خبرگزاری فارس استان کردستان؛ استان کردستان از نظر کشاورزی و دامپروری یک از استانهای برتر و مستعد کشور است که به نظر مسوولان استان، می‌تواند قطب تولید پروتئین کشور شود.
کردستان در زمینه تولید گوشت سفید و قرمز ظرفیت‌های بالایی دارد که می‌تواند جدای از تامین نیاز درون‌استانی، صادرکننده گوشت قرمز و سفید به سایر استان‌ها باشد.
به منظور بررسی وضعیت دام استان کردستان با سیداحمد زکریایی‌نژاد معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
فارس: وضعیت استان کردستان از لحاظ تعداد دام تولیدی چگونه است؟
کردستان یکی از استان‌هایی است که در تامین گوشت استان و کشور نقش مهمی دارد و سال گذشته براساس مجوزهایی که همکاران ما در اداره دامپزشکی صادر کردند بالغ بر 209 هزار راس دام از استان کردستان خارج و به استانهای دیگر رفته است پس معنی و مفهوم خارج شدن این حجم دام این است که تمام دامی که در استان تولید می‌شود در استان مصرف نمی‌شود بلکه بخشی از آن به استانهای دیگر می‌رود در واقع ما تامین‌کننده دام هستیم اما در مورد دام سنگین چون گاوداری‌های بزرگی در سطح استان نداریم در تامین تلیسه و یا نوین پا به ماه که بتواند زایمان کند و شیر تولید کند کمبود داریم.
در مورد پایه‌پرور گوساله هم، اکثر پرواربندی‌هایی که در استان تولید گوساله می‌کنند از استانهای دیگر گوساله پایه‌پروار وارد می‌کنند البته در استان تعدادی وجود دارد اما به اندازه نیاز و ظرفیت‌سازی‌هایی که در استان انجام شده است نیست.
تولید 2 میلیون راس دام سبک در کردستان
فارس: چه تعداد دام در سطح استان کردستان تولید می‌شود؟
جمعیت دامی در طول سال تغییر می‌کند براساس آمارهایی که سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است در فصل بهار که بیشترین جمعیت دام را داریم مخصوصا در دام سبک حدود یک میلیون و 800 هزار راس الی 2 میلیون راس دام سبک در استان وجود دارد اما در فصل پاییز این مقدار کاهش پیدا می‌کند و به حدود یک میلیون و 500 هزار راس می‌رسد.
وجود 220 هزار راس دام سنگین در کردستان
اما جمعیتی که در بخش دام سنگین شامل گاو و گوساله در استان کردستان وجود دارد بالغ بر 220 هزار راس است که به سه دسته گاو اصیل هلشتاین با نژاد خارجی با 200 هزار راس، گاو دورگه که طلاقی بین گاو بومی و گاو هلشتاین است حدود 65 تا 70 هزار راس و 130 هزار راس گاو بومی و محلی تقسیم‌بندی می‌شود.
دامداری در استان کردستان در سه سطح دامداری صنعتی، دامداری نیمه‌صنعتی و دامداری روستایی طبقه‌بندی می‌شود، افرادی که در استان دامداری صنعتی و نیمه صنعتی دارند تعدادشان زیاد نیست، در استان کردستان 42 هزار راس پرواربندی بره، 24 هزار راس پرواربندی گوساله و در زمینه گوسفندداری داشتی حدود 300 واحد به ظرفیت 7 هزار راس در قالب طرح‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی ظرفیت‌سازی صورت گرفته است و بقیه هم در قالب دامداریهای روستایی انجام می‌شود یعنی در هر روستایی که مردم آن بصورت دائمی در روستا زندگی کنند در کنار باغداری و مزرعه‌داری به پرورش دام نیز اشتغال دارند و در قالب واحدهای دامداری روستایی دام خود را نگهداری می‌کنند.
فارس: چه تعداد واحد تولید دام در سطح استان فعال هستند؟
1225 گاوداری، 551 واحد پرواربندی گوساله به ظرفیت 24 هزار راس، 368 واحد پرواربندی بره با ظرفیت 42 هزار راس و حدود 600 واحد گوسفندداری داشتی به ظرفیت 40 هزار راس بصورت صنعتی و نیمه صنعتی در استان وجود دارد.
