چکیده
براساس فتوای مشهور فقیهان شیعه و برخی از فرَق اهل سنت (حنبلی ها) میان دیة زن و مرد در بعضی موارد، تفاوت است و قانون مجازات اسلامی هم، که براساس فقه امامیه تدوین گردیده است، قائل به این نظریه می باشد (ق م ا، مادة 300 سابق و مادة 550 لاحق)، اگرچه این نظریه درمیان فقها مخالفانی نیز دارد.
از طرف دیگر در سال های اخیر، با توجه به گسترش جریان های فمنیستی سعی بر این می گردد که بیان کنند اسلام و به ویژه فقه شیعه پویایی لازم را نداشته و منجر به تبعیض جنسیتی و در برخی موارد ترویج خشونت علیه زنان گردیده است.
در این مقاله سعی داریم تا با بررسی تفاوت دیة زن و مرد از منظر فقه پویای امامیه و حقوق اسلامی، جامعیت احکام و فلسفه مندی این تفاوت را به شیوة اسنادی مورد بررسی قرار دهیم، لذا پس از بازتاب مباحث فراوان انجام شده بین این دو نظریه، معلوم شد که براساس مبنای تشیع این احکام معتبر، مخالف با قرآن و سنت نیست، و این مسأله در نظام حقوقی اسلام با دیگر مقررات موجود در این نظام هماهنگ است؛ همچنین تفاوت های جسمی و روحی زنان با مردان لازمة نظم آفرینش است و موجب تغییر احکام دین نمی شود.
کلمات کلیدی : فقه امامیه، دیه، تبعیض جنسیتی، ماهیت دیه، تفاوت زنان و مردان.
نویسندگان:
عبدالرضا اصغری, امیر رضا قانع, عباس نورمندی پور
فصلنامه پژوهش های اجتماعی اسلامی - سال بیست و یکم، شماره 3، پیاپی 106، پاییز 1394.