خبرگزاری فارس ـ وحید ونایی: بنزین به عنوان یکی از محصولات تولیدی استراتژیک جمهوری اسلامی ایران و برخی کشورهای توسعهیافته شناخته میشود که دشمن در طول سالهای گذشته برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی برای آن برنامهریزی کرده و به دنبال تحریم آن بود که با همت جوانان متعهد این توطئه آنان خنثی شد.
افزایش و یا ثبات قیمت بنزین میتواند به سرعت و مستقیم روی قیمت دیگر کالا و خدمات اثر بگذارد و بسیاری از ایرانیان در مورد گرانی و یا عدم گرانی قیمت بنزین حساس هستند.
در دولت حسن روحانی و در سال ۱۳۹۳ قیمت بنزین به هر لیتر 1000 تومان افزایش یافت و سهمیه بندی آن از بین رفت در حالی که سهمیهبندی از زمان دولت محمود احمدی نژاد توانسته بود ثمرات زیادی برای کشور از جمله کاهش قاچاق آن ایجاد کند.
این روند تا نیمههای سال ۱۳۹۸ ادامه یافت تا اینکه دولت به یکباره به فکر افزایش قیمت و نیز سهمیه بندی بنزین افتاد و در نهایت هم قیمت آن از ابتدای بامداد 24 آبان افزایش یافت.
دولت اعلام کرد که چون درآمدهای دولت از محل فروش نفت به شدت کاهش یافته و آمارهای غیر رسمی از کاهش شدید فروش نفت خام حکایت دارد مجبور به حذف یارانه سوخت شده است و قوه مجریه چارهای جز کاهش هزینهها برای تامین هزینههای جاری و عمرانی ندارد.
از طرف دیگر قاچاق سوخت در سالهای گذشته و بهویژه سال ۹۷ و ۹۸ رشد یافت و با جهش قیمت دلار و فاصله قیمت بنزین در داخل و قیمت منطقهای آن، انگیزه بسیاری برای قاچاق و کسب درآمدهای هنگفت ایجاد شده است.
برخی از کارشناسان سیاسی هم معتقدند که برخورد قوه قضائیه با فساد دولتمردان و نزدیکان آنها به مذاق دولت خوش نیامده و آنها این برخوردها را گزینشی و سیاسی میدانند و دولت برای افزایش هزینهها و ایجاد نارضایتی و تغییر فضا این اقدام را انجام داده است.
برای بررسی ابعاد مختلف گرانی شدن بنزین با سیداحسان قاضیزاده هاشمی عضو کمیسیون فرهنگی و نماینده مردم فریمان در مجلس که سابقه مدیرکلی فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران و مدیرکلی مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و عضو شورای نظارت بر صداوسیما را داراست گفتوگو کردیم.
او در این زمینه میگوید دولت بر اساس اصل غافلگیری و به یک باره و بدون آنکه افکار عمومی را اقناع کند بهای هر لیتر بنزین را افزایش داد در حالی که در دولت گذشته، اطلاع رسانی برای اجرای سهمیه بندی بنزین و افزایش نرخ آن حداقل 6 ماه زمان برد ضمن اینکه 2 ماه پیش از آغاز زمان عملیاتی آن، یارانه در حساب مردم به صورت بلوکه شده وجود داشت.
این نماینده مجلس دهم معتقد است که نگاه امنیتی دولتمردان منجر به عدم گفتوگوی بخشهای مختلف دولت با مردم و اقناع افکار عمومی شده است در حالی که مردم ایران، فرهنگی بوده و اگر با آنان مشکلات در میان گذاشته شود حتما همراه خواهند شد؛ مردم وقتی اجرای طرحی را با اصل غافلگیری که برای دشمنان از این این روش استفاده میشود را ملاحظه میکنند اعتراض جدی خواهند کرد.
