فاطمه امیری امروز در گفت‌وگو با خبرنگا فارس در کرمانشاه در خصوص اهمیت سواد رسانه‌ای در دنیای امروز، اظهار داشت: تا چند دهه‌ی قبل، رسانه‌ها از نظر کمی بسیار محدود بودند و به یکی 2 کانال تلویزیونی و رادیویی محدود می‌شدند، اما در دنیای امروز ما با میلیون‌ها سایت سروکار داریم که در برابر این میلیون‌ها سایت مخاطب حق انتخاب فراوانی خواهد داشت و نیز به خاطر فضای حاکم بر این سایت‌ها، بازخوردها خیلی سریعتر به دست خواهد آمد.
این عضو انجمن سواد رسانه‌ای ایران ادامه داد: امروزه علاوه بر تربیت شهروندی برای یک جامعه ملی، نیاز آماده‌سازی شهروندان برای زندگی در جامعه جهانی به‌صورت یک ضرورت تربیتی درآمده است، به همین خاطر آموزش سواد رسانه‌ای به شهروندان در عصر جهانی شدن، مفهومی کلی است که به مطالعات رسانه‌ای، فرهنگی، اجتماعی، تاریخی، سیاسی و تکنولوژیکی وابسته است و می‌توان آن را به آموزش شیوه‌های بهتر زندگی کردن در عصر اطلاعات و ارتباطات که به طور خاص در یک جامعه و به طور عام در جامعه جهانی می‌توان اطلاق کرد.
وی سواد رسانه‌ای را به عنوان ابزاری برای حمایت شهروندان در برابر آثار منفی رسانه‌های جمعی دانست که چارچوبی را برای دسترسی، تحلیل، ارزیابی و خلق پیام‌ها به اشکال مختلف از چاپ گرفته تا اینترنت، فراهم می‌کند.
امیری با اشاره به اینکه سواد رسانه‌ای رویکردی آموزشی در قرن بیست و یکم است، ادامه داد: سواد رسانه‌ای درکی را از نقش رسانه در اجتماع شکل می‌دهد و کسب مهارت‌های ضروری تحقیق و بیان عقاید شخصی را برای شهروندان در عصر جهانی شدن ضروری می‌داند.
*سواد رسانه‌ای مخاطبان منفعل را به مخاطبان هوشمند تبدیل می‌کند
به گفته این کارشناس ارشد حوزه مطالعه فرهنگ و رسانه، اگر فرد سواد رسانه‌ای داشته باشد می‌داند باید دنبال کدام اطلاعات بگردد؛ این سواد رسانه‌ای است که به کمک فرد می‌آید و او را در انتخاب اطلاعات مورد نیاز، یاری می‌دهد، در مجموع سواد رسانه‌ای به کمک توانمندی مخاطبان می‌آید و آن‌ها را در این فضای ارتباطی مجهز می‌سازد و آن‌ها را از مخاطبان منفعل، به مخاطبان هوشمند تبدیل می‌کند.
وی تصریح کرد: کسی که از سواد رسانه‌ای بهره‌مند است مخاطب بسیار فعال‌تری است و به سمت مخاطب هوشمند سوق پیدا می‌کند، چون تفکر انتقادی را آموخته است وقتی که می‌تواند به صورت انتقادی و منتقدانه محتوای مطبوعات را نقد و تحلیل کند دیگر مخاطب منفعلی نیست و این از کانال سواد رسانه‌ای اتفاق می‌افتد، هنگامی که توانمندی مخاطب بالا برود می‌تواند یک شهروند توانمند شود؛ مخاطب توانمند می‌تواند فعالیت‌هایی انجام دهد که در عمل به صورت انتقاد به جامعه خود کمک کند، چه در فضای رسانه‌ای و چه در فضای واقعی.
*سواد رسانه‌ای؛ نیاز پیشرفت جامعه امروز
امیری در پاسخ به سئوال‌های مطرح که چقدر از رسانه باید استفاده کرد؟ چگونه از آن باید بهره برد؟ از محتوای آن چگونه باید لذت برد؟ ضرورت و اهمیت سواد رسانه‌ای برای کدام گروه بیشتر احساس می‌شود؟، افزود: چون مردم‌نگارانه به آن نگاه می‌کنم، معتقدم از خانواده باید شروع شود، زیرا محصولات خروجی خانواده، اساتید و سیاست‌گذاران خواهند بود. البته این را هم در یک بازه زمانی ۱۰ الی ۱۵سال می‌توان انتظار داشت. اما اگر بخواهیم بگوئیم چه کسانی نیاز دارند؟ جواب آن، همه خواهد بود؛ همه نیاز دارند. از یک نوزاد که اشتباهاجلوی تلویزیون قرار می‌گیرد تا تام و جری ببیند و سرگرم شود تا آدم ۷۰ ساله‌ای که برای گذران وقت، تلویزیون نگاه می‌کند.
وی یادآور شد: بیشترین نیاز، برای خانواده‌ها احساس می‌شود، چون به نوعی اختیار و کنترل کودک را هم در دست دارند، بعد از آن مدرسه است و برای آموزش سواد رسانه‌ای باید یک پایگاه سواد رسانه‌ای داشته باشیم، معلمان مدارس، مدیران از دبستان تا دانشگاه باید آن را بیاموزند. تمامی نهادهای جامعه باید درگیرش باشند؛ اول خانواده و بعد آموزش و پرورش، بنابراین این یک فراگرد زنجیره‌وار است یعنی تمامی نهادهای صنفی و آموزشی جامعه باید در این امر دخیل باشند، حتی ممکن است مساجد هم دخیل باشند.
این عضو کارگروه فرهنگ، تعلیم و تربیت سواد رسانه‌ای ایران ادامه داد: مخاطبان ما، مخاطبان فعال و هوشمندی شده‌اند، به‌دلیل اینکه کسانی که از اینترنت استفاده می‌کنند، با محتواهای متفاوتی درگیر هستند و تحلیل بنده از مشاهده میدانی این است که وضعیت ما در رسانه‌های دیجیتال بهتر است نسبت به مطبوعات، رادیو و تلویزیون؛ در عرصه‌ی رسانه‌های دیجیتال، این نیاز شاید (سواد رسانه‌ای) کم‌تر احساس شود.
وی بیشتر مخاطبان این رسانه‌های مدرن را افراد فرهیخته‌تر جامعه دانست و افزود: به‌عنوان مثال مخاطبانی که دبیرستان را تمام کرده‌اند و وارد دانشگاه شده‌اند و تحصیلات عالیه دارند، به همین دلیل معتقدم وضعیت سواد رسانه‌ای برای رسانه‌های دیجیتال، بدون پژوهش و به صورت مشاهده میدانی، بهتر از سایر رسانه‌هاست، اما باید پژوهش شود تا صد‌در‌صد نظر داد.
امیری اظهار داشت: کشور کانادا نخستین کشوری بود که به صورت رسمی از طرف نظام آموزش و پرورش سواد رسانه‌ای را جزو برنامه‌های درسی مدارس گنجاند و علت اصلی این رویکرد هم نزدیکی جغرافیایی کشور کانادا با کشور آمریکا بود در واقع متولیان امر فرهنگی کانادا نگران نفوذ فرهنگ آمریکایی از طریق رسانه‌ها در کشور خود بودند، از دیگر پیشگامان مهم آموزش سواد رسانه‌ای در دنیا به جزو کانادا کشور ژاپن است، ژاپن هم به مانند کانادا این راهبرد را برای حفظ فرهنگ خود برگزیده است. البته انگلستان و استرالیا هم در زمره پیشگامان آموزش سواد رسانه‌ای در دنیا معرفی شدند.
وی خاطرنشان کرد: در دنیای امروزی سواد رسانه‌ای به دنبال نقد کارکرد رسانه‌هاست که هدف آن‌ها تامین هژمونی فرهنگی، تعمیم فلسفه سیاسی و حفظ قدرت‌هایی هستند که خود رسانه‌ها، محصول آن‌ها هستند قدمت سواد رسانه‌ای در دنیا به بیش از سه دهه می‌رسد اما زمان اندکی از ورود آن به ایران می‌گذرد ما در ایران اسلامی به تازگی و بعداز ضربات فراوانی که از این عدم آموزش و آگاهی سازی خوردیم تازه احساس نیاز کردیم و با سرعت لاک‌پشتی در حال حرکت در این شاهراه بزرگ هستیم.
*سواد رسانه‌ای؛ آموزش، تکرار و تمرین
امیری از مسؤولان خواست در حوزه سواد رسانه‌ای توجه لازم را داشته باشند و افزود: نیاز تک تک افراد جامعه برای کسب مهارت مواجه با محتوای تولید شده از طرف رسانه است و ما با دیدن و مواجه شدن با پیام‌های رسانه‌ای باید از خودمان بپرسیم که چه کسی، چرا، و با چه هدفی این پیام را ایجاد و ارسال کرده است؟ این پیام قرار است چه تاثیری بر روی ما داشته باشد؟ و البته نباید نگاه حذفی و سلبی داشته باشیم و هوشمندانه در عرصه پرتلاطم مجازی حضور داشته باشیم، ما باید با سواد رسانه‌ای باشیم و تا بتوانیم زاویای پنهان در سطرهای نانوشته یک پیام را درک کنیم و اگر این را درک کنیم یعنی قطار ذهن ما روی ریل سواد رسانه‌ای قرار گرفته و در حال حرکت است؛ سواد رسانه‌ای تنها و تنها از راه آموزش، تکرار و تمرین بدست می‌آید ما باید مهارت تفکر انتقادی و هوشمندانه را با تکرار کسب کنیم.
این عضو انجمن سواد رسانه‌ای ایران در پایان، گفت: تکنولوژی‌ها مانند شمشیر دولبه‌ای هستند که افراط و تفریط در استفاده از آن‌ها می‌تواند ما را اسیر و برده این دستاورد بشری کند، ما باید بدانیم که تکنولوژی باید در خدمت ما باشد نه ما در خدمت تکنولوژی، برای اینکه به برده مدرن در عصر مدرن تبدیل نشویم باید یاد بگیریم، تکرار کنیم و بخواهیم که هوشمند باشیم نه یک مخاطب منفعل که مثل برگی در مسیر هر بادی ممکن است تغییر مسیر داده و در نهایت هم زیر پا له شود.
انتهای پیام/پ
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
