به گزارش خبرگزاری فارس از شهرکرد، از دیرباز تمامی اقوام ایرانی رسم و رسوماتی در اجرای مراسمات شادی و عزا داشتند که در گذر زمان برخی از این رسومات به فراموشی سپرده شده و برخی از این رسومات با تحریف مواجه شده و با شیوه‌های غلط در حال اجرا است.
مراسمات کفن و دفن از ابتدای آغاز زندگی بشر در بین ادیان مختلف به روش‌های متفاوت برگزار می‌شد؛ اما به این آئین در دین مبین اسلام همانند سایر موضوعات توجه ویژه‌ای صورت گرفته است.
در اسلام پس از مرگ همگی جامه‌های مرده را از وی جدا کرده و او را می‌شویند و سپس او را کفن کرده و در گور از پهلوی راست آن به سمت قبله باشد آن را جای می‌دهند؛ هنگامی که مرده را درون قبر گذاشتند سنگ‌های مسطح را بر روی جسد گذاشته که به آن لحد گویند و همچنین سر مرده را از درون کفن بیرون می‌گذارند؛ پیش از خاکسپاری بر او نماز میت می‌خوانند که در واقع دربردارنده دعا و تلقین است.
متأسفانه امروزه تأمین هزینه‌های مراسم خاکسپاری متوفی و بعد از آن برای بازماندگان به یک معضل بزرگ تبدیل شده است؛ در برخی از مناطق کشور و چهارمحال و بختیاری در دو دهه گذشته رسوماتی در مراسمات اجرا می‌شود که برخی خانواده‌ها از پس هزینه‌های کمرشکن آن برنمی‌آیند.
یکی از این رسومات رواج یافته در سال‌های اخیر تهیه سنگ قبرهای چند ده میلیونی و شیرهای سنگی است که گاهی قیمت این شیرهای سنگی سر به فلک می‌کشد.
یکی از سازندگان این شیرهای سنگی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شهرکرد، گفت: استفاده از شیرهای سنگی در آرامستان‌های مناطق بختیاری‌نشین چهارمحال و بختیاری رواج دارد.
وی ادامه داد: قیمت تراش این شیرهای سنگی بر اساس سایز و کار انجام شده تخمین زده می‌شود که به‌طور میانگین هزینه آن بین 13 تا 18 میلیون تومان است.
بابک زمانی‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شهرکرد، در رابطه با تاریخچه شیرسنگی در آرامستان‌های چهارمحال و بختیاری گفت: شیرسنگی یا بَردشیر یکی از عناصر فرهنگی در ایران باستان است که قدیمی‌ترین نمونه‌های آن‌را در دوره مادها و در شهر همدان می‌توان یافت.
کارشناس تاریخ ادامه داد: قدیمی‌ترین شیرسنگی باقی‌مانده از دوران صفویه در روستای دزک قرار دارد و این شیر در محوطه کاخ قلعه دزک نگهداری می‌شود.
وی با بیان اینکه در دوران صفویه شیرسنگی به‌عنوان نماد پهلوانی و شیعی معرفی می‌شد، خاطرنشان کرد: شیرخدا یکی از القاب امام علی (ع) است و به‌همین دلیل از این نماد بر روی مزار دلاوران لُر و فارس قرار داده می‌شد و همچنین بر روی مزار دلاوران تُرک قوچ سنگی قرار می‌دادند.
شیرسنگی دارای کاربری عام نبوده نیست/ شیرسنگی تنها مختص دلاور مردان غیور و افراد برجسته بوده است
زمانی‌پور افزود: بررسی آرامستان‌های تاریخی چهارمحال و بختیاری نشان‌دهنده آن است که استفاده از قوچ و شیرسنگی دارای کاربری عام نبوده و تنها برای برجسته‌سازی افرادی بوده است که دارای ویژگی‌های بارز انسانی، دینی، اعتقادی و جنگ‌آوری بودند و نمونه‌های آن در آرامستان‌های چهارمحال و بختیاری و تخت فولاد اصفهان وجود دارد.