قاضی زاده هاشمی همچنین میگوید که مردم وقتی بیصداقتی ببینند و با آنها گفتگویی نشده و حرفی نزنند، انتظار همراهی هم نمیتوان داشت لذا دولتمردان و طراحان افزایش نرخ بنزین و آغاز دوره جدید سهمیهبندی آن باید نوع نگاه خود و زاویه دیدشان را تغییر دهند.
متن کامل این گفتوگو به شرح ذیل است:
فارس: بامداد 24 آبان به یکباره شاهد افزایش 300 درصدی قیمت بنزین بودیم؛ مردم که مطلع نبودند نمایندگان چطور؟ آیا این روش مدیریتی صحیح است؟
قاضی زاده هاشمی: متاسفانه دولت زمینهسازی لازم را برای اجرای افزایش نرخ بنزین و آغاز سهمیهبندی آن انجام نداد. دولت بر اساس اصل غافلگیری و در شب عید میلاد حضرت رسول اکرم (ص) کام مردم را تلخ و این طرح را اجرایی کرد. معمولا غافلگیری را برای دشمن به کار میبرند؛ چرا که وقتی بنا دارند شبهنگام به طرف مقابل حمله کرده، شبیخون میزنند و در همین راستا از اصل غافلگیری استفاده میکنند.
جنس غافلگیرسازی مردم در افزایش نرخ بنزین از جنس غافلگیر کردن دشمن بود
دولت، مردم، رسانهها و مجلس را غافلگیر کرده و قوه مجریه آنها را دشمن فرضی فرض کرده است. وقتی دولتمردان و مدیران میانی اعلام میکنند ما در اجرای افزایش قیمت بنزین از اصل غافلگیری استفاده کردیم، معنا و مفهومش آن است که گویا مردم را دشمن فرض کردند.
رسانهها هماکنون باید در آرامشبخشی مردم نقش داشته باشند و عملا دیگر، فرصت زمینهسازی و اقدامات تبیینی گذشته است و دیگر کاری نمیشود کرد. همه جامعه به جز بخشهایی از قوه مجریه از افزایش نرخ بنزین مطلع بودند. وقتی برای اولین بار سهمیهبندی بنزین در سال 86 در قالب هدفمند کردن یارانهها اجرایی شد، من مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بودم و قریب به شش ماه برنامهریزی برای اقناع افکار عمومی از طریق رسانهها انجام دادیم.
فارس: برای بار اول که قانون هدفمند کردن یارانهها در دولت آقای احمدینژاد اجرایی شد، ما شاهد اطلاع رسانی به مردم بودیم؛ شما در آن زمان مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی وزارت ارشاد بودید، آیا در این زمینه وظیفهای بر گردن شما قرار داده بودند؟
قاضی زاده هاشمی: من در ستاد اصلی هدفمند کردن یارانهها و در جلسات شورای عالی امنیت ملی و دیگر نهادها حضور داشته و در راستای اقناع عموم جامعه از طریق رسانهها، خبرگزاریها و مطبوعات کار و تلاش می کردیم، ضمن اینکه جلسات متعددی را نیز با مدیران مسئول مطبوعات و خبرگزاریها برگزار کرده بودیم. جلسات زیادی را هم با رسانه ملی منعقد کردیم. در شورای عالی امنیت ملی ستاد ویژهای برای تبیین این اقدام به مردم از طریق تریبونهای مختلف تشکیل شده بود. جلساتی را هم با ائمه جمعه سراسر کشور برپا میکردیم. با نخبگان مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نیز نشستهایی را داشتیم.
اعداد و ارقام مختلف توجیه و اقناعسازی افکار عمومی برای آغاز اجرای طرح هدفمند کردن یارانهها وجود داشت و با مسئولان و اقشار مختلف صحبت میکردیم.
شش ماه، فعالیت رسانهای برای گران کردن بنزین
من برای تبیین این موضوع سفرهای مختلفی را به استانهای مختلف کشور داشتم که من 13 جلسه آن را خاطرم هست و در آن نشستها با مدیران نشریات و مطبوعات و سایتهای محلی جلسه برگزار کرده بودیم.
