تحلیل وضعیت شبکه‌های اجتماعی مجازی در ایران با رویکرد حوزه عمومی هابرماس

چکیده

همراه با افزایش نقش روزافزون فضای مجازی در زندگی اجتماعی پرسش‌های بنیادی ازجمله در مورد تأثیرات اجتماعی و سیاسی فضای مجازی و فناوری‌های مرتبط با آن به وجود آمده است. هدف از این پژوهش بررسی امکان شکل‌گیری پدیدار حوزه عمومی در شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک با توجه به معیارهای حوزه عمومی هابرماس است. بدین‌منظور 8 گروه از میان گروهای فیس­بوکی ایرانی فعال در زمینه مسائل عمومی به‌صورت هدفمند انتخاب و با استفاده از روش تحلیل محتوی کیفی مورد مطالعه قرار گرفته ­اند. یافته ­های این پژوهش نشان می­دهد که کاربران با پیگیری مسائل مطرح‌شده در شبکه‌های مجازی در پیوند با دنیای اجتماعی خود، می‌توانند نقش فعال­تری در حوزه عمومی داشته باشند. همچنین یافته­های به‌دست آمده نشان داد فیس‌بوک به­رغم آنکه زمینه دسترسی شهروندان به اطلاعات مختلف و امکان گفت‌وگو بر سر موضوعات مختلف را فراهم آورده است، به دلایلی همچون، وجود توزیع نابرابر سرمایه ­های مختلف، خصلت سطحی بودن اطلاعات، ادامه ­دار نبودن مسائل مطرح‌شده، غلبه جلوه بر ایده، جنبه سرگرم­کننده بودن مطالب، خصلت انتقادی نبودن مطالب؛ قابلیت تبدیل شدن به یک حوزه عمومی مجازی را ندارد.

کلیدواژه‌ها: شبکه‌های اجتماعی مجازی؛ فیس‌بوک؛ حوزه عمومی مجازی؛ کاربران؛ گفت‌وگو

نویسندگان:

هادی خانیکی: عضو هیئت‌علمی گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

 محمد اتابک: کارشناسی ارشد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی (نویسنده مسئول)

فرید عزیزی: دانشجوی دکتری علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

فصلنامه مطالعات فرهنگ – ارتباطات - دوره 18، شماره 37 - شماره پیاپی 69، بهار 1396.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.