خبرگزاری فارس مازندران؛ سرویس اجتماعی|تابستان با تعطیلات و مسافرتهای لذتبخش نیازمند رعایت الزاماتی است تا در گرمای هوا کاممان را تلخ نکند؛ گرمازدگی بیماری تابستانه است بیشتر بدانیم درباره این بیماری تا در این گرما کمتر گرمازده شویم؛
درجه حرارت بدن توسط غدهای در مغز به نام هیپوتالاموس تنظیم میشود، کمترین میزان درجه حرارت بدن در ساعت 6 صبح و بیشترین میزان آن در ساعت ۶-۴ بعد از ظهر است.
میزان طبیعی درجه حرارت بدن بین ۳۶.۵ تا ۳۷.۵ درجه سانتیگراد است، به افزایش درجه حرارت بدن که توسط هیپوتالاموس تنظیم میشود تب میگویند.
گرمازدگی حالتی است که در آن سیستم تنظیم دمایی بدن به علت قرار گیری در دمای بالا از کار میافتند و هیپوتالاموس قادر به تنظیم دمای بدن نیست و دمای بدن بسیار بالا رفته که میتواند به ارگانهای اساسی بدن آسیب جدی وارد کند.
با قرار گرفتن در محیطهای گرم و گرم شدن پوست بدن، مرکز کنترل دما در مغز (هیپوتالاموس) به سیستم جریان خون دستور میدهد عروق پوست گشاد شوند و گردش خون در آن افزایش یابد تا با ایجاد تعریق، گرما از بدن دفع شود.
اگر دمای هوا بسیار بالا باشد بدن با افزایش گردش خون قادر به خنک کردن پوست نخواهد بود مخصوصا اگر فرد مایعات زیادی از طریق تعریق از دست بدهد و حجم خون فرد کاهش یابد. در این شرایط افزایش دمای بدن بر سیستم تنظیم دمای طبیعی بدن غلبه میکند و دمای بدن فرد بالا خواهد رفت و حتی به بالای ۴۱ درجه خواهد رسید.
ورزش و فعالیت شدید و پوشیدن لباس زیاد و مصرف الکل از عواملی هستند که روند گرمازدگی را تشدید میکنند.
در هنگام گرمازدگی دمای بدن تا ۴۱ درجه و حتی بالاتر از آن افزایش مییابد و فرد دچار تعریق شدید و رنگ پریدگی میشود. در ابتدا پوست فرد قرمز و سپس رنگ پریده و کبود و خشک و داغ میشود، حجم ادرار کم شده و فردِ گرمازده، خسته و گیج شده و تنفسهای وی سطحی و تند میشود و ممکن است دچار سردرد، گرفتگی عضلانی و تهوع و استفراغ و کاهش فشار خون و رفتار پرخاشگرانه و بیحالی شود.
اگر بیمار در مراحل ابتدایی گرمازدگی شناسایی و درمان نشود در موارد شدید، دچار توهم، هذیان، کاهش سطح هوشیاری، تشنج، کما، ایست قلبی عروقی و مرگ خواهد شد.
چه کسانی بیشتر در معرض گرمازدگی هستند؟
بیماران نارسایی قلبی یا کلیوی، دیابت، فشارخون، بیماران سرطانی، کودکان و سالمندان، داروهای ضد افسردگی و آنتی هیستامین و داروهای ادرار آور و داروهای مربوط به پارکینسون، بخاطر اختلالی که در تنظیم دمای بدن ایجاد میکنند فرد را مستعد گرمازدگی میکنند.
گرمازدگی یک اورژانس واقعی پزشکی است، اگر کسی دچار گرمازدگی شود باید در سریع ترین زمان ممکن به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال یابد.
هدف اولیه درمان، کاهش سریع دمای بدن در حد امکان است. تا زمان رسیدن آمبولانس و انتقال بیمار به بیمارستان باید بیمار را از محیط گرم و مرطوب خارج کنید و به مکانی خنک انتقال دهید سپس لباسهایش را خارج کنید و بدن او را با آب سرد بشویید، اگر شستن بیمار مقدور نیست بدن فرد را با حوله مرطوب بپوشانید.
توجه: برای خنک کردن سریعتر بیمار میتوانید در مکانهایی که عروق بزرگ بدن وجود دارد( مثل کشاله ران و زیر بغل و گردن) کیسه یخ بگذارید.
بیمار را در معرض باد کولر یا پنکه قرار دهید و یا بیمار را باد بزنید.
اگر بیمار هوشیار است به او مایعات خنک بدهید، بهتر است یک قاشق چایخوری نمک در یک لیتر آب حل کنید و کم کم به بیمار بنوشانید، اگر بیمار هوشیار نیست سعی نکنید به او مایعات خوراکی بدهید.
دستها و پاهای بیمار را ماساژ بدهید تا خون سرد به مغز بیمار برسد.
اگر دماسنج در اختیار دارید دمای فرد را هر 10 دقیقه اندازهگیری کنید و مراقب باشید دمای فرد حدودا ۳۷.۵ درجه باشد و کمتر از این نشود. اگر دماسنج ندارید خنک کردن را تا زمانی ادامه بدهید که پوست در لمس خنک به نظر آید.
توجه: مسکنها و تببرها هیچ تاثیری در گرمازدگی ندارند، پس از دادن استامینوفن و آسپرین و... به بیمار خودداری کنید.
پیشگیری از گرمازدگی:
در طول روز و گرمای شدید هوا پنجره ها را ببندید و در شب هنگامی که درجه حرارت محیط کاهش یافت پنجره ها را باز کنید.
به اندازه کافی مایعات بنوشید و منتظر نباشید که تشنه شوید تا آبی بنوشید.
از فعالیت شدید در محیط گرم و خشک مرطوب یا زیر تابش مستقیم نور آفتاب بپرهیزید و مواظب کودکان و افراد مسن و افراد بیمار باشید.
از پوشیدن لباس های ضخیم و غیرقابل نفوذ که مانع تبخیر عرق و دفع گرما میشوند خودداری کنید.
از مصرف مایعات شیرین مثل آب میوه های صنعتی و شربت و نوشابه و غذاهای سرخ کردنی پرهیز کنید.
از نوشیدن چای غلیظ بخاطر ادرار آور بودن آن پرهیز کنید.
زمان خروج از منزل بطری آب به همراه داشته باشید.
نوزادان و شیر خواران را در محیط خنگ نگهداری کنید و از بیرون بردن آنها در ساعات اوج گرما خودداری کنید و برای رفع عطش، به آنها شیرمادر دهید.
کودکان و سالمندان را در وسایل نقلیه که پارک شدن نگاه ندارید.
از انواع سبزیجات و میوجات در طول روز استفاده کنید.
در صورت احساس گرمای شدید دوش آب سرد بگیرید
حدالامکان ورزش روزانه را به به صبح یا عصر که هوا خنک است موکول کنید و به ازای هر 10 دقیقه ورزش استراحت کنید و در صورت خستگی ورزش را قطع کنید.
یادداشت: دکتر سیدقاسم موسوی
انتهای پیام/3141/ج