پرورش کلم بروکلی در خانه/ کشت گیاه در منزل چه الزاماتی دارد؟

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، هر خانه‌ای حتی کوچک، فضایی برای کاشت گل و گیاه دارد و می‌توان از این فضا علاوه بر زیبایی استفاده اقتصادی کرد و سبزیجات مورد نیاز خانواده را پرورش داد.

افرادی که در خانه خود باغچه دارند مسلماً سبزیجات متنوع و به مقدار بیشتری می‌توانند پرورش دهند ولی بقیه کسانی که از نعمت حیاط و باغچه محروم هستند هم نباید ناراحت باشند و می‌توانند در فضای بالکن و با استفاده از گلدان‌های بزرگ و کوچک این کار آرام‌بخش و در عین حال اقتصادی را انجام دهند.

حتی برخی بالکن هم ندارند ولی می‌توانند با قرار دادن گلدان‌های کوچک در فضای آشپزخانه یا سالن پذیرایی که آفتاب به آنجا می‌تابد، پرورش سبزیجات را داشته باشند، کشاورزی و پرورش گل و گیاه به انسان احساس بسیار خوب و آرامش می‌دهد و می‌تواند تنش‌های زندگی و اضطراب را دور کند.

برای شروع کاشت و پرورش انواع گل، گیاه یا سبزیجات باید به فصل کاشت آن‌ها و شرایطی که باید برای رشد داشته باشند، توجه داشت، با ورود به نیمه دوم ماه مهر، قاعدتاً باید سبزیجات پاییزی و آ‌ن‌هایی که به سرما مقاوم هستند را برای کشت انتخاب کنیم، کلم بروکلی با نام علمی (Brassica oleracea)، یکی از سبزیجات فصل سرد است که به خوبی در گلدان رشد می‌کند و می‌توان آن را به صورت خام، بخار پز، آب پز یا سرخ کرده مصرف کرد.

کلم بروکلی یکی از گونه‌های گل کلم است و بوته آن می تواند تا 90 سانتی‌متر هم رشد می‌کند، برای پرورش بروکلی در پاییز می‌توان از شهریور یا مهر ماه، پرورش جوانه‌ها را داخل خانه شروع کرد یا دانه‌ها را مستقیم در خاک باغچه و گلدان کاشت، برای کشت این گیاه در مناطق سردسیر، باید اواخر فصل پاییز دانه‌ها را کاشت تا بتوان فصل بهار آن‌ها را برداشت کرد.

خواص کلم بروکلی

کلم بروکلی تنوع گسترده‌ای از مواد مغذی و ویتامین‌ها را دارد، از جمله خواص این سبزی، جلوگیری از انواع سرطان، بهبود سیستم گوارش، کاهش کلسترول، سم‌زدایی بدن، افزایش سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن، جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک، تقویت سیستم ایمنی، محافظت از پوست، جلوگیری از نواقص مادرزادی، کاهش فشار خون، برطرف کردن التهاب و بهبود بینایی است.

کاشت کلم بروکلی

برای کاشت هر نوع گل، میوه یا سبزیجات باید برخی مفاهیم کشاورزی را دانست، یکی از این مفاهیم، زهکشی خاک است که قبل از کاشت هر گیاهی باید خاک مورد نظر را زهکشی کرد، زهکشی خاک یعنی شرایطی را برای خاک گیاه فراهم کنیم که آب اضافی درون خاک باقی نماند، هر چه زهکشی خاک بهتر باشد، آب اضافه سریع‌تر از زیر گلدان خارج می‌شود.

برای زهکشی خوب خاک، باید به خاک برگ، ماسه یا شن، پرلیت(نوعی سنگ آتشفشانی است که با اضافه کردن به خاک از تبخیر آب جلوگیری می‌کند و باعث مرطوب ماندن خاک و همچنین باعث سهولت رشد ریشه گیاهان در خاک می‌شود)، پوست برنج، لیکا(نوعی دانه رس منبسط شده است) و یا سنگ‌ریزه اضافه کرد، ترکیب این مواد با خاک به نوع گیاه بستگی دارد و منتوع است، می‌توان قبل از ریختن خاک ترکیبی درون گلدان، مقداری سنگ‌ریزه در کف گلدان ریخت و سپس خاک ترکیبی را به آن اضافه کرد.

