خبرگزاری فارس ـ همدان، در سالهای پایان سلطنت ناصرالدین شاه بود که دیگر سلطان هم نمیتوانست تسلط کاملی بر کشور داشته باشد و به مانند سلف خویش حکم براند و تا زمان مرگش بر تخت سلطنت جلوس کند.
ناصرالدین شاه، مانند دیگر پادشاهان نه از دنیا رفت و نه به دست صاحب قدرت دیگری کشته شد، بلکه به تیر میرزارضا کرمانی سلطنت را وداع گفت که برای قبضه قدرت قیام نکرده بود، او معتقد بود برای اصلاح وضعیت کشور باید شاه از میان برداشته شود. در اصل میرزا رضا و همفکرانش در این تفکر بودند که آن (۱) «یک کلمه» را در کشور باید ساری و جاری کرد و دیگر امر نباید امر اعلیحضرت باشد.
نماد قانون هم برای همه آزادیخواهان که دیگر به مشروطهخواه مشهور بودند، مجلس بود. آنان تلاش کردند، بست نشستند، شهید دادند تا بالاخره ۱۴ سال پس از کشته شدن ناصرالدینشاه، فرمان مشروطیت به دست فرزند او مظفرالدین شاه امضا شد تا او آخرین پادشاهی در ایران باشد که بدون مجلس حکومت کند.
البته پس از آن نیز هرگز مجلس روی خوش به خود ندید، همان زمان که محمدعلیشاه به دست لیاخوف روسی مجلس را به توپ بست تا آن زمان که پهلویها افراد خود را روانه مجلس میکردند به استثنا چند دوره، هرگز مجلس، مجلس آزادی نبود، تا اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی مجلس نامش را تغییر داد و به مجلس شورای اسلامی بدل شد و نهایتا امام خمینی(ره) با دو جمله تاریخی به خواری مجلس و نمایندگان مردم پایان داد.
زمانی که مجلس در رأس امور خوانده و میزان رأی ملت تعیین شد، تلاشهای یکصد ساله مردم ایران به بار نشست و بالاخره مجلسی به وجود آمد که نسل پیشین برای آن مبارزه کردند و بالاخره مجلس شد آنچه باید باشد. اگرچه در ۱۰ دوره گذشته مجلس شورای اسلامی فراز و فرودهایی در میان آن دیدیم اما پشتیبانی بنیانگذار جمهوری اسلامی و سپس جانشین بر حقش که برای مجلس بنیان نهادند، در مقابل تندبادها و طوفانها این مجموعه را حفظ کرد و امروز به دوره یازدهم رسانده است. مجلسی که هربار انتخابات آن از راه میرسد، حساسیت و اهمیت آنچنان جلوه میکند که همگان اذعان دارند این دوره از دورههای پیشین حائز اهمیتتر است.
با پیروزی انقلاب اسلامی، یک سال و یک ماه و دو روز بعد یعنی ۲۴ اسفند ماه سال ۱۳۵۸ انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار شد. همدان به عنوان یک استان مذهبی و انقلابی که از ابتدا همراه با جریان انقلاب اسلامی به راه افتاد، پشت رهبر انقلاب حرکت کرد و نقش خود را به خوبی در پیروزی آن ایفا کرد؛ در این عرصه نیز حضوری پررنگ داشت و به خوبی درخشش خود را نشان داد.
در مجموع مردم همدان همواره در پای صندوقهای رأی حضوری پررنگ داشتند و بر شور انتخابات افزودهاند. مردم همدان در نخستین دوره انتخابات مجلس حضوری ۴۴ درصدی را رقم زدند اما پس از آن هرگز میزان حضور و مشارکت آنان به کمتر از ۵۱ درصد نرسیده است و در دورههایی رکورد ۷۳ درصدی را نیز ثبت کردند.
مشارکت ۴۴.۳ درصدی در دور اول
در دوره اول انتخابات مجلس شورای اسلامی مردم استان همدان، از حوزه انتخابیه همدان و فامنین علی آقامحمدی و سید هاشم حمیدی، از حوزه انتخابیه اسدآباد علی حمزهای و فتحعلی صاحبزمانی{صاحب زمانی در میان دوره نمایندگی به دلیل تصادف فوت میکند و علی حمزهای در انتخابات میان دوره راهی مجلس میشود}، از حوزه انتخابیه بهار و کبودراهنگ سیدکاظم اکرمی، از تویسرکان سید مصطفی کیایی، از حوزه رزن محمدباقر محیالدین انواری، از ملایر اسماعیل معزی و مرتضی کتیرایی و از نهاوند احمد زمانیان راهی مجلس میشوند.