رئیس گنجینه آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری با اشاره به ساخت شیرهای سنگی توسط هنرمندان سنگ‌تراش هفشجانی در دوران صفویه، عنوان کرد: این شیرهای سنگی در کنار نقوش و متونی که بر روی پهلوهای این شیر درج می‌شد در میان خود از ویژگی‌ها و صفات برجسته متوفی نیز الهام می‌گرفت.
وی ادامه داد: متأسفانه نسل شیرسنگی بختیاری در دوره اول پهلوی منقرض شد و در سال‌های اخیر به‌واسطه اهمیتی که شیر سنگی در فرهنگ مردم چهارمحال و بختیاری و مناطق پیرامون به‌خصوص در خوزستان و اصفهان داشت، استفاده آن دوباره رواج پیدا کرد.
زمانی‌پوراز علاقه مردم به نماد شیرسنگی سخن گفت و بیان کرد: در سال‌های اخیر شاهد ساخت فیلم شیرسنگی در جشنواره‌های سینمای کمدی نمونه‌ای از این علاقه‌مندی است و همچنین شاهدیم تعدادی از هنرمندان با توجه به علاقه مردمی تلاش کردند نمونه‌های کوچک شیرسنگی را از سنگ، چوب و ... برای نمایش در اماکن مختلف تهیه کنند.
استاد تاریخدان با بیان اینکه در دو دهه گذشته استفاده از شیرسنگی در گرامیداشت یاد و نام افراد متوفی مجددا مدنظر قرار گرفته شده است، اظهار کرد: این مسئله آسیب‌های فراوانی را از دو جهت به‌دنبال دارد.
هویت جعلی شیرهای سنگی جدید/ ساخت شیرهای سنگی جعلی با الهام گرفتن از شیر آفریقایی
وی افزود: ساخت شیرهای سنگی بدون توجه به هویت گذشته شیربختیاری و با الهام گرفتن از شیرهای آفریقایی و عدم توجه به موضوعیت استفاده از شیرهای سنگی در فرهنگ گذشته مردم خوزستان، چهارمحال و بختیاری و اصفهان که روزگاری شیر سنگی را سمبل تکامل یافتگی و شجاعت فرد متوفی می‌دانستند از مهم‌ترین آسیب‌های این موضوع است.
چشم و هم‌چشمی در استفاده از شیرهای سنگی در آرامستان‌ها
زمانی‌پور با تأکید بر اینکه امروز سنت گذشتگان در رابطه با استفاده از شیرسنگی در آرامستان‌ها جای خود را به چشم و هم‌چشمی داده است، گفت: امروز شاهدیم افراد با صرف هزینه‌ها گزاف شیرهای سنگی را در آرامستان‌های مناطق شهری و روستایی بر روی مزار قرار می‌دهند و به میراث معنوی شیرهای سنگی گذشته توجهی نمی‌شود.
رئیس گنجینه آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری در ادامه با اشاره به ویژگی‌های شیرسنگی دوران صفویه، تأکید کرد: از مهم‌ترین ویژگی‌های شیرسنگی اصیل معرفی ویژگی‌های فرد متوفی به‌صورت متون و نقوش بر روی آن، ایستاده بودن شیرسنگی، غران بودن بودن شیر همراه با تسلیم بودن و داشتن تقارن و تناسب است.
زمانی‌پور در پایان خاطرنشان کرد: شیرهای سنگی امروزی به‌حالت نشسته هستند که به این مدل از مجلات خارجی کپی‌برداری شده است و نمادهایی که در گذشته در شیرسنگی بختیاری نهفته بود در شیرهای سنگی امروزی مشاهده نمی‌شود.
حجت‌الاسلام مهدی خدابنده در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شهرکرد، در رابطه با سنت‌های نیکو و ناپسند، گفت: کسی که سنت نیکویی را در جامعه پایه‌گذاری می‌کنند و افرادی که سالیان متمادی از این سنت پیروی می‌کنند همه مشمول ثواب و اجر آن می‌شود و بالعکس پایه‌گذاران و عمل‌کنندگان به سنت‌های نکوهیده عمل می‌کنند دچار گناه می‌شوند.