ما 6 ماه کار و تلاش و فعالیت مستمر کردیم تا در آبان 89 مرحله اول هدفمند کردن یارانهها اجرایی شود.
فارس: چرا دولت روحانی با مردم درباره افزایش نرخ بنزین صحبت نکرد؟ آیا استفاده از روش غافلگیری در قبال مردم کشورمان را صحیح میدانید؟
قاضی زاده هاشمی: ایران ما، کشوری فرهنگی است و به هیچ وجه امنیتی نیست و باید این موضوع را مدیران و مسئولان فعلی به خوبی بفهمند و در همین راستا اقدامات خود را اجرایی کنند. فضای مردم کشور ما فرهنگی است و به هیچ وجه فضای امنیتی در کشورمان حاکم نیست؛ نباید در کشورمان فضای امنیتی ایجاد کنیم و از این زاویه به کشورمان نگاه کنیم.
در حوزه فرهنگ، پایه کار با مردم گفتگو با آنان است، ضمن اینکه باید با مردم صادق بود تا آنان را همراه خود کرد تا اقدام صادقانه ببینند و گفتگوی مبتنی بر صداقت در کشورمان باید حاکم باشد.
دولت با مردم صادق نیست
اگر با مردم کشورمان صادقانه صحبت کنیم و مشکلات را هم بر اساس صداقت کلام بازگو کنیم و با مردم در یک فضای فرهنگی گفتگو کنیم، قطعا مردم هم با طرحها و برنامهها همراهی خواهند کرد.
مگر ما در طول 8 سال جنگ آن همه مشکلات اقتصادی نداشتیم؟ مردم ما هیچگاه فراموش نمیکنند که مقادیر زیادی کوپن و سهمیههای خاص و کمبود ارزاق و اجناس و کالا داشتیم، اما همراهی مردم باعث شد تا مشکلات رفع شود؛ چراکه با مردم صحبت میشد و ارتباط با آنها بر اساس اصل صداقت بود و مردم هم از کلیه مشکلات مطلع بودند.
مردم وقتی بیصداقتی ببینند و با آنها گفتگویی نشده و حرفی نزنند، قطعا انتظار اقدامات خاص و همراهی با برخی طرحها و موضوعات را هم نخواهیم دید.
فارس: برخی از کارشناسان میگویند که نوع تعامل دولت با مردم برای رفع مشکلات، ایراد اساسی دارد؛ شما چقدر این تحلیل را قبول دارید؟ دولتی که به همه ابعاد و کارهای دولت قبلی ایراد میگرفت در شرایط فعلی به جای رفع مشکل، خودش مسئله شده است؟
قاضی زاده هاشمی: طراحان افزایش نرخ بنزین و آغاز دوره جدید سهمیهبندی آن باید نوع نگاه خود و زاویه دیدشان را تغییر دهند؛ چراکه این زاویه و دید و نگاه کاملا اشتباه است.
60 جلسه با مدیران رسانهای برای اجرای دور اول قانون هدفمند کردن یارانه
به نظرم آغاز دور جدید سهمیهبندی و افزایش بهای آن نیازمند 6 ماه کار رسانهای و اقناع مردم بود؛ چراکه من به عنوان یک مدیر میانی وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی که اصلا هم مدیر ارشد در نظام محسوب نمیشدم، 6 ماه قبل از اجرای سهمیهبندی بنزین در سال 86 مطلع بودم و بر همین اساس هم برنامهریزی رسانهای و خبری داشتیم.
من در حد خودم و بر اساس تجارب قبلیام اعلام میکنم که حداقل 6 ماه زمان برای اقناع اذهان مردم لازم است تا دور جدید هدفمند کردن یارانهها آغاز شود.
