اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

یادداشت  /  سیاست و امنیت

حمید نساج، نصیبه عبدی پور، پرویز جمشیدی مهر

علل ظهور و تکوین گروه‌های تکفیری در جهان اسلام

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که گروه‌های تکفیری پدیده نوظهوری نبوده و در واقع امتداد فکری و زمینه‌ای خوارج هستند.

علل ظهور و تکوین گروه‌های تکفیری در جهان اسلام

چکیده

جهان اسلام در دهه‌های اخیر بیش از هر زمان دیگری با رشد اندیشه‌های تکفیری مواجه است. وهابیت در عربستان، سپاه صحابه در پاکستان، القاعده و داعش در بخش‌های زیادی از خاورمیانه ظهور کرده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که گروه‌های تکفیری پدیده نوظهوری نبوده و در واقع امتداد فکری و زمینه‌ای خوارج هستند. جهان اسلام از نخستین دهه‌های پیدایش به سه جریان کلی اهل سنت، شیعه و خوارج تقسیم شد و این تقسیم‌ بندی کلان هنوز صادق است. گروه‌های تکفیری هم به لحاظ اصول فکری و هم به لحاظ زمینه‌ها و بسترهای پیدایش به خوارج شباهت دارند. تکفیر گستردۀ دیگران، بی‌توجهی به مقتضیات زمان و مقاومت در برابر تکثر و تغییر، نص ‌گرایی افراطی و عدم توجه به عقل‌گرایی، خشونت و نگاه انحصاری به توحید؛ برخی از موارد تشابه در اصول فکری و رفتاری است. افول سنت قبیله‌ای، واکنش به تعدد و تکثر قرائت‌ها از اسلام و مقاومت در برابر مدنیت نوظهور اسلامی مهمترین بسترهای پیدایش خوارج هستند. به نظر می‌رسد ظهور داعش نیز، واکنشی سخت به هجوم دنیای مدرن و افول زندگی سنتی می‌باشد؛ در این پژوهش از نگاه تاریخی – تحلیلی و روش مقایسه‌ای استفاده شده و از چارچوب هویت مقاومت و بنیادگرایی امانوئل کاستلز بهره نظری برده شده است.

کلیدواژه‌ها: داعش؛ خوارج؛ تکفیر؛ سنت قبیله ای؛ اسلام

نویسندگان:

حمید نساج: عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

نصیبه عبدی پور: دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی

 پرویز جمشیدی مهر: دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست - دوره 6، شماره 23 - شماره پیاپی 53، زمستان 1396.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.   

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول