به گزارش خبرنگار حوزه امام و رهبری خبرگزاری فارس نشست بررسی طرح «مدیریت دانش در قرارگاه علم و فن‌آوری» با حضور حسین قدیانی، معاون علمی سازمان بسیج مستضعفین و جمعی از صاحب‌نظران در مؤسسه پژوهشی-فرهنگی انقلاب اسلامی(دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مد‌ّظله‌العالی) برگزار شد.
قدیانی: نیازمند دو سامانه برای شناخت نیازها و ظرفیت‌ها هستیم
در این نشست، حسین قدیانی، با بیان اینکه به دنبال احیای تمدن اسلامی هستیم، تصریح کرد: ما در انقلاب، ادعای تمدنی مطرح کرده‌ایم، پس نیاز است فرهنگ بومی خود را در ساختارهای کشور، جاری و ساری کنیم.
وی با بیان اینکه برای این کار، باید ابزار لازم را داشته باشیم، اظهار داشت: مشکل اصلی امروز کشور این است که فرهنگ متناسب با شعارهایی از قبیل شعار عدالت علوی را نتوانسته‌ایم پیاده کنیم. چون ابزارمان متناسب با اهدف نیست و با ابزار غربی می‌خواهیم پیش برویم.
معاون علمی سازمان بسیج مستضعفین درباره علوم موجود گفت: ما در علوم دقیقه، اگر با اغماض، در مبانی مشکلی نداشته باشیم، در کاربرد مشکل داریم. در علوم تجربی نیز اختلافاتی وجود دارد، امّا در علوم انسانی اختلافات کاملاً مبنایی است، چرا که مبانی علوم انسانی غربی، اومانیستی است.
قدیانی با بیان اینکه از پیوند حوزه و دانشگاه فقط به برگزاری یک مراسم بسنده کرد‌ایم، اظهار داشت: گلایه ما از حوزه بیشتر است، چون به رسالت اصلی خودش عمل نکرده است. از پیوند حوزه و دانشگاه به شکل موجود، حوزه متضرر می‌شود، چون مدرک‌گرا شده است.
وی به مقایسه ظرفیت‌های علمی و توانایی‌های کشور در عرصه صنعت و اقتصاد پرداخت و گفت: ۲۷۰۰ مرکز آموزش عالی و ۱۹۴ مرکز تحقیقاتی داریم. ۱۸۰ هزار عضو هیأت‌علمی داریم و رتبه علمی کشور ۱۶ است. رشد شتاب علمی کشور، ۴ برابر متوسط جهانی است امّا با این حال، رتبه اقتصادی ما در جهان، ۷۲ است. رتبه صنعتی کشور ۹۷ است و در نوآوری و کسب‌وکار هم به ترتیب، ۱۲۰ و ۱۱۸ هستیم.
قدیانی، اصلی‌ترین مشکل کشور را عدم اشراف به داشته‌ها و نیازها دانست و ادامه داد: کشوری که نمی‌داند چه دارد و مشکلش کجاست، نمی‌تواند مشکلاتش را حل کند. باید با مسئله‌محوری به سمت حل مشکلات حرکت کنیم. ما مسائل را نمی‌شناسیم تا اولویت‌بندی کنیم و توانمندی‌ها را هم نمی‌شناسیم.
وی ادامه داد: شرایط کنونی ما، مثل ابتدای جنگ است که هرکس اسلحه‌ای برداشته و طبق بضاعت خودش کار می‌کند. الان در دانشگاه هر کس سازوکار تحقیقاتی و مطالعاتی درست کرده، امّا هیچ‌کس از بغل‌دستی‌اش خبر ندارد. کسی هم نیست آنها را هدایت کند.
معاون علمی سازمان بسیج مستضعفین با طرح این سؤال که قرارگاه علمی کشور کجاست و چه کسی به یگان‌های درگیر، خط‌دهی می‌کند، اظهار داشت: اگر حوزه، دانشگاه و مراکز تحقیقاتی ما، مرکز نبرد علمی با غرب هستند، چه کسی این خط دهی را مشخص می‌کند؟ آیا شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، این قرارگاه است؟ شورای‌عالی انقلاب فرهنگی اگر همت کند بتواند رؤسای دانشگاهها را منصوب کند.