در سال 86 بنده به شخصه بیش از 60 جلسه با موضوع افزایش نرخ بنزین و آغاز هدفمند کردن یارانهها داشتم و تلاش کردیم تا ردههای مختلف پایین جامعه از فواید و موضوعات و تبعات این طرح مطلع شوند، اما این دوره ما شاهد چنین چیزی نبودیم.
بنزین چهار برابر شد ولی مردم صداقت دولت وقت را دیدند
هیچ کس از آغاز دور جدید هدفمند کردن یارانهها و افزایش نرخ بنزین در سال 98 مطلع نبود و بعد هم متاسفانه دولتمردان اعلام کردند ما از اصل غافلگیری استفاده کردیم.
وقتی دولت از اصل غافلگیری استفاده کرد چگونه میتواند پاسخگوی آن همه اتفاقات، خسارتها و اغتشاشات باشد؟
در سال 89 که قرار بود برای اولینبار طرح هدفمند کردن یارانهها اجرایی شود، افزایش نرخ بنزین بیش از شرایط فعلی بود، به طوری که بنزین در آن زمان لیتری 100 تومان بود و بنزین سهمیهای به 400 تومان افزایش پیدا کرده و بنزین آزاد هم 700 تومان شد که نشاندهنده 7 برابر شدن نرخ بنزین بود، ضمن اینکه نرخ هر لیتر گازوئیل هم بین 5 تا 7 برابر شد. گازوئیل هم لیتری 16.5 تومان بود که به 150 تومان افزایش پیدا کرد و بیش از 8 برابر شد.
فارس: چرا دولت روحانی از تجارب گذشته در اجرای سهمیهبندی سوخت بهره نگرفت؟
قاضی زاده هاشمی: متاسفانه دولت یازدهم و دوازدهم یادش رفته است که فضای ایران، فضای گفتگو و مردم آن کاملا فرهنگی هستند و بر همین اساس هم هر هفته خطبههای نماز جمعه برگزار شده و منابر مختلف در طول روزها و شبها برپا میشود و حتی در مهمانیهای مختلف هم مردم در گپهای خانوادگی مباحث مختلف را مطرح میکنند و موضوعات جامعهشناختی و مباحث سیاسی و اجتماعی را مطرح میکنند که این موضوع نشاندهنده فرهنگی بودن مردم کشورمان است.
دولت باید زیرساختها برای گران کردن بنزین را فراهم میکرد
ریز به ریز و جزء به جزء طرح هدفمند کردن یارانهها با مدیران و مسئولان مطبوعات، خبرگزاریها، رسانهها و سایتها مطرح شده و بدون آنکه دروغی به آنها بگوییم تمامی مباحث را صادقانه مطرح کردیم. ضمن اینکه جدول زمانبندیشده برای آغاز طرح داشتیم.
اعتبارات یارانه مردم در زمانی خاص و 2 ماه پیش از آغاز هدفمند کردن یارانهها به حساب مردم واریز شد و صادقانه به مردم گفتیم که این مبلغ بلوکه شده و قابل برداشت نیست و آنها در یک زمان و همزمان میتوانستند این مبالغ را از حساب خود برداشت کنند.
بیش از سه ماه طول کشید تا ثبتنام سرپرستان خانوار و دریافت شمارهحساب آنها جمعآوری شود؛ چراکه در آن زمان هیچگونه دیتا و اطلاعاتی وجود نداشت در حالی که دولت فعلی حجم زیادی اطلاعات از مردم دارد.
عدم آتش زدن پمپهای بنزین نتیجه گفتوگو با مردم بود
وقتی مردم صداقت دولتمردان را دیدند جزئیات زندگی خود را صادقانه با بخشهای مختلف قوه مجریه در میان گذاشتند و بر همین اساس هم اطلاعات خانوار جمعآوری شد؛ چراکه این اعتماد متقابل شد.
