گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس - اکرم شریفی: محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بعدازظهر امروز (سه‌شنبه) در مراسم گشایش رسمی انجمن علمی دیپلماسی ایران در سالن شهید سپهبد قاسم سلیمانی دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه طی سخنانی با تبریک دهه فجر انقلاب اسلامی به نقش دیپلماسی در روابط بین الملل و زندگی روزمره ساکنان کره خاکی پرداخت و عنوان کرد: با توجه به تصورات نادرست از دیپلماسی در کشور مایلم اهمیت دیپلماسی را برای آینده کشور بیان کنم.
ظریف افزود: بعید می دانم از زمانی که ارتباطات بین اقوام و ملت ها شروع شد، این ارتباطات بدون استفاده از فنی به نام دیپلماسی به نام روش ارتباط گیری به نام کاستن هزینه ها و نهادینه کردن دستاوردها، توانسته باشد نظم و نسقی به ارتباطات بین اقوام و گروه ها بدهد.
وی گفت: هر ابزاری که برای پیشبرد اهداف استفاده شده، در نهایت بدون نوعی گفتگو و نوعی مذاکره و نوعی دیپلماسی نتوانسته نتیجه آن تلاش ها را به ثمر برساند.
ظریف با بیان اینکه در دنیای امروز ابزار قدرت متنوع شده و در جهان در حال تحول و در حال گذار، ابزار قدرت نمی تواند فقط ابزار مادی قدرت باشد، اظهار داشت: زمانی تنها ابزار قدرت جنگ بود، قدرت نظامی بود، دولت ها هم انحصار ابزار جنگی را داشتند، حتی در تعریف دولت، برای اینکه استقلال دولتی را بشناسند، توانمندی استفاده از ابزار خشونت سازمان یافته، یکی از ضرورت های دولت بود.طبیعی بود ملاک و میزان قدرت یک کشور، تعداد ارابه های جنگی و قایق های توپدار باشد.
وی با بیان اینکه دیپلماسی هم در آن زمان وجود داشت و با طرح این سوال که کدام جنگ بدون مذاکره پایان یافت؟ خاطرنشان کرد: دیپلماسی وسیله ای بود برای استفاده از همان یک نوع قدرت، در واقع آنچه در صحنه میدان عملی می شد، دیپلمات ها براساس ظرفیت و توانمندی، همان را با یک زبانی تبدیل به واقعیات می کردند. گرچه در بسیاری از شرایط، دیپلمات ها می توانستند یک شکست قطعی را به کمتر از شکست، تمام کنند.
*دیپلماسی به شدت مورد بی توجهی و ظلم قرار گرفته
وزیر خارجه اضافه کرد: دیپلماسی به شدت مورد بی توجهی و ظلم قرار گرفته وقتی که قرارداد ترکمانچای به عنوان یک قرارداد ننگین شناخته می شود، بدون اینکه توجه شود که دیپلمات ها به جای اینکه مرز کشور در قزوین شناخته شود، آن را به رودخانه ارس رساندند.
وی اضافه کرد: دیپلماسی خیلی فراتر از قدرت نظامی نبود، قدرت نظامی بود که بر میدان حکومت می کرد و در میدان دیپلماسی دست دیپلمات ها را می بست، ولی آن دیپلماتی که توانست از ارتش شکست خورده در کناره قزوین، مرز کشور را در ارس بنا کند، تلاشی کرد برای اینکه آن قدرت را قدری تعدیل کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: این تازه مربوط به زمانی بود که قدرت با قایق های توپدار، ارابه ها و تعداد تانک و توپ ها شناخته می شد. به تدریج، مبانی و منابع قدرت متکثر شد، قدرت اقتصادی به میان آمد، وقتی قدرت اقتصادی به میان آمد، دیپلماسی اقتصادی هم رشد کرد. قدرت فرهنگی به میان آمد، شاهد دیپلماسی فرهنگی بودیم.