«نشا» یکی دیگر از مفاهیم پرکاربرد در کشاورزی است، «نشا» به معنی قلمه یا بوته گیاهی است که در محل مخصوصی در کنار هم می‌کارند، تا بعد به جای دیگری انتقال دهند و نشا کردن یعنی جا به جا کردن قلمه یا بوته گیاهی که تازه سبز شده است.

کلم بروکلی یکی از سبزیجاتی است که با بذر کاشته می‌شود، می‎توان « نشا» این گیاه را خرید و یا این که خود، آن‌ها را پرورش داد، اولین اقدام قبل از کاشت بذر کلم بروکلی، آماده کردن خاک و مخلوط کردن آن با کمپوست و زهکشی خوب خاک است، برای نگهداری کلم بروکلی بیرون از خانه، باید یک ماه قبل از آخرین سرمایی که در محل زندگی خود پیش بینی می‌شود، آن را کاشت.

همچنین می‌توان دانه‌ها را 2 ماه قبل از آخرین سرما در خانه نشا کرد و بعد از شکل گرفتن 2 تا 4 برگ کامل و رسیدن گیاه به ارتفاع 15 سانتی‌متر آن‌ها را به گلدان‌های مورد نظر منتقل کرد، بذرها را باید در عمق یک سانتی‌متری درون خاک با زهکشی مناسب کاشت.

یک گلدان با قطر 5 تا 8 سانتی‌متری را با مواد ضدعفونی کننده بشویید و اجازه دهید در معرض هوا خشک شود، از گلدانی که در کف آن سوراخ زهکشی دارد استفاده کنید، برای آماده و پر کردن گلدان از خاک، یک قسمت پرلیت و یک قسمت خاک مناسب را با یک قسمت پیت ماس( عمدتاً از خزه تشکیل شده و به عنوان مکمل کود گیاهی استفاده می‌شود که از نظر ترکیبات قابل مقایسه با کود حیوانی است) مخلوط کنید، قبل از کاشت بذرها خاک را به طور کامل مرطوب نمایید.

در هر گلدان دو بذر بکارید و به آرامی بذرها را در خاک فشار دهید، به صورتی که آن‌ها را با 6 میلی‌متر خاک بپوشانید، نم نم آب را بر روی سطح خاک بپاشید و آن را نم‌دار کنید، جوانه‌زنی معمولاً 5 تا 7 روز طول می‌کشد، در این زمان گلدان‌ها را با پلاستیک بپوشانید تا رطوبت خاک حفظ شود،دمای مناسب برای جوانه‌زنی بذرهای کلم بروکلی 23 تا 24 درجه سانتی‌گراد است.

بعد از جوانه زنی پلاستیک را حذف کنید ولی فراموش نکنید که بعد از جوانه زدن، نهال‌ها به آب بیشتری نیاز ندارند، بعد از جوانه زدن دانه‌ها، گلدان را در جایی که نور آفتاب یا نور لامپ به آن بتابد، قرار دهید و دما را بین 15.5 تا 18 درجه سانتی‌گراد نگه دارید، به این نکته باید توجه داشت که خاک باید نم‌دار باشد ولی آن را مرطوب و خیس نکنید.

نهال‌ها را به جایی که 6 تا 8 ساعت نور مستقیم خورشید را دریافت می‌کند، منتقل کنید، در صورتی که از نور مصنوعی استفاده می‌کنید، روزی 14 تا 16 ساعت نور برای آن‌ها لازم است، چراغ‌های رشد را باید بالای گیاهان و با فاصله 15 سانتی‌متری از گیاهان قرار دهید.

آبیاری بیش از حد باعث مرگ گیاه می‌شود

زمانی که احساس کردید خاک در حال خشک شدن است آن را مرطوب کنید، به اندازه‌ای به گیاه آب بدهید که آب از پایین گلدان خارج شود ولی در زمان آبیاری مواظب باشید برگ‌های گیاه خیس نشوند و آبی که از گلدان خارج شده و در سینی زیر گلدان جمع می‌شود را نیز تخلیه کنید، بیش از حد به گیاه آب ندهید زیرا آبیاری بیش از حد باعث مرگ گیاه می‌شود.