لزوم عمل به سنت پیامبر اکرم (ص) در مراسمات کفن و دفن
استاد حوزه علمیه ثقلین در ادامه با اشاره به رسومات کفن دفن اموات و ساخت قبور، عنوان کرد: ما مسؤول هستیم در این رابطه به سنت پیامبراکرم (ص) عمل کنیم و اگر در این مراسمات به‌غیر از این سنت‌ها عمل شود، هیچ ثوابی برای میت در پی ندارد.
وی اضافه کرد: روایات متعددی از ائمه وجود دارد که در آن‌ها آمده بلندی قبر بایستی به اندازه چهار انگشت از زمین باشد و اگر قبور بلندتر از این مقدار ساخته شود، برای میت کراهت دارد و همچنین در روایات آمده قبرها را طوری نسازید که جلوی وزش باد را بگیرد.
خدابنده افزود: در برخی از روایات آمده است، جایز نیست که اشیای سنگین بر روی قبور قرار بگیرد، زیرا برای شخص متوفی زوال و کراهت ایجاد می‌کند.
سنگ قبرهای گران قیمت و اشرافی خلاف سنت شیعه است
امام جمعه شهرکیان با بیان اینکه استفاده از سنگ قبرهای گران قیمت و اشرافی خلاف سنت شیعه است، گفت: گاهی مشاهده می‌شود که این سنگ‌ها به حدی سنگین است که امکان حمل آن‌ها بدون کمک جرثقیل وجود ندارد.
وی اضافه کرد: استفاده از قبور بلند تنها برای افرادی جایز است که دارای شخصیت برجسته دینی باشند یا حرکتی خداپسندانه انجام داده باشند و مستحب است برای قبور چنین افرادی به‌عنوان نماد دینی علامتی قرار داده شود.
خدابنده با تأکید بر اینکه صرف هزینه‌های چندین میلیونی برای سنگ قبر و مراسمات کفن و دفن هیچ سودی برای متوفی ندارد، خاطرنشان کرد: بهترین کار این است که این هزینه‌های صرف اموری شود که میت نیز بتواند از آن بهره‌مند شود.
صرف هزینه‌های غیرضروری مراسمات برای امور خیریه
استاد حوزه اضافه کرد: این هزینه‌ها می‌تواند صرف امور خیریه، رسیدگی به فقرا و ایتام، پرداخت دیون شرعی میت و ... شود و توصیه می‌شود مردم به سیره عملی بزرگان دین در بحث مراسمات کفن و دفن رجوع کنند و ببینند که برخی از مراسماتی که امروز اجرا می‌شود در سیره اهل‌بیت آمده است یا نه.
وی در پایان افزود: گاهی ممکن است برای برخی شبهه ایجاد شود که چرا قبور ائمه بدین شیوه ساخته می‌شود که باید در پاسخ به آن‌ها گفت ائمه پرچم هدایت بشریت هستند و لذا مستحب است قبور آن‌ها نشانگر عظمت آن‌ها باشد، اما برای عموم مردم توصیه شده است که قبر آن‌ها خاکی باشد.
سادگی قبور بزرگان بختیاری از جمله سردار بی‌بی مریم بختیاری
اگر گذری بر زندگینامه بزرگان دینی و سرداران غیور در جای جای ایران اسلامی بیندازیم، در می‌یابیم این افراد در طول زندگی خود منافع دیگران را بر خود مقدم می‌دانستند و زندگی و مرگ آن‌ها در نهایت سادگی برگزار شده است.
رشادت و دلاوری این زن بختیاری به حدی بود که آوازه شهرت و آزادگی‌اش در سرتاسر میهن پیچید و منزل او مأمن و پناهگاه بسیاری از آزادی‌خواهان عصر مشروطه شد.
بسیار نیکوست اگر خانواده‌های به‌جای هزینه‌های چند ده میلیونی برای مراسمات کفن و دفن این هزینه را صرف امور خیریه و کمک به نیازمندان کنند.
خانواده‌های بسیاری در چهارمحال و بختیاری وجود دارند که در تأمین نیازهای اولیه خود دچار مشکل هستند یا خانواده‌هایی که دارای فرزند بیمار و معلول هستند و در تأمین هزینه‌های درمان با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند؛ بسیار زیباست که فرهنگ کمک به هم‌نوع در بین مردم ما شکل بگیرد.
انتهای پیام/68026/م
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