قدیانی در ادامه برنامه مدنظر خود برای مدیریت دانش را تشریح کرد و گفت: نیاز به دو سامانه و بیگ‌دیتا داریم. یک سامانه و بیگ‌دیتا، توانمندی‌های ما را نشان دهد و دیگری، نیازمندی‌های کشور را.
وی با بیان اینکه توانمندی‌ها در چهاردسته مغز افزار، سخت افزار، نرم افزار و اطّلاعات‌افزار خلاصه می‌شوند، افزود: نیازمندی‌ها نیز جغرافیایی، تخصصی و ساختاری است.
قدیانی با بیان اینکه اگر رابطه منطقی بین این دو سامانه(نیازها و داشته‌ها) ایجاد شود، مشکلات کشور حل می‌شود، تصریح کرد: بیش از شصت درصد صنایع ما خوابیده است و دولت تمنای سرمایه‌گذاری خارجی می‌کند. درواقع می‌خواهد سخت افزار را در کنار سخت‌افزار قرار دهد. این در حالی است که بخش عمده سخت‌افزار ها بیکار است.
وی با بیان اینکه در راستای ایجاد سامانه‌های مورد نظر، گام‌هایی هم برداشته شده، خاطرنشان کرد: ۱۸۰ هزار عضو هیأت‌علمی را وارد سامانه کرده‌ایم و تخصص و زمینه فعالیتی آنها مشخص است. اگر در یک قسمت سامانه، نیاز خود را وارد کنیم، در طرف دیگر مشخص می‌کند که چه کسی می‌تواند به آن نیاز پاسخ دهد.
محمّدنژاد: مشکلات ما ناشی از عدم شناخت نیازها و ظرفیت‌ها نیست
پس از تبیین طرح «مدیریت دانش در قرارگاه علم و فن‌آوری» توسط قدیانی، دیگر حاضران در نشست طرح را نقد و بررسی و دیدگاه های خود را مطرح نمودند.
در ابتدا حجّت‌الاسلام حبیب محمّد نژاد، نماینده معاونت پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظّم رهبری در دانشگاهها، به نقد طرح مدیریت دانش در قرارگاه علم و فن‌آوری پرداخت و گفت: اینکه همه مشکلات جامعه، مخصوصاً در عرصه نقش علم در حل مشکلات را به دو محور شناخت نیازها و ظرفیت‌ها، خلاصه کنیم، به معنای ساده دیدن مسئله است. چرا که پیچیدگی‌های بسیار زیادی وجود دارد.
وی با بیان اینکه عرصه، عرصه شفافی است و هم نیاز را شناخته‌ایم و هم ظرفیت‌ها را می‌دانیم، تصریح کرد: مشکل این است که نمی‌توانیم چیزی را تولید کنیم که بتواند با کشوری مثل چین رقابت کند.
محمّدنژاد ادامه داد: مسئله قیمت تمام شده، ناشی از عدم اطّلاعات و نداشتن بانک اطّلاعاتی از ظرفیت‌ها و نیازها نیست.
وی با بیان اینکه وجود قرارگاه، ضروری است و قطعاً به مدیریت دانش نیاز داریم، اظهار داشت: اینکه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نمی‌تواند چرخه دانش کشور را طوری راه‌اندازی کند که دانش تبدیل به فن‌آوری و فن‌آوری تبدیل به صنعت و سپس ایجاد ثروت شود، سخن درستی است.
محمّدنژاد افزود: امّا آیا این مجموعه با این تعداد، می‌توانند درباره چنین قرارگاهی تصمیم بگیرد؟ این سؤال جدّی من این است. این جمع، جمعی نیست که بتواند در این باره تصمیم بگیرد. این تعداد نفر، برای مشاوره هم کافی نیست. باید از شورای‌عالی انقلاب فرهنگی گرفته تا وزارت علوم، وزارت بهداشت، دانشگاه آزاد و سایر دستگاه ها در این قرارگاه حضور داشته باشند.
شهریاری: نظام تولید علم مشکل دارد
در ادامه، محمّد شهریاری، دانشجوی مقطع دکتری، با بیان اینکه همه چالش ما این نیست که توانمندی‌های خود را به نیازمندی‌ها متصل کنیم، خطاب به قدیانی گفت: سخن شما پیش فرضی دارد و آن این است که؛ رشد علمی ما واقعی و ایده‌آل و متناسب با مسائل و چالشهای کشور ما است. در حالی که بخشی از این رشد، ناظر به نیازهای بومی ما نبوده است. مغزهای ما در بسیاری موارد برای دیگران اندیشه ورزی نموده که جلوه آن در ISI نویسی است. ISI نویسی یکی از چالشهای ماست و نظام علمی ما علم را برای دیگران تولید کرده است.
