فارس من| باغ گلستان شهر اولین‌ها؛ همچنان چشم انتظار باغبان؟! / باغ گلستان شهر اولین ها؛ بی باغبان مانده

به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، در سامانه «فارس من» مردم با ثبت سوژه‌ای تحت عنوان« باغ گلستان فجر تبریز را به باغ پرندگان تبدیل کنید» خواسته‌اند، مدیران شهری، مسوولان و دستگاه‌های متولی این حوزه با اتخاذ تدابیر مناسب باغ گلستان فجر تبریز را به باغ پرندگان مشابه باغ پرندگان اصفهان تبدیل کنند تا اینکه این مکان همچون گذشته به عنوان یکی از مراکز تفریحی گردشگری پررونق شهر تبریز باشد.

آنها با انتشار مطالبه‌ای در سامانه «فارس من» تصریح کردند که باغ گلستان با مساحت ۵۳ هزار مترمربع امروزه به عنوان یکی از تفرجگاه‌های مرکزی این شهر محسوب می‌شود. حضور استخرها و حوض‌های متعدد از ویژگی‌های این باغ است که با درختان و چمن‌ها محصور شده و منظره‌ای زیبا را بوجود آورده است.

متاسفانه بخش عمده این باغ این روزها به پاتوق اشخاص ناباب و معتاد تبدیل شده و جلوه ناخوشایندی را به آن داده است. با این وصف پیشنهاد می‌گردد تا با تبدیل آن به باغ پرندگان مشابه باغ پرندگان اصفهان هم به یکی از مراکز تفریحی گردشگری تبریز افزوده شده، هم رونق اقتصادی به همراه داشته و هم پای اراذل و اوباش از این منطقه کوتاه می‌گردد.

باغ گلستان شهر اولین‌ها؛ همچنان چشم انتظار باغبان؟!

از این رو به خاطر رسالت حرفه‌ای که در راستای پیگیری سوژه‌های مردمی بر دوش خبرنگاران خبرگزاری فارس است، پیگیری این سوژه و اینکه باغ گلستان فجر تبریز یا همان (گولوستان باغی) این روزها در چه وضعیت قرار دارد، در قالب گزارش تحلیلی به آن پرداخت شده که از منظرتان می‌گذرد.

ناگفته نماند؛ تبریز، شهر اولین‌ها روزی روزگاری نه‌چندان دور به علت وجود داشتن باغ‌های فراوان و زیبا و به ویژه با صفای آن در داخل محلات، شهرک‌ها و حاشیه‌های کنار این شهر، به" باغ شهر ایران" معروف بود که این روزها فقط نام این باغ‌ها منجمله باغشمال، قرمزی باغ، باغمیشه، باغ معروف، تپلی باغ، گلستان باغی، کوچه باغ، باغ دربندی و... در تابلوهای معابر عمومی، کوچه‌ها، شهرک‌ها، محلات و خیابان‌های شهر اولین‌ها مانده است.

به این‌گونه، یکی از این باغ‌ها، باغ گلستان یا همان باغ فجر(گولوستان باغی) است، که این باغ ملی و قدیمی در میان خیابان‌های منجم، ملل متحد، نادری و قونقاباشی قرار گرفته که از احداث آن نزدیک 90 سال می‌گذرد.

باغ گلستان شهر اولین‌ها؛  بی باغبان مانده

به بیان دیگر، باغ فجر در سال 1308 در اراضی گورستان گجیل احداث شده که روزگاری برای شهروندان تبریزی و به ویژه برای گردشگران داخلی و خارجی، نام آشناتر از ائل‌گلی تبریز امروز بود و این باغ به عنوان شلوغ‌ترین و پر رفت و آمد ترین مکان برای گردش، بازی و تفریح کودکان و خانواده‌ها به حساب می‌آمد، ولی متاسفانه این روزها به نظر می‌آید، خانواده‌ها و سایر هموطنان برای آمدن به یکی از باغ‌های قدیمی شهر اولین‌ها غریبی می‌کنند، چرا که این باغ حالت و شکل گذشته خود را به نوعی از دست داده و در حال حاضر، بخشی از ضلع جنوبی این باغ محلی برای خرید و فروش کتاب‌های دست دومی شده، ضلع دیگر آن پاتوق اشخاص ناباب و معتاد و بخش اعظم دیگر مکانی برای پاتوق عتیقه فروش‌ها و به ویژه انگشتر و تسبیح فروشان تبدیل شده است.

با این وجود، از سویی باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که رشد شهرها یکی از پدیده‌های مهم جهانی است که تحت تاثیر عوامل انسانی، محیطی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... روی می‌دهد که در اکثر موارد رشد و توسعه این شهرها با بدون برنامه‌ریزی شهری و آمایش سرزمین با تغییرات کاربری‌های اراضی همراه است که یکی از این تغییرات فضای سبز شهری است و در اغلب موارد، منجر به کاهش فضای سبز می‌شود.

از این رو شهر تبریز، شهر اولین‌ها از این قافله توسعه عقب نمانده است، به طوریکه در حال حاضر این شهر به عنوان یکی از قطب‌های مهم صنعت کشورمان به حساب می‌آید و صنایع مهمی چون نیروگاه حرارتی، پالایشگاه، مجتمع پتروشیمی، ماشین‌سازی، تراکتورسازی و ... را در خود جای داده و امروزه شهر تبریز به عنوان دومین شهر آلوده ایران مطرح بوده که در این راستا، نگهداری، صیانت، حفظ و احیای باغ‌های قدیمی شهر اولین‌ها و به ویژه توسعه و افزایش سرانه فضای سبز برای جبران و رفع مشکل کمبود و فقر فضای سبز بیش از گذشته ضروری به نظر می‌رسد.