در چند سال گذشته واحدهای بزرگ دامداری در استان شکل گرفته است مثلا گاوداری 1000 راسی در مریوان و بانه، طرح پرواربندی 5 هزار راسی در مریوان و گاوداری‌های 500 راسی زیادی که با سرمایه‌گذاری خود فرد شروع به کار کرده‌اند، البته در آینده نزدیک طرح گاوداری 2500 راسی قروه و گاوداری 3 هزار راسی در دهگلان ایجاد می‌شود.
فعالیت حدود 80 هزار نفر در بخش دامداری استان
فارس: چند نفر در سطح استان مشغول دامداری هستند؟
براساس آماری که سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است تعداد بهره‌برداران بخش کشاورزی در استان کردستان حدود 113 هزار نفر است که از این تعداد حدود 80 هزار نفر آنها افرادی هستند که در کنار کشاورزی دامداری هم می‌کنند که این دام می‌تواند از پرورش یک عدد مرغ باشد تا 50 راس گاو.
تولید بالغ بر 27 هزار تن گوشت و 235 هزار تن شیر در کردستان
فارس: میزان تولید گوشت در استان چقدر است؟
این تعداد جمعیت دام در استان بسته به شرایط و استعدادی که دارند میزان تولید شیر و گوشت آنها متفاوت است ولی براساس برآوردی که همکاران ما کرده‌اند استان کردستان سالانه بین 27 الی 28 هزار تن توان تولید گوشت قرمز دارد که شاید 13 الی 14 هزار تن آن در استان مصرف شود و بقیه آن در قالب دام زنده از استان خارج می‌شود و به استانهای دیگر ارسال می‌شود.
در مجموع استان کردستان از نظر تولید گوشت قرمز یکی از استانهای قابل توجه در کشور است البته نه تنها استان کردستان بلکه اکثر استانهای غربی کشور مانند آذربایخان غربی و شرقی، زنجان، همدان، کرمانشاه و کردستان جزو قطب‌های اصلی دام در کشور هستند و مجموعه این تعداد دام ظرفیت 27 هزار تنی تولید گوشت و 235 هزار تنی شیر را برای استان ایجاد کرده است.
فارس: چرا کل دامی که در استان تولید می‌شود در خود استان به کشتار نمی‌رسد که در نهایت بصورت گوشت از استان خارج شود؟
اکثر دام‌هایی که در منطقه غرب تولید می‌شود در میدان‌بارهای دام استانهای دیگر توزیع می‌شود اینها هم ساختارهایی است که در طول زمان شکل گرفته است یعنی همانطور که ما گوساله پایه‌پروار را از استانهای دیگر می‌آوریم آنها هم گوسفند پایه‌پروار موردنیاز خود را از استان ما خریداری می‌کنند.
ساختارهایی که در طول زمان شکل گرفته است خودبه‌خود ساختار اقتصادی خاصی درست کرده است و افرادی در این زمینه کار می‌کنند پس ما نمی‌توانیم با ساخت چند کشتارگاه این حلقه را برگردانیم و بگوییم کل دام را در استان کشتار و صادر می‌کنیم، چون منافع افرادی در این است و از این راه امرار معاش می‌کنند البته ما این را بد نمی‌دانیم مشروط به اینکه ما باید بتوانیم زنجیره تولید را در داخل استان طولانی‌تر کنیم تا ارزش‌افزوده ایجاد شود و در عین حال اشتغال بیشتری شکل بگیرد و این هم مستلزم سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذران است.
برای طولانی‌کردن زنجیره تولید در استان که منجر به اشتغال و ارزش‌افزوده بیشتری شود کارهایی انجام شده است ازجمله ساخت یکی از مدرن‌ترین کشتارگاه‌های صنعتی دام در سنندج با ظرفیت 1000 راس دام سبک و 100 راس دام سنگین که ظرفیت روزانه قابل توجهی دارد.
از طرف دیگر به دلیل اینکه استان ما و استانهای غربی کشور کانون جمعیتی قابل توجهی ندارند که کل دام‌های که در آنجا تولید می‌شود را مصرف کنند پس طبیعتا باید آن را به استانهای دیگر که کانون جمعیت هستند ارسال کرد.