مشارکت ۶۹.۴ درصدی در دور دوم
در دور دوم مشارکت مردم همدان افزایش مییابد. همچنین در این دوره نمایندگان اسدآباد، بهار و کبودراهنگ، تویسرکان، رزن و ملایر تغییر میکنند.
از حوزه انتخابیه همدان و فامنین مجدداً آقامحمدی و حمیدی انتخاب میشوند. از حوزه اسدآباد محمدباقر بهرامی، از بهار و کبودراهنگ علی مثبتفاضل همدانی- سید کاظم اکرمی به عنوان وزیر آموزش و پرورش به کابینه دولت میپیوندد-، از حوزه تویسرکان غلامحسین رهبرپور، از حوزه رزن ابوالفضل رحمانیاصل، از ملایر محمدصالح احمدوند و مهدی شاملو محمودی و از حوزه نهاوند احمد زمانیان به خانه ملت راه مییابند.
مشارکت ۶۳.۵ درصدی در دور سوم
در این دوره یکی از نمایندگان همدان، نماینده اسدآباد، تویسرکان، رزن و ملایر تغییر میکنند و همچنان احمد زمانیان و علیآقامحمدی کرسی خود را حفظ میکنند.
از حوزه انتخابیه همدان و فامنین آقامحمدی و غلامحسین آقایی انتخاب میشوند. از حوزه اسدآباد ذبیحالله صفایی، از بهار و کبودراهنگ علی مثبتفاضل همدانی، از حوزه تویسرکان نادر کاووسی، از حوزه رزن احمد رهبری، از ملایر سیدکاظم میرولد و عبدالله نوروزی میشنی و از حوزه نهاوند بار دیگر احمد زمانیان به خانه ملت راه مییابند.
مشارکت ۶۱ درصدی در دور چهارم
در این دوره هر دو نماینده مردم همدان تغییر کردند، علیآقامحمدی که دیگر به یک سیاستمدار جا افتاده بدل شده بود، کرسی نمایندگی را رها کرد، علاوه بر آن بهار و کبودراهنگ، تویسرکان و رزن نیز با تغییر نماینده مواجه شدند.
از حوزه انتخابیه همدان و فامنین احمد حبیبیان و سید جلال ساداتیان انتخاب میشوند. از حوزه اسدآباد محمدباقر بهرامی، از بهار و کبودراهنگ علی یعقوبی، از حوزه تویسرکان سیدمحمد نقبائی، از حوزه رزن محمدمهدی مفتح، از ملایر سیدکاظم میرولد و عبدالله نوروزی میشنی و از حوزه نهاوند احمد زمانیان به خانه ملت راه مییابند.
مشارکت ۷۳ درصدی در دور پنجم
تاکنون رکورد مشارکت مردم همدان از دور پنجم فراتر نرفته است. در این دوره دو نفر وارد عرصه انتخابات شدند که یکی چهره بود و دیگری چهره شد. مرضیه حدیدچی معروف به خواهر دباغ و بانوی محافظ امام خمینی(ره) در فرانسه، این دوره از سوی مردم همدان وارد مجلس شد. همچنین حمیدرضا حاجیبابایی در مرحله دوم انتخابات در رقابت با محمدباقر بهرامی از این دوره وارد انتخابات مجلس شد و تاکنون به جز یک دوره که ردای وزارت بر تن پوشیده، کرسی نمایندگی خود را حفظ کرده است. در حوزههای انتخابیه بهار و کبودراهنگ، تویسرکان و رزن نیز با تغییر نماینده مواجه شدیم.
از حوزه انتخابیه همدان و فامنین مرضیه حدیدچی و حمیدرضا حاجیبابایی انتخاب شدند. از حوزه اسدآباد ذبیحالله صفایی بار دیگر کرسی نمایندگی را به دست آورد، علی یعقوبی از بهار و کبودراهنگ صندلی خود را حفظ کرد و در حوزه تویسرکان مرتضی فضلعلی به عنوان نماینده انتخاب شد تا از نخستین انتخابات مجلس شورای اسلامی تا دوره پنجم هر دوره، تویسرکان یک نماینده جدید را تجربه کند، از حوزه رزن نیز مجدداً محمدمهدی مفتح انتخاب شد، ملایر هم که دو دوره نمایندگان یکسانی را تجربه کرده بود بار دیگر هر دو نماینده خود را تغییر داد تا حسنرضا زمانیفر و الهه راستگو بر صندلی نمایندگی تکیه زنند و تعداد نمایندگان بانوی استان همدان به دو نفر برسد. در این دوره نهاوندیها نیز تصمیم گرفتند نماینده خود را تغییر دهند و محمدرضا علیحسینی را راهی مجلس کردند.