به همین اعتبار، نکته قابل تامل در زمینه روند تخریب باغات تبریز طی سال‌های گذشته این است که در طول چند دهه گذشته به دلیل کم لطفی و بی‌توجهی برخی مسوولان و فعالان حوزه شهری، تخریب گسترده باغ‌های شهر تبریز و تبدیل آنها به اماکن مسکونی و تجاری طی سالیان اخیر به رویه‌ای معمول بدل گردیده، به طوریکه تقریباً اکثر باغ‌های داخل شهری آن که از دیرباز به دلیل برخورداری از باغ‌های بسیار در نقاط مختلف، به باغ شهر ایران معروف بود، به نوعی از بین رفته و سرانه فضای سبز در دومین شهر آلوده کشور را به حداقل ممکن رسانده است.

بر همین اساس، به هر حال آنچه در این راستا مهم به نظر می‌رسد، اینکه بعضی از مدیران،کارشناسان و دست‌اندرکاران حوزه شهری تخریب باغات تبریز و از بین رفتن باغ‌ شهر تبریز را محصول برخی بی‌تدبیری‌های مدیریتی 50 سال گذشته بیان می‌کنند که با اجرای اصلاحات ارضی، مهاجرت و کوچ روستائیان به شهرهای بزرگ آغاز می‌شود و زمینه‌ را برای تخریب باغات به منظور تبدیل آنها به مسکن و دیگر زیرساخت‌های توسعه شهری فراهم می‌کند.
 

از سویی حال به نظر می‌آید، ایجاد و توسعه فضای سبز پایدار نیاز امروز شهر اولین‌ها برای تحقق احیای باغ‌ شهر قدیم تبریز است که امیدواریم با اقدامات به موقع مسوولان و دست‌اندرکاران حوزه شهری، باغ گلستان شهر اولین‌ها به سرنوشت سایر باغ‌های قدیمی این شهر دچار نشود و به هویت واقعی خود باز گردد.

به بیان روشن‌تر، از این رو در چند سال اخیر اقدامات خیلی خوبی در راستای توسعه و افزایش سرانه فضای سبز شهر اولین‌ها از سوی شهرداری تبریز صورت گرفته که می‌توان آن را در نقاط مختلف شهر به عینه مشاهده کرد و به شواهد آمار سرانه فضای سبز شهری تبریز از 8 متر مربع در سال 1384 به 17 یا 18 متر در وضعیت موجود رسیده که این امر نوید بخش احیای باغ شهرهای شهر تبریز را می‌دهد، ولی آنچه در این زمینه حائز اهمیت است، اینکه با توجه به حجم ترافیک، بافت شهری و جمعیت زیاد و از همه مهم‌تر وجود تعداد زیادی منابع آلودگی صنعتی، رشد سرانه فضای سبز شهر اولین‌ها باید بیش از این‌ها باشد.

احیای باغ شهر ایران؛ شاید در وقت دیگر

بنابراین، برخی کارشناسان و مسوولان بر این باورند که وضعیت فعلی باغ گلستان به دلیل همجواری با منطقه گجیل، ترمینال قدیم و حاکمیت برخی نابسامانی‌های اجتماعی در خود باغ به‌گونه‌ای است که عملا امکان استفاده و تفرج عموم مردم به ویژه خانواده‌ها و اهالی فرهنگ از آن وجود ندارد که با احداث و تکمیل یادمان شمس در این باغ که تحت عنوان،" مرکز و بنیاد شمس‌شناسی"، زمینه برای فعالیت‌های فرهنگی، هنری و پژوهشی را مهیا و تضمین خواهد کرد و از همه مهم‌تر به نظر این متولیان، علاوه بر تبدیل وضعیت موجود باغ گلستان به محیطی کاملا فرهنگی، بسترهای لازم را برای استفاده عموم شهروندان، خانواده‌ها، اصحاب فرهنگ و هنر و مهم‌تر از آن گردشگران داخلی و خارجی را فراهم می‌کند.

به اعتقاد این کارشناسان، احداث بنای یادمان شمس در باغ گلستان نه تنها آسیبی به فضای سبز و درختان کهنسال و تاریخی این باغ و حتی کالبد موجود آن وارد نمی‌کند، بلکه به دلیل طراحی منحصر به‌فرد معماری این بنا و فضاسازی‌های پیرامونی تا سقف دو برابر نیز به حجم فضای سبز موجود و درختان آن اضافه و بر زیبایی‌های باغ گلستان افزوده خواهد شد.

حال آنچه در این زمینه اهمیت دارد اینکه، اکنون هنوز سوالات بی‌شماری در این خصوص مطرح است و اینکه کارشناسان و مسوولان چه نسخه‌ای را برای احیای باغ شهر قدیم تبریز و به ویژه باغ فجر و ایجاد شور و نشاط گذشته این باغ پیچیدند؟ آیا این باغ به سرنوشت سایر باغ‌های دیگر دچار خواهد شد؟ که به یقین می توان آن را در قاب آینده مشاهده کرد.

البته این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت و آن اینکه، بیاید برای زیباتر شدن شهرمان به همدیگر کمک کنیم و در حفظ و نگهداری میراث گذشتگانمان نیز کمی تلاش و همت به خرج دهیم و در یک جمله اینکه، بیاید " باغ گلستان شهر اولین‌ها را به خاک و خاطره نسپاریم"، همین ...

نگارنده: موسی کاظم زاده

انتهای پیام/ 60023 /40/س