نتیجه این گفتگو و فضای فرهنگی و ارتباط موثر باعث شد که شبی که قیمت بنزین چهار برابر شد در ایران حتی یک پمپ بنزین آتش زده نشد. این در حالی است که در سال جاری قیمت بنزین سه برابر شد و حتی نرخ هر لیتر گازوئیل هم افزایش پیدا نکرد.
فارس: گویا چند روز پیش از گران شدن بنزین، مدیران سازمان صداوسیما را مطلع کرده بودند؛ وقتی در دولت قبل 6 ماه کار رسانهای برای آغاز طرح صورت گرفته بود شما اقناع افکار عمومی ظرف مدت 24 یا 48 ساعت را صحیح میدانید؟
قاضی زاده هاشمی: عدم شناخت واقعی دولتمردان و بخشهای مختلف قوه مجریه از مردم کشورمان باعث شد که آنها بر اساس اصل غافلگیری همگان را دور بزنند و اطلاعی به مردم ندهند و شناخت لازم را از مردم ایران ندارند.
شنیدهایم که برخی مشاوران و دولتمردان اعلام کردهاند که وظیفه اقناع افکار عمومی بر عهده صدا و سیما بوده است، در حالی که وقتی من از مسئولان صدا و سیما موضوع را جویا شدم، آنها فقط دو یا سه روز پیش از آغاز طرح از این اقدام دولت مطلع شدهاند، لذا اطلاع مدیران صدا و سیما بر اساس زمزمهها و شنیدهها بوده است.
بسته رسانهای و حمایتی گران شدن بنزین کجاست؟
در حالی که این موضوع نمیتواند دلیلی بر اقناع افکار عمومی باشد؛ چراکه اصلا صداوسیما در ظرف دو یا سه روز امکان اقناع افکار عمومی برای آغاز این طرح را ندارد.
کار عظیم این چنینی نظیر اجرای بخش دیگری از هدفمند کردن یارانهها نیازمند بستهای رسانهای خاص و ویژه است که میبایست 6 ماه قبل طراحی شود و حوزه اقناع افکار عمومی آن حداقل از سه تا چهار ماه قبل از آن آغاز شود.
تصمیمات این چنینی نمیتواند برای اجرا به صورت آنی باشد؛ چراکه میطلبد اقناع افکار عمومی بر اساس برنامهریزی و پالایش موضوعات مختلف و تدوین بستههای مختلف رسانهای صورت گیرد.
فارس: وقتی رسانهها قانع شوند در زمینه اقناع افکار عمومی هم میتوان امیدوار به موفقیت بود؛ شما این حرف را قبول دارید؟
قاضی زاده هاشمی: اگر مدیران رسانهها در جلسات مختلف برای اجرای یک طرح بزرگ و ملی اقناع نشوند چگونه میتوانند مردم را در رسانههایشان اقناع کنند.
دولت باید پاسخگو باشد که آیا نشستی با یکی از مدیران رسانهها و یا خبرگزاریها برای آغاز چنین طرح بزرگی و تبیین چنین برنامهای برگزار شده است؟
نگاه امنیتی و زاویه دید دولتمردان نسبت به مردم ایراد دارد
متاسفانه دولت با غافلگیر کردن جامعه و بخشهای مختلف و ندیدن مردم در آغاز طرح سهمیهبندی بنزین و افزایش نرخ آن سرمایه اجتماعی کشور را از بین برد و متاسفانه اشتباه در زاویه دید دولتمردان و مشاوران و نگاههای آنها منجر به برجا ماندن حجم زیادی از خسارات تحمیلی در کشور شد.
پایه نگاه دولتمردان برای اجرای برخی طرحها و برنامهها ایراد اساسی دارد و آنها چون اکثرا امنیتی بودهاند، زاویه و نگاهشان امنیتی است، در حالی که مردم ایران کاملا فرهنگی هستند و باید با آنها بر همین اساس گفتگو شود.
انتهای پیام/