زمانی که نهال‌ها دو مجموعه برگ تشکیل دادند، آن‌ها را به گلدان‌های جداگانه و بزرگتری منتقل کنید، به صورتی که در هر گلدان یک بوته قراربگیرد و به آن‌ها هر دو هفته یک بار، کود همه منظوره محلول در آب بدهید.

اگر می‌خواهید کلم بروکلی‌ها را در باغچه بکارید، قبل از انتقال نهال به بیرون از خانه، آن‌ها را به آب و هوای سردتر عادت دهید، بروکلی‌های جوان که به ارتفاع 15 سانتی‌متر رسیدند را 3 تا 5 سانتی‌متر عمیق‌تر از چیزی که در گلدان کاشته بودید، در باغ یا باغچه بکارید، فاصله بین بروکلی‌ها باید 30 تا 60 سانتی‌متر باشد و در ردیف‌هایی با فاصله 60 تا 90 سانتی‌متر کاشته شوند، اگر فاصله بین بروکلی‌ها را کم بگیرید، گلچه‌های آن کوچک‌تر می‌شوند، پس از کاشت آن‌ها، خاک را محکم کنید و خوب به گیاهان خود آب بدهید.

برای اینکه محصول خوبی داشته باشید باید دمای هوای محیط را برای بروکلی‌های جوان، یکنواخت نگه دارید، اگر بروکلی‌ها برای دوره‌ای طولانی در شب در دمای یک درجه سانتی‌گراد زیر صفر و در روز بین 10 تا 15 درجه سانتی‌گراد بالای صفر باشند، گلچه‌هایی آن‌ها، نابالغ و کوچک خواهند شد، پس برای جلوگیری از این مورد، در هوای سرد، گیاهان خود را با پوشش پلاستیکی بپوشانید و آن‌ها را از هوای بیش از حد گرم هم دور نگدارید، زیرا باعث می‌شود بروکلی‌ها زود دانه بدهند.

2 تا 3 هفته بعد از جا‌به‌جایی بروکلی‌ها، روی خاک آن‌ها را با کمپوست خیس خورده بپوشانید یا اطراف آن‌ها پودر ماهی بریزید و خوب به گیاهان‌تان آب بدهید، تا یک هفته قبل از برداشت، این کار را هر ماه انجام دهید، زیرا این کار باعث می‌شود گلچه‌های بروکلی‌ها ترد و بزرگ شوند و در نتیجه بتوانید تا قبل از گرم شدن هوا، آن‌ها را برداشت کنید.

وقتی دمای هوا در روز از 24 درجه سانتی‌گراد بالاتر رفت، لایه ضخیمی ازمالچ ارگانیک(نوعی خاک پوششی) روی خاک سرد ریخته و رطوبت آن را حفظ کنید، بروکلی به 2.5 تا 3.5 سانتی‌متر آب در هفته احتیاج دارد و کم آبی باعث زمخت شدت ساقه‌ها می‌شود، پس در آب و هوای خشک خوب به گیاهان خود آب دهید و در فصل پاییز به طور یکنواخت و کم به آن‌ها آب دهید.

برداشت کلم بروکلی

50 تا 70 روز بعد از کاشت دانه، کلم بروکلی قابل برداشت است، قبل از زرد شدن بروکلی‌ها، برداشت را شروع کنید، دقیقاً زیر جایی را که ساقه‌ها شروع به جدا شدن می‌کنند را ببرید، وقتی سر اصلی بروکلی را برداشت کردید، گلچه‌های ترد جانبی دیگری شروع به رشد می‌کنند، پس به برداشت ادامه دهید تا بروکلی به تولید گلچه ادامه دهد.

