حسد قوه معرفت الهی را در انسان از بین می‌برد

به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، دکتر زهرالسادات قریشی استاد دانشگاه و پژوهشگر معاصر شامگاه شنبه در جمع علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی در موسسه گل‌واژه، ضمن اشاره به نکاتی دقیق در مورد رذیله حسادت در وجود بشر، نقطه نظرات مولانا جلال‌الدین بلخی عارف و متفکر قرن هفتم هجری قمری را در مورد این رذیله در کتاب مثنوی معنوی موردنقد و بررسی قرارداد.

وی در ابتدای سخنان خود، حذف رذیله حسد از وجود انسان را منوط به پاک شدن روح انسان از آلایش‌ها دانست و افزود: انسان اگر بدون پالایش روح و پاک کردن آن از آلایش‌ها، صدها کلاس عرفان هم برود، بازهم حسادت بر جای خود باقی است و اصلاح نمی‌شود.

این استاد دانشگاه یکی از راهکارهای حذف حسد از وجود انسان را «کنار گذاشتن مقایسه‌های ناصواب» دانست و گفت: مقایسه‌ها روح انسان را دچار اضطراب و تشویش می‌کند لذا اگر انسان آن روح الهی درون خود را که مصداق «نَفَختُ فیه مِن روحی» و از جانب پروردگار است، بشناسد، دیگر دچار حسد نخواهد شد.

قریشی خاطرنشان کرد: ما با حسادت، آرامش خود را از دست می‌دهیم و وخیم‌تر از آن، فکر می‌کنیم زرنگی کرده و از دیگران جلو می‌زنیم؛ درصورتی‌که روزبه‌روز روح خود را تاریک‌تر و منزوی‌تر می‌کنیم.

وی ادامه داد: شاید در کوتاه‌مدت بدگویی و حسادت ما را آرام کند، اما قطعاً در بلندمدت تبعات خود را بر ذهن و روح آشکار می‌کند؛ تبعاتی که موجب می‌شود ما از انسانیت خود دور شویم.

این پژوهشگر معاصر با اشاره به نقطه نظرات مولانا در مثنوی معنوی در مورد رذیله حسادت در انسان نیز گفت: مولانا اعتقاد دارد که گردنه‌ای سخت‌تر از حسد در زندگی انسان وجود ندارد حتی حسودان را پیرو ابلیس می‌داند؛ ابلیسی که در حسد زیاده‌روی می‌کند:

عقبه‌ای زین صعب‌تر درراه نیست

ای خنک آن کش حسد همراه نیست

ور حسد گیرد تو را در ره گلو

در حسد ابلیس را باشد غلو (زیاده‌روی)

وی ادامه داد: مولانا معتقد است که ابلیس از روی حسادت با انسان سر جنگ دارد و حتی سعادت خود را نیز با حسد از دست داده است:

کو ز آدم ننگ دارد از حسد

با سعادت جنگ دارد از حسد

قریشی در ادامه این گفت‌وگو با بیان اینکه مقایسه حتماً در عالم بیرون صورت نمی‌گیرد، بلکه بیشتر وقت‌ها در ذهن آدمی است، افزود: مولانا درجایی می‌گوید: «این جسد خانه حسد آمد بدان»؛ یعنی می‌خواهد بگوید جسم آدمی محل فقر و نیاز است و حسد نیز ناشی از کمبود و فقر است پس این دو هم‌سنخ هم بوده و یکدیگر را جذب می‌کنند اما روح انسانی حسد را هرگز برنمی‌تابد زیرا سنخیتی با آن ندارد.

این پژوهشگر ادبیات عرفانی ادامه داد: حسد موجب از بین رفتن قوای دریافتی و معرفتی انسان خواهد شد؛ آن‌وقت خیلی از نفحات و روزی‌ها را درنمی‌یابد؛ یعنی بسیاری از روزی‌های پنهانی که خداوند به‌جز روزی‌های ظاهری نصیب انسان کرده است. مولانا می‌گوید:

چه روزی‌هاست پنهانی جز این روزی

چه نان‌ها پخته اند ای جان، برون از صنعت نانوا

قریشی تصریح کرد: بنابراین تا انسان تجربه نکند نمی‌تواند پی به این موضوع ببرد و تجارب معرفتی نیز قابل‌بیان نیست همچون عشق که می‌توان ویژگی‌های آن را گفت اما نمی‌توان بدون تجربه، خودش را درک کرد.

این استاد دانشگاه در پایان سخنان خود نیز به آیه 125 سوره بقره و اشاره خداوند به پاکی خانه دل انسان با ترکیب «طهراً بیتی» اشاره کرد و گفت: این آیه نورانی پیام‌های بسیاری دارد که یکی از آن پیام‌ها پاکی دل و زدودن زنگارها از آن است؛ یعنی مولانا معتقد است که ذهن و دل ما باید پاک شود تا نور الهی در آن تابیدن گیرد.

انتهای پیام/76018