مشارکت ۶۸.۷ درصدی در دور ششم
مجلس ششم اگر برای همه کشور متفاوت باشد، برای همدانیها مجلسی متفاوتتر بود. اگرچه حمیدرضا حاجیبابایی صندلی خود را حفظ کرد و به این مجلس هم راه یافت و تا امروز از معدود نمایندگانی است که سابقه حضور در این دوره از مجلس را دارد، اما نماینده دوم همدان یعنی حسین لقمانیان سر و صدای بسیاری به پا کرد. (۲) در این دوره از حوزه اسدآباد بار دیگر ذبیحالله صفایی اعتماد مردم را به دست آورد، از حوزه انتخابیه بهار و کبودراهنگ نیز رضا طلایینیک، از حوزه انتخابیه تویسرکان محسن ترکاشوند، از حوزه انتخابیه رزن محمد پیران وارد مجلس شدند. از حوزه انتخابیه ملایر بار دیگر نمایندگان تغییر میکنند و محمدکاظمی و بیژن شهبازخانی راهی مجلس میشوند و محمدرضا علیحسینی هم کرسی نمایندگی مردم نهاوند را در این دوره پرحاشیه حفظ میکند.
مشارکت ۵۱.۲ در دوره هفتم
پس از یک مجلس اصلاحطلب، مجلس هفتم یک مجلس اصولگرا شد. حمیدرضا حاجیبابایی از همدان، رضا طلایینیک از بهار و کبودراهنگ کرسیهای خود را حفظ کردند. محمدباقر بهرامی بار دیگر به کرسی نمایندگی اسدآباد دست مییابد، بیژن شهبازخانی هم کرسی خود را حفظ میکند اما دیگر نماینده ملایر تغییر کرده و حسن زمانیفر اعتماد مردم را به دست میآورد. مرتضی فضلعلی بار دیگر به نمایندگی مردم تویسرکان میرسد. محمدمهدی مفتح برای بار سوم کرسی نمایندگی رزن را به دست میآورد و یک چهره جدید به نام ابراهیم کارخانه نماینده دوم مردم همدان در مجلس میشود. محمدتقی کاویانیپور نیز در نهاوند به بهارستانی راه مییابد که حالا دیگر ترمیم شده و آماده است تا به مانند ادوار گذشته از مشروطیت تاکنون میزبان نمایندگان شود.
مشارکت ۵۶.۹ درصدی در دور هشتم
در این دوره از مجلس حمیدرضا حاجیبابایی که دیگر پیر نمایندگان محسوب میشود، همچنان کرسی نمایندگی را حفظ میکند. علاوه بر او تنها محمدمهدی مفتح است که میتواند مجدداً اعتماد مردم را به دست آورد.
در حوزه انتخابیه اسدآباد اکبررنجبرزاده، در حوزه انتخابیه تویسرکان شهریار طاهرپور، در حوزه انتخابیه ملایر حسن ونایی و امینحسین رحیمی، در حوزه انتخابیه نهاوند مهدی سنایی و در حوزه بهار و کبودراهنگ عیسی جعفری توسط مردم برگزیده میشوند. دیگر نماینده همدان نیز سیدمحمدکاظم حجازی پس از رقابت در مرحله دوم وارد مجلس شورای اسلامی میشود.
مشارکت ۶۴.۵ درصدی در دور نهم
در میانه دور هشتم بود که حمیدرضا حاجیبابایی نماینده با سابقه همدان ردای وزارت بر تن میکند و محمدکاظم حجازی را در مجلس تنها میگذارد. نبود حاجیبابایی باعث میشود معادلات انتخابات همدان غیر قابل پیشبینی شود و بسیاری از افراد وارد گود انتخابات شوند. در این میان امیر خجسته که چندین دوره تلاش کرد تا بتواند به عنوان نماینده مردم به مجلس برود، این بار موفق میشود؛ اعتماد مردم همدان را جلب کند. اما بار دیگر برای انتخاب نماینده دوم کار به مرحله دوم کشید و ابراهیم کارخانه پس از یک دوره غیبت مجدداً به مجلس راه یافت.