وی با بیان اینکه در دهه ۷۰ میلادی یکی از مهمترین ابزارهایی که آمریکا در برخورد با شوروی استفاده می کرد، دیپلماسی آموزشی بود، اظهار داشت: تعداد موسسات تحقیقاتی و آموزشی آمریکا در شوروی سابق، نشانگر اهمیت تکثر منابع قدرت و به تبع آن تکثر انواع دیپلماسی بود.
ظریف در ادامه با ذکر این نکته که در دنیای امروز ما منابع قدرت به شدت دچار تحول شده است، بیان کرد: یعنی ارتش آمریکا میزان هزینه ای که برای فائق آمدن بر قلب ها و مغزها می کند، بسیار هزینه سنگینی است. شاید از بودجه نظامی بسیاری از کشورها، به مراتب بیشتر باشد. صرفا هزینه ای که برای به دست آوردن قلب ها و مغزها می کنند. آموزشی که به یک سرباز آمریکایی داده می شود در حوزه فرهنگ و سیاست کشورهایی که به آن ها تجاوز می کنند، علیرغم اینکه آمریکایی ها در این حوزه بسیار فقیر هستند، بسیار قابل توجه است.
وی گفت: این نشانگر این واقعیت است که دنیا پذیرفته ابزار و منابع قدرت متکثر شده است. آن کسی که تفنگ دستش است، حتی آن هم نیاز دارد به این تکثر و تنوع منابع قدرت، باورمند شود و از این تکثر و تنوع منابع قدرت استفاده کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: امروز، دیپلماسی نه فقط ابزار نهادینه کردن دستاوردهای قدرت و نه فقط ابزار کاستن هزینه های شکست، بلکه خود یک عامل قدرت است. یعنی شما بدون دیپلماسی نمی توانید دستاوردهای قدرت را نهادینه کنید.
وزیر خارجه ادامه داد: علاوه بر آن بدون دیپلماسی نمی توانید، قدرتمند باشید. اینگونه نیست که شما به دیپلماسی نیاز دارید که دستاورد میدانی را ترجمه کنید به دیپلماسی نیاز دارید که دستاورد میدانی داشته باشید. این واقعیت نه به معنای تسلیم است و نه به معنای پذیرش سلطه و نه به معنای قبول نظرات دیگران است.
ظریف اضافه کرد: این واقعیت به معنای این است که کشورهای کم قدرت تر هم می توانند در عرصه جهانی با استفاده از ابزاری که نیازمند قدرت مادی نیست، حضور فعال تری داشته باشند.
وزیر خارجه ایران بیان کرد: چند نفر از مردم عادی اسم کشور دماغه سبز را شنیده اند، ولی آیا می دانید به خاطر یک دیپلمات قوی این کشور نقش اساسی در تدوین حقوق بین الملل دریاها داشته است.
ظریف افزود: دیپلماسی منبع قدرت است، نه فقط ابزار قدرت، نه فقط ابزار تبدیل قدرت و نهادینه کردن قدرت، بلکه خودش قدرت است. موشک و اقتصاد مهم است. هیچکس به اندازه من از موشک در دنیا دفاع نکرده است. همه اینها مهم است.
وی همچنین گفت: اگر قرار بود ملاک تعیین کننده نقش یک کشور، هزینه نظامی آن باشد آمریکا ۶۰۰ میلیارد دلار در سال هزینه نظامی اش است، ما شش میلیون دلار، عربستان ۷۶ میلیارد دلار، آیا عربستان از ایران قوی تر است؟ اگر فقط اقتصاد بود خیلی ها از ما جلوترند، ولی آیا از ما قویترند؟
وزیر خارجه با بیان اینکه منکر نقش اقتصاد نیستم، اظهار داشت: اما واقعیت امر این است که میزان قدرت شما فقط ملاک های مادی شناخته نمی شود، ملاک های معنوی قدرت اینکه شما بتوانید ایستادگی کرده و به مردم خود تکیه کنید و کسی نتواند به شما بگوید که اگر من از شما حمایت نکنم، ظرف دو هفته ترکی صحبت می کنید همانطور که به آنها (کشورهای همسایه) گفتند اگر حمایت نکنیم ظرف دو هفته فارسی صحبت می کنید.
