به گزارش خبرنگار فرهنگ عمومی خبرگزاری فارس، پروفسور نصرالدین عمر، امام بزرگ مسجد استقلال جاکارتا از علمای تقریبی جهان اسلام است. وی در ۲۳ ژوئن ۱۹۵۹ در منطقهای به نام اوجونگ بونه (استان سولاوسی جنوبی) اندونزی متولد شد. در سال ۱۹۸۴ مدرک کارشناسی خود را از دانشکده شریعت دانشگاه اسلامی علاءالدین شهر اوجونگ پاندانگ به دست آورد. سپس کارشناسی ارشد و دکتری را در دانشگاه اسلامی شریف هدایت الله جاکارتا ادامه داد. در سال ۱۹۹۸ عنوان بهترین فارغالتحصیل دوره دکتری دانشگاه شریف هدایت الله را با پایاننامهای تحت عنوان «مسائل جنسیتی در نگاه قرآن» به خود اختصاص داد.
نصرالدین عمر موقعیتهای مهمی از جمله معاون رئیس دانشگاه اسلامی شریف هدایت الله جاکارتا، مدیرکل ارشاد اسلامی وزارت امور دین و معاون وزیر دین را به عهده گرفت. او به عنوان مستشار در سازمان اسلامی نهضت العلماء، رئیس دانشگاه علوم قرآنی (PTIQ) جاکارتا و امام بزرگ مسجد استقلال جاکارتا را هم در کارنامه فعالیت خود دارد.
وی در نوشتههایش از گروههای رادیکال و تکفیری انتقاد کرده است. به طور مثال، در مقالهای که در روزنامه کمپاس در ۱ اوت ۲۰۱۵ منتشر شد، نوشت: در این دوران تمام اعتقادات، باورها و مذاهب ، آزادانه در این جمهوری اندونزی زندگی میکنند، اما باید مواظبت کرد که ایدئولوژی رادیکالی که جمهوری اندونزی را تهدید میکند، توسعه نیابد؛ چراکه محال نیست که ممنوعیت عدم احترام به پرچم سفید و سرخ اندونزی، ممنوعیت برگزاری بزرگداشت استقلال اندونزی و ممنوعیت زیارت به قبرهای قهرمانان ملی (شهدا)، به دلیل بدعت، صدور پیدا کند. آوازخوانی سرود ملی و سایر آهنگهای وطنی، نصب نمادهای گارودا (عقاب ، نماد اندونزی) و عکسهای رهبران (رئیسجمهور و معاون آن) را در دفترها به بهانه شرک ممنوع میکنند؟ چهره این جمهوری اندونزی بدون اهل سنت و جماعت چگونه خواهد بود؟
این امام بزرگ مسجد استقلال جاکارتا در یادداشتی به تشریح «ویژگی مسلمان خوب در کشور اندونزی» پرداخته است که در ادامه میخوانید:
اندونزیسازی درک اسلام
برای تبدیل شدن به یک مسلمان خوب لازم نیست که به عربی، ایرانی، یمنی یا برخورداری از هویت ملی سایر کشورها تبدیل شوید. ما میتوانیم هویت اندونزیایی یا جاوهای، بوگیسی، باتاکی یا هر نوع هویت قومی خود را داشته باشیم و در عین حال میتوانیم بهترین مسلمان شویم.
خداوند در این باره میفرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ»؛ ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و تیرهها و قبیلهها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید، ولی گرامیترین شما نزد خداوند باتقواترین شماست، خداوند دانا و خبیر است. (سوره حجرات، آیه ۱۳)
این مقاله قصد مطرح کردن بحث نژادی یا رد و بیاحترامی نسبت به قومیتهای خاصی مانند عرب ندارد؛ زیرا به خاطر داشته باشید که پیامبر (ص) و خلفای راشدین، عرب بودند. السابقون الاولون نیز عرب بودند که در میان آنها به بهشت تضمین شدند. سهم عربها نیز از طریق تلاش در ترجمه کتابها و جذب فناوری در انتقال میراث علمی یونان به جهان اسلام انکارناپذیر است.
حتی عربها بودند که اسلام را به اندونزی آوردند و نمیتوان فراموش کرد که اولیای ۹ گانه (ولی سونگو) که بسیار نقش بسزایی در ورود اسلام به منطقه نوسانتارا (مجمع الجزایر اندونزی) داشتند، از نوادگان عرب بودند. مهمتر از همه، قرآن و حدیث که منابع آموزههای اسلامی هستند، از زبان عربی استفاده کردند.
اما این بدان معنا نیست که اسلام و آموزههای آن باید با فرهنگ عربی یا سایر کشورهای خاورمیانه یکسان باشد. هیچ کس نمیتواند ادعا کند که اسلام باید همسان با سنت و فرهنگ او باشد. به عبارت دیگر، آموزههای اسلام و فرهنگ عربی یکسان نیستند. در این سنت و فرهنگ عربی است که اسلام به عنوان اولین مکان در آنجا ظهور پیدا کرده است.
بنابراین، طبیعی است که بسیاری از آموزههای اسلام توسط سنتها و فرهنگ عربی رنگ آمیزی شده است. این سنت و فرهنگ اولین ظرف بوده که آموزههای اساسی اسلام را در خود جای داده است. جای تعجب ندارد که امام مالک (یکی از بنیانگذاران مذاهب در اسلام که مدرسه وی به مکتب مالکی معروف است) سنت مردم مدینه (عمل اهل المدینه) را به عنوان یکی از پایهها یا مرجع حکم قرار داد.
اسلامیسازی بله!
پس میتوان گفت که اسلامیسازی بله و عربسازی نه. با این حال، به یاد داشته باشید که هر یک از ارزشهای قومی حاوی ارزشهای کلی یا جهانی، از جمله اندونزی و عربی است. همانگونه که سنت و فرهنگ اندونزیایی، ارزشهای کلی و جهانی را دارد تا میتوان آنها را در کشورهای دیگر پذیرفت. به عنوان مثال، سنت حلال به حلال بعد از ماه رمضان است که اکنون در کشورهای دیگر مانند جنوب شرقی آسیا به طور گسترده پذیرفته شده است و مشکلی وجود ندارد.
مشکل این است که آموزههای اسلامی با سنتها و فرهنگ عربی نباید یکسان قرار بگیرند. چرا که به اعتقاد برخی گویی که اسلامیترین سنت، فرهنگ عرب است! با این وجود حتی اگر جنبههایی از آموزههای اسلامی وجود داشته که به فرهنگ محلی متصل باشد، برخی آن را بدعت میدانند. به عنوان مثال، سنتهایی در مراسم ازدواج که اغلب با آداب و رسوم محلی برنامهریزی شدهاند، غالباً کسانی هستند که آنها را مشکل میدانند.
بنابراین تا زمانی که یک سنت و فرهنگ با اصل آموزههای اسلامی مخالفت نداشته باشد، مشروعیت خواهد داشت و به «ظرف» از آموزههای اسلامی برای بالفعل کردن یا جا انداختن آنها تبدیل خواهد شد. به طور مثال زنان مسلمان اندونزی میتوانند از مدل و لباسهای سنتی خود برای حجاب استفاده کنند.
انتهای پیام/