وی افزود: باید به عقب تر برگردیم، چالشهای اساسی تر را مورد توجه قرار دهیم؛ چرا که نظام تولید علم ما مشکل دارد.
رَوَن: حلقه مفقوده ما سخت‌افزاری نیست
در ادامه، سیّد امیر رَوَن عضو هیئت علمی دانشگاه به بیان دیدگاه‌های خود پرداخت و اظهار داشت: باید یک سری از تعاریف، از جمله تعریف دانش روشن شود.
وی ادامه داد: فرض کنیم ما نیازها و ظرفیت‌ها را شناختیم و دو بانک اطّلاعاتی هم تولید شد. امّا وقتی قرار است به عمل تبدیل شود، مشکل داریم. آیا واقعاً مشکل سر ساختار است؟ ما نقشه جامع علمی و نقشه مهندسی علمی را هم داریم و مشکلی حل نشده است. آیا مشکل ما، نبود آن بانک است؟
رون، با بیان اینکه بن‌مایه‌های ما ضعیف است، تصریح کرد: در اقتصاد، نگاه ما سرمایه‌ای است و دانشگاه ما نیز مبتنی بر این نگاه، دانشجویان را آموزش داده است.
وی، ادامه داد: نگاه رایجی که به علم وجود دارد، نگاهی سکولار است و همه چیز را با حس می‌سنجد بدون در نظر گرفتن وحی. حلقه مفقوده ما، سخت‌افزاری نیست بلکه مبنایی است.
قدیانی: نباید مسائل را پیچیده کرد
معاون علمی سازمان بسیج مستضعفین در ادامه، به انتقادات کارشناسان پاسخ داد.
قدیانی گفت: اینکه آیا می‌شود همه مسائل را به شناخت ظرفیت‌ها و نیازها گره زد یا خیر، با ضرس قاطع می‌گویم که بیش از 85 الی 90 درصد مشکلات ناشی از عدم دیتا است.
وی، موضوع قیمت تمام شده را مثال زد و گفت: قیمت تمام شده ناظر به تعریف درست مسئله است.
قدیانی با بیان اینکه در صنعت دفاعی، مسائل روی کاغذ آورد شد و بعد سراغ دانشگاه رفتند، تصریح کرد: الان صنعت دفاعی طوری است که در دنیا روی ما حساب باز می‌کنند. در پهباد تولید دانش کردیم.
قدیانی ادامه داد: اتفاقاً باید ساده به مسائل نگاه کنیم، اینکه نمی‌توانیم مسائل را حل کنیم، ناشی از این است که آنها را پیچیده می‌بینیم.
معاون علمی سازمان بسیج مستضعفین خاطرنشان کرد: طرح مدیریت دانش در قرارگاه علم و فن‌آوری در زمان وزارت کامران دانشجو، با این وزراتخانه در میان گذاشته شد که گفتند طرح درستی است.
وی افزود: این طرح، در مراکز متناسب با مسائل علمی مطرح شده است و تنها در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مطرح نشده است.
قدیانی با تأکید بر اینکه درست تعریف کردن مسئله، بسیار مهم است، افزود: ما در ستاد، ترکیبی از حوزه، دانشگاه، صنعت و بازار را در نظر گرفته‌ایم.
وی تصریح کرد: پاسخ دادن به مسائل، منجر به این می‌شود که به تدریج تولید علم بومی شروع می‌شود.
قدیانی درباره تعریف خود از دانش گفت: فعلاً همان تعریف کلی دانش مدنظر است.
محمّدنژاد: باید تعریف خود از مأموریت‌محوری دانشگاه را مشخص کنیم
در ادامه، محمّدنژاد با بیان اینکه خیلی معتقد نیستم که ما طرحی برای دانشگاه داشته‌ایم و او علاقه‌ای به تغییر نداشته است، اظهار داشت: دانشگاه همان کاری که بلد بوده را انجام داده. اگر به دانش برای دانش معتقد بوده، همان را محکم و با اعتقاد انجام داده است.
وی افزود: وقتی می‌گوییم دانشگاه باید مأموریت‌محور شود، باید دقیقاً مشخص شود که این مأمورت‌محوری به چه معناست.