وی افزود: اینکه کسی نتواند این را به شما بگوید، خود همین می شود ابزار قدرت.
*سردار سلیمانی وقتی هم بود، بسیار موثر و بی نظیر بود ولی بعد از شهادتش بی نظیرتر شد
ظریف با بیان اینکه ابزار قدرت ما تکیه بر مردم است، اظهار داشت: اینکه شما یک آدمی داشته باشید مثل برادر عزیزم شهید سپهبد سلیمانی که بعد از شهادتش قدرتش بیشتر از قبل از شهادتش باشد، سردار سلیمانی وقتی هم بود، بسیار موثر و بی نظیر بود؛ ولی بعد از شهادتش بی نظیرتر شد، چون فقط ابزار مادی قدرت نیست که برای شما قدرت می آفریند.
وی گفت: اگر قبول داریم که باید قبول داشته باشیم که شهادت می تواند قدرت بیافریند، چرا قبول نداریم که دیپلماسی هم می تواند قدرت بیافریند. چرا قبول نداریم که استقامت هم می تواند قدرت بیافریند. چرا قبول نداریم که باور هم می تواند قدرت بیافریند.
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین عنوان کرد: ابزار قدرت در جهان در حال گذار پساغربی متکثر شده است. جهان هم در حال گذار است و هم دیگر این جهان در تحت حاکمیت غرب نیست.
به گزارش فارس، ظریف همچنین گفت: جهان دیگری داریم، نه تصمیمات در غرب گرفته می شود نه هر چه اتفاق می افتد، تمایل غرب است. این طور نیست که اگر توافقی شد حتما آمریکا باید قبول داشته باشد که آن توافق شکل گرفته باشد، البته اگر ملاک شما فقط میزان تسلیحات بود، باید می پذیرفتید.
* با ترور سردار سلیمانی آغاز پایان آمریکا در منطقه رقم خورده
وی افزود: آمریکا ۶۰۰ میلیارد دلار هزینه تسلیحاتی می کند. چرا بعضی وقت ها آقای ترامپ باد سرش را برمی دارد. خودش گفته در دولت من دو تریلیون دلار هزینه تسلیحات دادیم. باید بتوانیم استفاده کنیم. اقدام به ترور سردار سلیمانی می کند و بعد از آن تازه می فهمد که با این اقدام، ضعیف تر شده است. با ترور سردار سلیمانی آغاز پایان خود را در منطقه رقم زده است. اینها واقعیت قدرت است. نگوییم این ها خیال پردازی است، این را هم بپذیریم که دیپلماسی نیز واقعیت قدرت است.
وی اضافه کرد: یک دیپلمات خوب می تواند یک کشور ضعیف را در صحنه بین المللی قدرتمندتر نشان داده و قدرتمندتر معرفی و قدرتمندتر از صحنه بین المللی استفاده کند، همانطور که یک دیپلمات ضعیف می تواند قدرت کشور را نابود کند.
ظریف با بیان اینکه نمی توان از دیپلمات توقع معجزه داشت، یادآور شد: دیپلمات نمی تواند واقعیات را زیر و رو کند، دیپلمات می تواند واقعیت های بیرونی را تعدیل کند. اگر خواستیم از دیپلماسی به عنوان علم، ابزار قدرت و مقاومت استفاده کنیم، نیاز داریم که دیپلماسی را از این وضعیت محدودی که در کشور ما گرفتار آن شده، رها کنیم.
*دیپلماسی در برابر قدرت نظامی نیست
ظریف با بیان اینکه دیپلماسی در برابر قدرت نظامی نیست، اظهار داشت: برخی دوستان ما فکر می کنند که اگر بپذیرند دیپلماسی مهم است، یعنی باید بپذیرند ما باید واداده باشیم. چنین نیست، دیپلماسی در کنار قدرت نظامی است. همین ساختمان که به نام شهید سلیمانی نامگذاری شده، هر سه شنبه شاهد یک جلسه مهم بین بنده و آقای سلیمانی بود که ببینیم چگونه می شود دیپلماسی و میدان در کنار هم باشند. هر زمان دیپلماسی نیاز به میدان دارد از آن استفاده کنیم و برعکس.