این روند ادامه دارد تا وقتی که هوا خیلی سرد یا خیلی گرم شود، بروکلی‌ها را می‌توان برای 2 هفته در یخچال نگه داشت، حتی می‌توان برای مدت بیشتری آن‌ها را به شکل کنسرو و فریز شده و یا به صورت ترشی در یخچال نگهداری کرد، ممکن است موقع برداشت متوجه »کرم کلم» و «لارو شاپرک» نشوید و این موجودات وارد بروکلی‌های پخته شوند، برای جلوگیری از این اتفاق، قبل از خوردن و یا پختن، بروکلی‌ها را برای 15 دقیقه در آب و مقدار کمی سرکه بخیسانید تا این موجودات بیرون بیایند. 

آفات و بیماری‌های کلم بروکلی

کلم بروکلی نسبت به دیگر گیاهانی که از خانواده کلم هستند، کمتر به آفات مختلف مبتلا می‌شود، البته در کل، محصولات پاییزه نسبت به محصولات بهاره، کمتر درگیر مشکلاتی از قبیل آفت می‌شوند، بروکلی می‌تواند مبتلا به آفاتی چون شته، کرم کلم، کرم حشره کلم، کرم ابریشم و سوسک‌های ریز پرنده شود.

یکی از آفات کلم بروکلی نوعی کرم است که از ساقه کلم استفاده می‌کند، برای جلوگیری از آسیب کلم بروکلی توسط این کرم می‌توان در اطراف گل کلم کاغذهای مومی یا طوق‌های پلاستیکی قرار داد، بیماری‌های کلم بروکلی شامل کپک و پوسیدگی نیز می‌شود، برای کاهش خطر ابتلا به بیماری، کلم بروکلی را در گلدانی که قبلاً در آن کلم بروکلی یا گیاه مشابه کاشته شده است، نکارید.

آفات دیگر نیز شامل حلزون (برگ‌های بروکلی را می‌جوند)، هیره‌ها( جانورانی از شاخه بندپایان و از خانواده عنکبوت‌ها است) و کفش دوزک‌ها می‌شوند، هیره‌ها آفاتی ریز به رنگ قرمز یا سیاه هستند؛ تغذیه آن‌ها از برگ‌های بروکلی باعث می‌شود، لکه‌های زردی روی برگ‌ها به وجود بیاید، این آفات و حتی کفش‌دوزک‌ها را می‌توانید با فشار آب شدید، از روی گیاه جدا کنید یا روی آفات، محلول حشره‌کش اسپری کنید.

بیماری‌های دیگر کلم بروکلی عبارت است از بیماری ساقه سیاه (Black leg) که لکه‌های تیره‌ای روی برگ و ساقه‌ها ایجاد می‌کند،  بیماری پوسیدگی سیاه (Black rot) که نوعی فساد یا پوسیدگی سیاه رنگ میوه و سبزی است که مسبب آن انواعی از کپک‌ها هستند، در این بیماری برگ‌های گیاه زرد شده و رگه‌های تیره‌ای نیز روی آن دیده می‌شود.

در صورتی که کلم بروکلی زرد و ضعیف و شکل ریشه‌های آن بد شکل شد، دچار بیماری ریشه چماغی (club root)  شده است که عامل ایجاد آن یک نوع کپک است، گیاه مبتلا را از بین ببرید و محصولات بعدی خود را در قسمت دیگری از باغ یا باغچه یا درون گلدانی دیگر بکارید و قبل از کاشت بروکلی‌ها به خاک آهک بزنید تا PH آن را به حدود 7 برسانید.

بیماری لکه برگ (Leaf spot) به صورت لکه‌های بزرگ و پر آب بروز پیدا می‌کند که به رنگ قهوه‌ای یا خاکستری مایل به بنفش هستند، پژمردگی قارچی (Fusarium wilt) باعث می‌شود برگ‌های پایینی بروکلی زرد شده و بیفتند و گلچه‌های آن تلخ شده و به خوبی رشد نکنند، برای جلوگیری از انتشار این بیماری‌ها، بروکلی‌های مبتلا را از بین ببرید.

با کشت خوب و عوض کردن محل کاشت محصولات در هر فصل، ضد عفونی گلدان‌ها و افزودن آهک به خاک‌های آلوده، از ابتلای گیاه به این بیماری‌ها جلوگیری کنید.

انتهای پیام/63088/ح30/