محمّدنژاد با بیان اینکه حوزه به دانشگاه ورود کرده و مستقیم هم ورود کرده است، تصریح کرد: امّا بیشتر متأثر از دانشگاه شد تا اینکه تغییر ایجاد کند. حتی فارغ‌التحصیلان ما، سریع‌تر از خود دانشگاهیان دانشگاهی شدند و الان مثلاً نمی‌توان گفت حاصل مؤسسه امام روان‌شناسی واقعاً اسلامی است.
وی ادامه داد: ۳ نقشه جامع علمی نوشته شد؛ یکی در وزارت علوم، یکی در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و دیگری در حوزه. دولت دهم گفت هر سه را بیاورید تا تلفیق کنیم و یک محصول ناقص و غیراستاندارد از آن درآمد. باز هم مأموریت دانشگاه را آنجا تعریف نکردیم.
وی خطاب به قدیانی گفت: شما ممکن است بگویید من شخصاً توانسته‌ام مأموریتی را تعریف کنید ولی واقعیت این است که نظام نتوانسته است مأموریتی برای دانشگاه تعریف کند. نقشه جامع علمی کشور چنین کاری را نکرده و به جای تحول دانشگاه، صرفاً مأموریت هایی را به آن داده است.
دهکردی: میان‌بُرهایی وجود دارد که ما را از غرب جلو می‌اندازد
در ادامه نشست، علی دهکردی از دیگر محققان حاضر در نشست، با بیان اینکه ده سال است بر روی چه باید کرد فکر می‌کنیم، به مراحل پنج‌گانه انقلاب برای رسیدن به تمدّن اسلامی اشاره کرد و گفت: یکی از شاخص‌های دولت اسلامی این است که نباید فساد اخلاقی مشاهده شود.
دهکردی با بیان اینکه وقتی اسم اخلاق آورده می‌شود، همه می‌گویند باز مسائل کلی مطرح شد، به طرح توضیحاتی درباره پژوهش خود درباره اخلاق علم و فن‌آوری پرداخت.
وی ادامه داد: غربی‌ها در بحث آینده نگری صنعت یا آینده‌نگاری خودرو، خودروهای آینده‌شان را طراحی کرده‌اند و مشخص کرده‌اند که در 20 سال دیگر به چه نقطه‌ای قرار است برسند.
دهکردی تصریح کرد: مبتنی بر اخلاق اسلامی همین الان این آمادگی وجود دارد تا میان‌برهایی که مدنظر رهبر معظّم انقلاب نیز است، در زمینه صنعت خودرو را ایجاد کنیم و بسیار زودتر از برنامه‌ای که غرب برای سال ۲۰۳۰ دارد برای صنعت خودروی خود پیاده کنیم به طوری که در پنج سال آینده این کار را انجام دهیم و بعد از اینکه محصول را در زیر پای افراد قرار دادیم، آن‌گاه بگوییم این نتیجه همان بحث اخلاقی است که می‌گفتید کلی است.
وی با بیان اینکه ظرفیت های عظیم و قابل دسترسی در حال حاضر در اسلام وجود دارد که می‌توان پنجاه سال از غرب جلو افتاد، تصریح کرد: الان انقلاب صنعتی چهارم در غرب شروع شده، در حالی که ما می‌توانیم از انقلاب پنجم هم جلو بزنیم. فقط لازمه‌اش این است که برخی آقایان کنار بروند و اجازه بدهند نیروهای انقلابی وارد شوند. در این صورت ما می‌توانیم شاهد یک جهش باشیم.
نجفی: پاشنه آشیل، عدم ذوب حوزه و دانشگاه است
در ادامه نشست، آقای نجفی یکی از پژوهشگران حاضر در نشست اظهار داشت: اصل تشکیل قرارگاه تردیدناپذیر است. پاشنه آشیل کار، موضوع ذوب حوزه و دانشگاه است. ذوب این دو منجر به رسیدن به مرجعیت علمی می‌شود.
وی با بیان اینکه اگر ساختار را به درستی ایجاد کنیم، افراد نقش خود را درست ایفا می‌کنند، اظهار داشت: باید بسیج علمی را در تمام فضاهای علمی گسترش داد. یک وقت می‌گوییم فضای بسیج علمی کشور، یک وقت دیگر می‌گوییم هر دانشجو یا استادی که علمی دارد ما تحت پوشش قرار می‌دهیم و باید به صورت نرم این تغییر را ایجاد کرد. چرا که برخی‌ها به راحتی اجازه ایجاد این تغییرات را نخواهند داد.
