گروه سلامت خبرگزاری فارس: پشت میز پرستاری سرش را روی دفتر ثبت وضعیت بیماران گذاشته و از بیخوابی زیاد شیفت شبانگاهی برای لحظاتی چشمانش را میبندد که ناگهان صدای بلند و داد و فریاد یک از بیماران بخش مغز و اعصاب، هوش از سرش میبرد.
سراسیمه خود را به داخل اتاق شماره 15 میرساند اما حالا بیشتر شوکه میشود؛ چراکه حمید بیمار میانسال که دچار بیماری اعصاب است، تشنج کرده و روی زمین افتاده است.
خانم پرستار با دیدن این وضعیت، هراسان تلفن را شماره گیری میکند تا پزشک کشیک شیفت را با خبر کند. بالاخره لحظاتی بعد پزشک کشیک حمید را ویزیت کرده و آمپول آرامبخشی تزریق میکند و دوباره وضعیت حمید عادی شده و روی تخت آرام میگیرد.
پس از مدتی خانم پرستار در حالی که به سختی چشمهایش باز میشود، برای اینکه خواب را از سرش بپراند، آبی به صورتش زده و باز روی صندلی چرخدار میز پرستاری نشسته و ....
این روایتی کوتاه از کار پرستاران در بیمارستان است. همانها که به عنوان نخستین کادر درمانی با بیمار ارتباط گرفته و رابط اصلی بیمار و پزشکان هستند.
180 هزار پرستار در بخشهای درمانی و خصوصی کشور مشغول به کار هستند و ۱۹۴ دانشکده پرستاری، ۲ هزار عضو هیأت علمی پرستاری، ۴۴ هزار دانشجو و ۱۱ هزار فارغ التحصیل پرستاری در مقاطع مختلف تحصیل میکنند؛ با این حال مراکز درمانی از کمبود شدید پرستار گلایه مند هستند و به تبع آن فشار کاری بر پرستاران به دلیل این کمبود، بیشتر شده است.
سال 20 20 به عنوان سال پرستاری از سوی سازمان بهداشت جهانی انتخاب شده و جامعه پرستاران کشور نیز مشکلات مختلفی همچون ساعت کاری زیاد، عدم پرداخت حقوق و کارانه متناسب با خدماتی که ارائه میکنند، تأخیرهای بلند مدت در پرداخت مطالبات و کارانه و معوقات خود و ... از جمله مسائل و مشکلات جامعه پرستاری است.
محمد میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری اظهار داشت: با پیگیریهای انجام شده و قول مسؤولان قرار است تا اسفند ۹ هزار نفر پرستار و گروه پرستاری جذب شوند.
وی با بیان اینکه در دو سه سال اخیر استخدام نیروی پرستاری صورت نگرفته است، گفت: توسعه تختها، بیمارستانها، بخشها و درمانگاهها باید به نوعی بر اساس حضور و فعالیت پرستار انجام شود.
رئیس سازمان نظام پرستاری با اشاره به وضعیت کار پرستاران در مراکز درمانی و فاصله آن با استانداردهای لازم خاطرنشان کرد: استاندارد لازم 2.5 نفر حضور پرستاری به ازای هر تخت بیمارستانی در 24 ساعت است که شامل 1.8 کارشناس پرستاری به بالاتر و 0.7 نیرو از گروه پرستاری است.
کمبود نیروی پرستار جدای از ایجاد خستگی برای پرستاران و اضافهکار اجباری برای آنها، زیانهایی برای بیماران به خصوص در بخشهای ویژه ایجاد میکند
میرزابیگی اضافه کرد: در سالهای 92 تا 95 استخدامهای دولتی و غیردولتی در حوزه پرستاری صورت گرفت و 43 هزار و 500 نفر به روشهای دولتی و غیردولتی جذب شدهاند، اما از سال 95 تا 98 هیچ استخدام پرستاری صورت نگرفته؛ در صورتی که در همین سالها 20 تا 30 هزار تخت بیمارستانی افزایش داشتهایم و اکنون ما دوباره به کمبود پرستار رسیدهایم.