*اگر حمایت های سردار سلیمانی نبود امکان نداشت توفیقاتی را در کنفرانس بُن به دست آوردیم
وی بیان کرد: به جرات می توانم بگویم در مذاکرات بُن، در صلح افغانستان، اگر حمایت های سردار سلیمانی نبود، امکان نداشت توفیقاتی را که در کنفرانس بُن به دست آوردیم، به دست بیاوریم. رابطه تنگاتنگی که بنده به عنوان نماینده ایران در کنفرانس بٌن با آقای سلیمانی در سال ۸۰ به عنوان فرمانده نیروی قدس منصوب شده بود، میزان کمکی که سردار سلیمانی برای دستیابی به توافق بُن کرد، از میزان کمک هر کسی بیشتر بود.
وزیر خارجه عنوان کرد: دیپلماسی و توان میدانی، مکمل هم هستند نه تضعیف کننده هم به شرط اینکه این واقعیت را بپذیریم.
*دیپلماسی ما براساس باور و فرهنگ ایثار و شهادت است
ظریف در ادامه اظهاراتش خاطرنشان کرد: دیپلماسی ما براساس باور و فرهنگ ایثار و شهادت است، همه ما برآمده از همین مردم هستیم. یعنی همان که موشک ما را می سازد، برادرش به وزارت خارجه می آید. این نیست که یک قشری مثل برخی کشورها به سمت کارهای نظامی بروند و یک قشر برتر متمول، دنبال کارهای دیپلماتیک بروند. ۴۰ درصد از همکاران وزارت خارجه ایثارگر هستند. شاید یکی از بالاترین درهای ایثارگری در کشور را وزارت خارجه دارد.
*صنایع نظامی ما را همین مردم ساخته اند
وی افزود: همه ما از بطن مردم باید برآمده باشیم. اینکه من می گویم مردم مایه قدرت ما هستند، صنایع نظامی ما از مردم آمده، صنایع نظامی ما مگر از آمریکا یا روسیه آمده، صنایع نظامی ما را همین مردم ساخته اند. مگر در جنگ همه به عراق کمک نکردند؟ صنایع نظامی ما از جای دیگر نیامده و بپذیریم همه چیز ما مردم است و دیپلماسی ما هم مردم است. اگر بپذیریم که مبنای همه قدرت ما مردم است، دیپلماسی ما می شود یک تبلور این مردم، اقتصادیون، نظامیان، فرهیختگان و دانشگاهیان ما و ... همه می شوند یک تبلور این مردم. همه ما می شویم، یک.
وی اضافه کرد: همه ما از مردم هستیم و هیچ قشر جدابافته ای از مردم نداریم، روحانیت، نیروهای مسلح ما، دیپلماسی ما از مردم هستند. قشر اشرافی در کشور نداریم که از آن گروهی برآمده باشند. ما در این وحدت می خواهیم کثرت درست کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی با تأکید بر اینکه بپذیریم که ما همه با هم هستیم دیپلماسی یک ابزار و عامل قدرت است.گفت: هیچ توافقی در هیچ زمانی چه توافق خوب یا بد بدون دیپلماسی و مذاکره به دست نیامده است. مذاکره چیز بدی نیست، ابزار است و قرار است همه ما از این ابزار استفاده کنیم. آن کسی هم که می جنگد، حتی اگر مغلوب یا غالب شد بالاخره باید یک جایی بنشیند و برود روی کشتی مثل ژنرال مک آرتور و ... چیزی را امضا کند و توافق شود و این با مذاکره امکانپذیر است.
وی گفت: یک مذاکره می تواند یک کشور را همیشه به کشور دیگر وابسته کند و یک مذاکره می تواند، نوع رابطه دیگری بین دو کشور برقرار کند.