نجفی با اشاره به اسنادی مثل 2030 که برای کل دنیا نوشته می‌شود، گفت: ما در حیطه علم، نقشه جامع را داریم، اما باید در بعد مأموریتی نظام، سندنویسی کنیم. اینکه به کجا می‌خواهیم برسیم و مسائلی از این قبیل، باید در سند بیاید.
وی گفت: تناقضی که همیشه برای من مطرح است این که خود این سند نویسی ممکن است مانع از انجام کار شود چرا که ممکن است در مرحله نوشتن سند، گیر کنیم و کار متوقف بماند. اینکه ابتدا باید سند بنویسیم و بعد حرکت کنیم، یا اینکه در گوشه‌ای، یک نمونه‌ای را پیاده کنیم و بعد مطابف آن کار کنیم، مسئله‌ای است که برای من به عنوان سؤال مطرح است.
قدیانی: مأموریت دانشگاه مشخص است
قدیانی در ادامه اظهار داشت: اگر قرار است در حوزه اتفاقی رخ دهد، باید تغییراتی در خود حوزه ایجاد شود تا دانشگاه بر آن غلبه نکند.
وی با اشاره به سؤال محمّدنژاد گفت: اینکه مأموریتی برای دانشگاه تعریف شده، کار من نیست، این را مقام معظّم رهبری و حضرت امام انجام داده‌اند. حضرت امام، مبدأ تمام تحولات را دانشگاه می‌دانند؛ یعنی از دانشگاه توقع دارند.
وی، تربیت و آموزش نیروهای انقلاب در حوزه علم و فن‌آوری، حل چالشهای اساسی انقلاب و بسط و توسعه علم برای تمدن سازی را وظیفه دانشگاه دانست و گفت: الان فقط گام اوّل، آن‌هم با مدل غرب انجام می‌شود. به همین خاطر است که دانشگاه به سمت خود می‌رود و صنعت هم به سمتی دیگر.
معاون علمی سازمان بسیج مستضعفین با بیان اینکه ذوب شدن حوزه و دانشگاه منوط به این است که این دو نهاد، مسائل مشترکی را وسط بگذارند، اظهار داشت: اینکه بانکداری ما باید چطور باشد، از این قبیل مسائل است.
قدیانی با بیان اینکه به بیش از ۱۷۰ ستاد نیاز داریم تا موضوعاع کشور را آنجا سازماندهی کنیم، اظهار داشت: مثلاً درباره نساجی باید همه مسایل آن، از تکنولوژی گرفته تا قوانین و سایر مسائل مربوط به نساجی مطرح شود.
وی اظهار داشت: ممکن است این خلاء در ارتباط با قرارگاه وجود داشته باشد که چرا در مرزهای دانشی حرکت نمی‌کند و فقط مسئله‌محور است.
خسروی: باید دغدغه‌های علمی رهبری را مطالبه کرد
در پایان نشست بررسی طرح مدیریت دانش در قرارگاه علم و فن‌آوری، علی‌اعظم خسروی، دبیر نشست، در جمع‌بندی مباحث مطرح شده گفت: واقعیت تلخی که وجود دارد این است که ۱۶ سال از سخنان رهبری درباره کرسی‌های آزاد فکری می‌گذرد ولی هنوز تحقق نیافته است.
وی با بیان اینکه طرح قرارگاه فرهنگی با توجه به پیشنهادات حضّار، باید واقع‌بینانه‌تر و عملیاتی‌تر شود، تصریح کرد: اصل تشکیل قرارگاه در چهلمین سالگرد انقلاب، متناسب با ظرفیت‌های انقلاب، قطعی است.
وی، بر پیگیری و مطالبه‌گری پیرامون دغدغه‌های رهبر معظّم انقلاب تأکید کرد و خاطرنشان کرد: در سال۹۵، اعضای معاونت علمی ریاست‌جمهوری با رهبر انقلاب دیدار کردند و ایشان بعد از آنکه از آقای ستاری تشکر کردند، به نکته دقیقی اشاره کردند و گفتند که واگذار کردن بحث نخبگان به دانشگاهها، کار غلطی است و این نقیصه باید اصلاح شود. دوسال از آن دیدار می‌گذرد و هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است که باید مطالبه کرد.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
