماربرداری از افراد حاضر در این واقعه است که بتوانیم بگوییم، چنین واقعه‌ای باچنین مشخصات ومختصاتی با این شرایط انجام شده، با توجه به اینکه مدت زمان زیادی از واقعه قیام می‌گذرد، بنابراین، ما با ترس از دست دادن این سوژه‌های ناب مواجه هستیم که باید هر چه سریع‌تراین افراد شناسایی شوند و حداقل خاطرات آنان را برای آیندگان ثبت و ضبط کنیم.
کاری که ما تاکنون کرده‌ایم، این بوده که بیش از 200 نفر شاهد عینی پیدا کرده‌ایم، آنها به چشم خودشان این واقعه را دیده‌اند و شاهد بوده‌اند که مزدوران شاه، چادر از سر مادرشان کشیده‌اند یا مجلس روضه را به هم زده‌اند یا مواردی ازاین دست هستند که اگر این خاطرات ثبت شود، می‌شود از اینها محصول تولید کرد و به آیندگان انتقال داد یا در قالب‌های متعدد مانند کتاب‌های درسی یا دانشگاهی مطرح کرد.
آنچه سبب تاسف بوده، این است که بدانید درهمین مدت دوسال ونیم فعالیت ما بر روی این پروژه، 17 نفر از کسانی که با آنان مصاحبه انجام شده است، فوت کرده‌اند و همین ضرورت و اولویت ثبت و ضبط خاطرات را برای ما روشن می‌کند.
علت اینکه نسل جوان جامعه ازچنین واقعه تاریخی اطلاع چندانی ندارند، چیست؟
در ابتدا شاید عمده‌ترین علت، مدت زمان زیادی باشد که از این قیام می‌گذرد، چراکه چیزی بیش از 80 سال از این واقعه گذشته است، علت دیگرش هم به خاطر خفقانی است که بعد از قیام گوهرشاد در فضای آن زمان ایجاد کرده بودند، به طوری که هیچ فردی، رسانه‌ای، مجموعه‌ای، جرات نداشته این موضوع را منتقل کند و هیچ فردی این توانایی را در خودش نمی‌دید که بخواهد وارد چنین فضایی شود و رودرروی حکومت قرارگیرد، فعالیت‌های تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی انجام دهد.
ثبت خاطرات بازماندگان واقعه گوهرشاد مهم‌ترین کاربوده، اجرای نمایش‌های خیابانی عامل مهم برای ارتقای آگاهی مردم از مسجد گوهرشاد است.
= = = = = = = = = =
گفت‌وگو از: بتول پادام
= = = = = = = = = =
انتهای پیام/ 70031
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