فارس: با توجه به اینکه استان کردستان یکی از قطب‌های تولید گوشت در کشور است چرا قیمت آن در استان بالا است؟
گرانی و ارزانی اقلامی مثل گوشت به عوامل معتددی بستگی دارد و تامین دام تنها یک مورد آن است و عوامل دیگری هم وجود دارد از جمله حضور دلالانی از مرحله تولید دام تا خرید و فروش آن، وجود تعداد کشتارگاه و مقدار دامی که کشتار می‌کنند، تعداد قصابانی که در سطح شهر وجود دارند و حجم و تناژی که در روز به فروش می‌رسانند البته مضاف بر اینها کیفیت گوشت هم موثر است.
مردم کردستان روی کیفیت گوشت حساس هستند
فارس: عنوان کردید کیفیت گوشت هم در قیمت آن تاثیر دارد بیشتر چه نوع گوشتی در استان مصرف می‌شود؟
امروز کشتارگاه‌های ما اساسا دام‌هایی را که قابل قبول باشند کشتار می‌کنند مثلا به عنوان نمونه در کردستان مرغ‌ها را بعد از مدتی تخم‌گذاری چه مرغ ماده باشد و چه مرغ تخم‌گذار کشتار نمی‌کنند و در استانهای دیگر گوشت این نوع مرغ‌ها وارد فاز صنعتی و پروسه‌های دیگری می‌شود.
در دام‌های سنگین هم وضعیت به همین صورت است اگر از کشتارگاه‌های استان آمار بگیرید متوجه می‌شوید که تعداد ماده گاوهایی که کشتار می‌شود بسیار کم است و بیشتر گوسفند و گوساله کشتار می‌شود پس طبیعتا کیفیت گوشت گوسفند و گوساله با گوشت گاوی که عمر اقتصادی خود را گذرانده است متفاوت است و البته مردم استان کردستان بیشتر به این مسئله اهمیت می‌دهند و روی کیفیت گوشت حساس هستند.
فارس: وضعیت صنایع تبدیلی استان در بخش گوشت به چه صورت است؟
هرچند تجارت گوشت بین کشورهای مختلف بصورت گوشت منجمد صورت می‌گیرد اما کشور ما با وجود ظرفیت‌هایی در این بخش، نتوانسته است نسبت به خیلی از کشورهای دنیا هنوز رقابتی ایجاد کند.
در واقع فرهنگی که در جامعه ما وجود دارد این است که گوشت بصورت گرم و در مقدار زیاد مصرف شود و هنوز تولید گوشت منجمد جایگاه مناسبی در استان و حتی کشور ندارد یعنی هرچند خود مردم گوشت قرمز گرم خریداری می‌کنند، آن را بسته‌بندی می‌کنند و در نهایت داخل یخچال نگهداری و آن را بصورت منجمد مصرف می‌کنند اما حاضر نیستند که گوشت منجمد از بازار خریداری کنند و همین باعث می‌شود که میزان مصرف گوشت منجمدی که در ایران مصرف می‌شود به نسبت جمعیت بسیار کم باشد پس وقتی فرهنگ ما این است صنایع تبدیلی ما نمی‌تواند زیاد رشد کند چون صنایع تبدیلی زمانی می‌تواند رشد کند که با فرهنگ مردم همخوانی داشته باشد البته از طرف دیگر صنایع تبدیلی هم در مراکز کانون جمعیتی که مصرف آنها زیاد است شکل می‌گیرد.
البته با وجود این مشکلات تا حدودی صنایع تبدیلی در استان شکل گرفته است و مجموعه سیاست‌گذران استان نیز در طول برنامه‌های مختلف بر ایجاد صنایع تبدیلی که مواد اولیه آن در استان تامین شود تاکید کرده‌اند در واقع جهت‌گیری و سیاست‌گذاری مسئولین استان این است که از ایجاد صنایع تبدیلی حمایت شود ولی این حمایت هم مستلزم این است که سرمایه‌گذار و بخش خصوصی وارد این بخش شود.
پیگیری طرح افزایش تولید گوشت قرمز از 27 هزار تن به 40 هزار تن در استان
فارس: آیا جهاد کشاورزی برای گسترش حوزه دامداری در استان برنامه‌ای دارد؟
سال گذشته با حمایت‌های مجموعه مسئولین استان و مجموعه جهاد کشاورزی سه طرح با عنوان طرح‌های پیشران در بخش کشاورزی تعریف شد که یکی از اینها طرح افزایش تولید گوشت قرمز از 27 هزار تن به 40 هزار تن در طی یک برنامه 5 ساله است.