وی با بیان اینکه تعداد پرستاران در بیمارستانها اکنون از 1.3 به 1.1 پرستار در 24 ساعت رسیده است، یادآور شد: کمبود نیروی پرستار جدا از ایجاد خستگی برای پرستاران و اضافهکار اجباری برای آنها، زیانهایی برای بیماران به خصوص در بخشهای ویژه ایجاد میکند.
رئیس سازمان نظام پرستاری با اشاره به چگونگی نظام پرداخت پرستاران، افزود: در هیچ جای دنیا به ازای خدمت پول نمیدهند، بلکه در همه جای دنیا کیفیت، ضرورت و نتیجه خدمت شاخصی است که بر اساس آن پرداختها صورت میگیرد؛ در نتیجه باید عرصه پرداخت به ازای هر خدمت بازنگری شده یا بر اساس بستههای خدمت و نیز ضرورت، کیفیت و نتیجه خدمت پرداخت شود.
میرزابیگی اضافه کرد: اینکه ظرف مدت 10 سال هزینههای سلامت را چند برابر کنیم و ظرف دو سه سال این همه بودجه برای نظام سلامت اختصاص داده شد اما در نهایت همه شامل پزشک، پرستار و مسئولان مربوط ناراضی باشند، باید اصلاح شود.
وی با انتقاد از شیوه پرداخت بر اساس جریان عملکرد (قاصدک) گفت: اکنون وضع معوقات پرستاران بین حداقل 8 ماه و حداکثر 22 ماه قرار دارد.
رئیس سازمان نظام پرستاری با اشاره به فعالیت زیاد پرستاران در مراکز درمانی، اظهار داشت: پرستاران 16 ساعت به صورت مستقل کار میکنند و در سال نیز حدود 900 میلیون بار مردم به مراکز درمانی مراجعه کرده و پرستاران نیازهای آنان را پیگیری میکنند.
میرزابیگی افزود: در نتیجه اگر پرداخت مبتنی بر عملکرد واقعا عملکردی بود؛ یعنی به ازای تعداد بیمار و بسته خدمتی پرستاری پرداختها صورت میگرفت، ما نیز حامی آن بودیم اما این پرداخت که مبتنی بر درآمد پزشک و میزان وقت پرستار است و به اضافهکار اجباری پرستار ضریب بدهیم، مطلوب نیست.
در این میان، کمبود نیروی پرستاری و به تبع آن وارد شدن فشار زیاد کاری و خارج از عرف معمول باعث فرسودگی پرستاران و بهم خوردن آرامش روان آنها میشود؛ به شکلی در برخی مواقع این فشار و تنش کاری در محیط بیمارستان، باعث بروز مشکلاتی در ارائه خدمات و بعضا قصور ناخواسته آنها میشود و در برخی موارد نیز شاهد برخوردهای ناشایست کلامی و بعضا فیزیکی بین بیماران و همراهان آنها با پرستاران شده است.
مریم حضرتی، معاون پرستاری وزارت بهداشت، اظهار کرد: سال ۲۰۲۰ به عنوان سال پرستار و ماما نامگذاری شده است و سازمانهای بین المللی رسما از کشورها درخواست کرده اند تا روی مامایی و پرستاری با هدف گسترش سلامت سرمایه گذاری شود.
حضرتی بیان کرد: تا سال ۹۰ جمعیت مسن ایران ۴ برابر شده و ۹.۲ جمعیت کشور اکنون سالمند هستند. تا ۳۰ سال آینده جمعیت سالمندی ایران به ۲۵ درصد میرسد و از هر چهار فرد یک نفر بالای ۶۰ سال خواهند بود.
حضرتی اظهار کرد: سازمان جهانی بهداشت به دنبال نامگذاری سال ۲۰۲۰ به نام پرستار و ماما از کشورها درخواست کرده است تا برنامههای خود را در این زمینه اعلام کنند.
وی ادامه داد: دیابت، بیماریهای قلبی عروقی، سکتههای مغزی و قلبی در دوران سالمندی بروز میکند و این بیماریها بیشترین علت بستری بیماران در بیمارستانها هستند که موجب افزایش هزینههای درمان میشوند.