به گزارش فارس، ظریف گفت: در میدان جنگ، خیلی چیزها تعیین می شود، ولی آینده، تعیین نمی شود، آینده سر میز مذاکره تعیین می شود. باید مهجوری دیپلماسی را در کشور که به خاطر این تصور دوگانه انگاری دیپلماسی و مقاومت، دوگانه انگاری مذاکره و مقاومت است،را رفع کنیم.
*در روزهایی از مذاکرات برجام خیلی از همکاران من راحت تر بودند که در جبهه بودند تا در پشت میز مذاکره
وزیر خارجه افزود: مذاکره خودش مقاومت است. به شما اطمینان می دهم که در روزهایی از مذاکرات برجام خیلی از همکاران من راحت تر بودند که در جبهه بودند تا در پشت میز مذاکره، به آنها در جبهه راحت تر گذشته بود تا پشت میز مذاکره، چون مذاکره هم همان است.
ظریف بیان کرد: در جبهه هم می توانید بگویید، تسلیم دشمن می شوید، مگر نمی شوید؟ در مذاکره هم می شود. در مذاکره، در جبهه، اقتصاد و فرهنگ می توانید مقاومت کنید. مقاومت به معنای باور کردن آنچه است که خودمان داریم، حتی برای گفتگو شما نمی توانید بدون باور کردن خودتان، با کس دیگری گفتگو کنید. مگر شما می روید در آیینه با خودتان حرف بزنید؟ خنده تان نمی گیرد؟ اگر ما خودمان روی هویت خود نایستیم کسی در دنیا ما را نمی پذیرد، کسی در دنیا ما را تحویل نمی گیرد.
*برخی از همسایگان ما دلخور هستند که چرا کسی آنها را تحویل نمی گیرد؟
وی گفت: برخی از همسایگان ما دلخور هستند که چرا کسی آنها را تحویل نمی گیرد؟ به خاطر این است که خودشان را باور نکرده اند و خودشان را تحویل نگرفته اند. مقاومت کنید در برابر آنچه دارید نه اینکه گوش نکنید و یاد نگیرید، بلکه قبول و باور داشته باشید. اگر این را به عنوان مبنای مذاکره بپذیریم، چه فرقی بین مذاکره و جنگ است؟ چه فرقی است بین مذاکره و مقاومت؟
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: دنیای کنونی، دنیای دیگری است. ابزارهای دنیای کنونی ابزارهای دیگری هستند، دیپلماسی یکی از این ابزارهاست. انشاءالله این انجمن در این مسیر در جهت اهداف انقلاب اسلامی در گام دوم نقش خوبی را ایفا کند.
ظریف همچنین در پایان اظهاراتش گفت: وقتی وزیر شدم تلاش داشتیم دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه را به دانشکده علوم دیپلماسی تبدیل کنم، ولی اینکه این دانشکده روزها و هفته های آخرش را بگذراند زیاد است، و ما به هر وسیله ای متوسل شدیم، اگر موفق نشدم به خاطر تلاش نکردن نبوده به خاطر ناکامی در تلاش بوده است.
به گزارش فارس، محمدحسن شیخ الاسلامی رئیس دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه نیز در ابتدای این مراسم به تشریح فعالیت های این انجمن پرداخت.
گفتنی است، اعضای هیأت موسس این انجمن را محمدجواد ظریف، محمدکاظم سجادپور استاد دانشکده روابط بین الملل و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی، محمدرضا تخشید استاد حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، سید عبدالعلی قوام استاد دانشگاه شهید بهشتی، محمدرضا حافظ نیا استاد دانشگاه تربیت مدرس، محمدرضا باقری معاون اسبق وزارت خارجه، سید جلال دهقانی فیروزآبادی معاون استاد دانشگاه علامه طباطبایی، جلال درخشه استاد دانشگاه امام صادق، رضا موسی زاده استاد دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه، محمدرضا دهشیری استاد دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه و محمدحسن شیخ الاسلامی رئیس دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه تشکیل می دهند.
گزارش از اکرم شریفی
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