این طرح مراحل مختلف تصویب را هم در داخل استان و هم در خارج استان گذرانده است و در حال حاضر در مرحله تامین اعتبار است که اگر این طرح تامین اعتبار شود و وارد فاز اجرایی شود تحولات قابل توجهی در بخش دامداری استان ایجاد می‌شود.
طرح بزرگ افزایش تولید گوشت قرمز چندین طرح بزرگ دیگر را در دل خود دارد از جمله ایجاد گاوداری‌های بزرگ، ایجاد پروار بندی بره و گوساله، وارد کردن نژادهای خارجی دام سبک که با منطقه ما سازگاری داشته باشند و تولید شیر،گوشت و زایش آنها بیشتر از نژادهای محلی باشد.
از دیگر برنامه‌های جانبی این طرح پیشران، ایجاد تحول در دامداریهای روستایی چرا که دامداریهای روستایی ما از لحاظ مکان از شرایط مناسبی برخودار نیستند و باید از آنها حمایت کنیم که مردم جایگاه‌های نگهداری دام خود را بهداشتی کنند چرا که همانطور که می‌دانیم وقتی جایگاه بهداشتی باشد امکان نگهداری نژادهای اصیل که به منطقه، مکان نگهداری، میکروب و عوامل بیماری‌زا حساسیت نشان می‌دهند وجود دارد.
پروژه دیگر ما بهبود مدیریت در دام‌های بومی و محلی که در منطقه وجود دارد است بطوریکه ما می‌توانیم در این طرح به دامدار آموزش دهیم و کمک کنیم که بهترین نوع از دام خود را برای زایش انتخاب کند تا شانش چندقلوزایی، تولید شیر و گوشت آنها بیشتر و بهتر از بقیه باشد در این راستا باید دورهای آموزشی و ترویجی در روستاها برگزار کنیم که در نهایت مردم با استفاده از دام، جایگاه و زمینی که در اختیار دارند بالاترین بهروری و تولید را داشته باشند.
پایه اصلی رساندن تولید گوشت استان به 40 هزار تن به دو دلیل است اول اینکه در استان دام مازاد داریم و دوم اینکه علوفه مازاد هم داریم.
فارس: آینده بخش دامداری را در استان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دامداریهای روستایی شرایطشان متفاوت است چرا که آنقدر قدرت و انعطاف ندارند که تغییر وضعیت دهند بلکه با کمترین امکاناتی که در اختیار دارند مجبور هستند دامداری کنند ولی بقیه واحدهای صنعتی و نیمه‌صنعتی لازم است که سرمایه‌گذار در آنها سرمایه‌گذاری کند که این هم بسته به شرایط بازار است چرا که رشد و توسعه هر صنعتی به بازار فروش آن بستگی دارد البته در یکی دو سال گذشته سرمایه‌گذاران اقبال ویژه‌ای به دام و دامپروری نشان دادند چرا که متوجه شده‌اند که محصول تولیدی آنها روی دستشان نمی‌ماند و بازار فروش دارند که همین باعث بازگشت سریع سرمایه و کسب درآمد می‌شود البته از جهاتی هم این رونق در فروش به سیاست‌ها و جهت‌گیری‌ها در سطح کلان کشور برمی‌گردد.
در تمام دنیا پیشرفت کشاورزی به پیشرفت صنعت بستگی دارد یعنی هرچقدر صنعت پیشرفته‌تر باشد کشاورزی هم می‌تواند پیشرفته‌تر باشد و میزان بهروری آن افزایش پیدا کند، حتی در این کشورهای پیشرفته به بخش کشاورزی و دامداری یارانه و سوپسید داده می‌شود که اگر در کشور ما هم این شرایط فراهم باشد مردم محصول روی دستشان نمی‌ماند، پس اگر بازاریابی مناسبی وجود داشته باشد سرمایه‌گذار هم در این بخش سرمایه‌گذاری می‌کند و مطمئنا آینده درخشانی برای بخش دامداری استان اتفاق می‌افتد.
انتهای پیام/2330/83
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