معاون پرستاری وزارت بهداشت با بیان اینکه تا ۱۰ سال آینده پرستاری جزو ۵ شغل برتر دنیا خواهد بود، اظهار کرد: ما در کشور نیز پیشرفتهای خوبی در حوزه پرستاری داشتهایم. ۴۰ سال پیش ۷۵ درصد پرستاران را بهیاران تشکیل میدادند، اما اکنون بیش از ۷۰ درصد جامعه پرستاری را پرستاران تشکیل میدهند و این از نقاط قوت ایران در منطقه است.
حضرتی گفت: ۱۹۴ دانشکده پرستاری، ۲ هزار عضو هیأت علمی پرستاری، ۴۴ هزار دانشجو و ۱۱ هزار فارغ التحصیل پرستاری در مقاطع مختلف داریم.
وی گفت: رتبه دوم منطقه در تولید علم را داریم و ۴۵ درصد تولید علم کشور به دست پرستاران صورت میگیرد. همچنین ۱۸ مجله علمی پرستاری و ۱۶ مرکز تحقیقات داریم که زیر نظر شبکه ملی تحقیقات پرستاری فعالیت میکنند. بالغ بر ۱۵ هزار مدیر پرستاری در کشور فعالیت میکنند، اظهار کرد:
حضرتی با اشاره به چالشهای پرستاران در کشور بیان کرد: خوشبختانه به دلیل دید مثبت و خردورزی مسئولان وزارت بهداشت گامهایی در حل مشکلات جامعه پرستاری برداشته شده است، اما پرستاران چالشهایی به دلیل کمبود نیرو، نظام پرداخت قاصدک و تأخیر در پرداخت مطالبات دارند.
وی با اشاره به مشکل کمبود نیروی پرستاری در کشور، تصریح کرد: ما از کمبود شدید نیروی پرستار در کشور رنج میبریم. امسال ۴ هزار و ۵۰۰ نیروی پرستاری جذب شدند و وزیر بهداشت در روز پرستار قول داد که ۴ هزار و ۵۰۰ نیروی پرستار دیگر تا پایان سال جذب خواهند شد که امیدواریم بتوانیم این تعداد پرستار را تا اسفند ماه جذب کنیم.
معاون پرستاری وزارت بهداشت ادامه داد: اگر سالانه ۱۰ هزار نیرو جذب کنیم تا سال ۱۴۰۴ به کف استاندارد نیروی پرستاری در کشور خواهیم رسید. باید توجه داشت که هر سال تختها و بیمارستانهای جدید افتتاح و بسیاری از پرستاران بازنشسته میشوند؛ به همین دلیل باید پرستار مورد نیاز برای تختها و بیمارستانهای جدید جذب شوند.
حضرتی اظهار کرد: بنابر استانداردهای جهانی هر ۱۰ درصد نیروی پرستار که کم میشود، ۱۲ درصد احتمال مرگ و میر افزایش پیدا میکند؛ البته باید دانست که کمبود نیروی پرستار یک معضل جهانی است و حتی کشورهای پیشرفت جهان مثل آمریکا، کانادا و استرالیا با مشکل کمبود پرستار مواجه هستند.
بنابر استانداردهای جهانی هر ۱۰ درصد نیروی پرستار که کم میشود، ۱۲ درصد احتمال مرگ و میر افزایش پیدا میکند
وی با اشاره به برنامههای وزارت بهداشت برای طرح حذف قاصدک و اصلاح نظام پرداخت، اظهار کرد: اغلب پرستاران خواستار اصلاح نظام پرداخت هستند و به دنبال دستور وزیر بهداشت با تشکیل کارگروهی در تلاش هستیم تا بتوانیم یک مدل مناسب جایگزین قاصدک کنیم.
معاون پرستاری وزارت بهداشت به جدایی پرداخت اضافه کار و کارانه پرستاران اشاره کرد و گفت: اضافه کار و کارانه پرستاران باید از هم جدا شوند و این اتفاق در بسیاری از دانشگاههای علوم پزشکی رخ داده است. افزون بر این باید منبع پرداخت اضافه کار و کارانه پرستاران در دانشگاههای علوم پزشکی جدا باشد و اضافه کار حداکثر با سه ماه تأخیر پرداخت شود.
حضرتی به آخرین وضعیت پرداختی پرستاران اشاره کرد و افزود: خوشبختانه معوقات پرستاران به طور میانگین از ۱۴ ماه به ۷ ماه و معوقات کارانه از ۷ ماه به ۱۲ ماه کاهش پیدا کرده است؛ البته برخی دانشگاهها به دلیل بدهی بیمهها کارانه پرستاران را با تأخیر بیشتری پرداخت میکنند.
معاون پرستاری وزارت بهداشت از توسعه مراکز مراقبت در منزل خبر داد و گفت: ۸۵۰ مرکز مراقبت در منزل در کشور داریم و موافقت اصولی برای تأسیس ۵۵۰ مرکز مراقبت در منزل را گرفتهایم که به زودی فعال خواهند شد.
معوقات پرستاران به طور میانگین از ۱۴ ماه به ۷ ماه و معوقات کارانه از ۷ ماه به ۱۲ ماه کاهش پیدا کرده است
حضرتی با بیان اینکه نقشه راه پرستاری در افق ۱۴۰۴ تدوین شده است، گفت: هفته گذشته این نقشه راه با حضور وزیر بهداشت رونمایی شد و به زودی به دانشگاههای علوم پزشکی ابلاغ خواهد شد.
معاون پرستاری وزارت بهداشت درباره موضوع مهاجرت پرستاران و راههای جلوگیری از این مسئله، گفت: آییننامه جذب و نگهداری پرستاران به منظور جلوگیری از مهاجرت، ایجاد پانسیونهای پرستاری اصلاح نظام پرداخت و بهبود معیشت در دست اقدام است تا کمتر شاهد مهاجرت پرستاران باشیم؛ البته باید توجه داشت که مهاجرت پرستاران بیش از سایر رشتهها نیست، اما ما به دنبال آن هستیم تا با حل مشکلات پرستاران این مسئله نسبت به گذشته کاهش پیدا کند.
موضوع مطالبات جامع پرستاری از موضوعات مهمی است که در مجلس شورای اسلامی به ویژه کمیسیون تخصصی بهداشت و درمان مجلس مطرح میشود و سازمان نظام پرستاری نیز به عنوان یک نهاد غیر دولتی و مرتبط با پرستاران، پیگیر رفع مشکلات پرستاران و به ویژه معوقات آن بوده است.
همایون هاشمی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس در گفتوگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس درباره «پیگیری این کمیسیون در خصوص پرداخت معوقات پرستاران»، اظهار داشت: این موضوع تازگی ندارد و امسال در کمیسیون بهداشت مجلس به صورت متعدد موضوع کارانه ها و پرداختهای غیر مستقیم پرستاران مطرح شده است.
وی ادامه داد: در بعضی استانها نزدیک دوسال است که این پرداختها عقب افتاده است و به انحای مختلف اعضای کمیسیون موضوع را پیگیری کرده اند اما هنوز به سرانجام نرسیده است.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس اضافه کرد: تا جایی که میدانم همت وزیر بهداشت این است که این پرداختها به سرانجام برسد .
هاشمی درباره اینکه «آیا در بودجه سال آینده این موضع در نظر گرفته شده است»، بیان داشت: سه نفر از اعضای کمیسیون بهداشت عضو کمیسیون تلفیق بودند و براساس گزارشهایی که گرفتهایم پیش بینی لازم در این خصوص انجام گرفته و تا از محلهای مختلف مقداری از این مطالبات جبران شود.
جمعی از پرستاران در سامانه «فارس من» خبرگزاری فارس موضوعی با عنوان درخواست پرستاران برای استفاده از قانون مشاغل سختوزیانآور را مطرح کرده و خواستار رسیدگی این موضوع شده بودند.
به گزارش فارس، مسؤولان وزارت بهداشت به عنوان دستگاهی که جامعه پرستاران را تحت پوشش خود دارد باید موضوع پرداخت مطالبات و معوقات پرستاران را به صورت جامع و جدی پیگیری کرده و این معوقات را پرداخت کنند تا بتوانند دل مشغولی و عامل بازدارندگی وبی انگیزه شدن آنها را در محیط های درمانی مرتفع کنند و این نیروهای خدوم با قوت و قدرت بیشتری ایفای خدمت کنند.
انتهای پیام/