در حوزه انتخابیه ملایر نیز بار دیگر هر دو نماینده تغییر میکنند و علینعمت چهاردولی و احمد آریایینژاد وارد بهارستان میشوند. از حوزه انتخابیه بهار و کبودراهنگ چهره جدیدی به نام محمدعلیپورمختار، از حوزه انتخابیه رزن عطالله سلطانیصبور، از حوزه انتخابیه اسدآباد بهروز نعمتی، از حوزه انتخابیه نهاوند مهدی سنایی راهی مجلس میشوند. اما اتفاقی که در این دوره رخ داد وقتی محمدمهدی مفتح در کمال ناباوری در رزن رأی نیاورد، در انتخابات میاندورهای از حوزه انتخابیه تویسرکان وارد مجلس شد. انتخابات مجلس تویسرکان در ابتدا با چالش مواجه شده و ابطال شد و تا انتخابات میان دورهای بدون نماینده ماند و نهایتاً مفتح پیروز میدان شد.
مشارکت ۵۸.۸ درصدی در دوره دهم
مهدی سنایی نماینده مردم نهاوند نیز از میانه مجلس نهم راهی مسکو شد تا سفیر ایران در روسیه شود. بنابراین برای انتخابات مجلس دهم عرصه برای رقیب قدیمی او یعنی حسن بهرامنیا باز شد و بالاخره بهرامنیا نیز به بهارستان رفت.
در انتخابات دور دهم، حمیدرضا حاجیبابایی هم که با تغییر دولت دیگر وزیر نبود، باز هم تصمیم گرفت وارد گود انتخابات شود. او بار دیگر به عنوان نماینده اول همدان و فامنین وارد مجلس شد و امیر خجسته به عنوان نماینده دوم، اعتماد مردم را جلب کرد.
محمدمهدی مفتح نیز صندلی خود در مجلس را از حوزه انتخابیه تویسرکان حفظ کرد، در حوزه انتخابیه ملایر محمد کاظمی بار دیگر نماینده اول مردم شد و احد آزادیخواه در مرحله دوم به عنوان نماینده دوم مردم ملایر وارد بهارستان شد. در حوزه انتخابیه رزن حسن لطفی، در اسدآباد اکبر رنجبرزاده و در بهار و کبودراهنگ محمدعلی پورمختار به نمایندگی مردم انتخاب شدند.
در ۱۰ دوره گذشته استان همدان میتوانست در صورتی که هیچ نمایندهای دو بار انتخاب نشود، ۹۰ نماینده داشته باشد. اما از آنجا که تعدادی از نمایندگان بیش از یک بار انتخاب شدند تاکنون ۵۷ نفر از استان همدان راهی مجلس شورای اسلامی شده است.
مردم استان همدان از نظر گرایش سیاسی غالباً اصولگریان را برگزیدند و کمتر به طیف اصلاحات رأی دادند. رزنیها و تویسرکانیها با انتخابهای خود نشان دادند افراد تنوع طلبی هستند و اکثراً حاضر نیستند به افراد ثابتی رأی بدهند.
حمیدرضا حاجیبابایی نماینده مردم همدان و فامنین با پنج دوره سابقه نمایندگی توانسته اعتماد مردم را حفظ کند. احمد زمانیان نماینده ادوار مردم نهاوند در مجلس شورای اسلامی نیز چهار دوره متوالی اعتماد مردم را جلب کرده است. محمد مهدی مفتح نیز ۶ دوره است که بر روی صندلی نمایندگی تکیه زده است اما از یک حوزه انتخابیه واحد نبوده است، او چهار دوره نماینده مردم رزن و دو دوره نمایندگی مردم تویسرکان را بر عهده داشته است. سایر نمایندگان با سابقه نیز بیش از سه دوره نتوانستند صندلی نمایندگی را حفظ کنند.
انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی
در این دوره نیز تنها باید تا روز جمعه (دوم اسفندماه) صبر کرد و دید آیا در مرحله اول تکلیف هر ۹ نماینده مردم استان همدان مشخص میشود و یا باید منتظر مرحله دوم بمانیم.
پانوشتها:
1-مقصود رساله میراز یوسف خان مستشارالدوله است که درباره قانون نوشت و آن را "یک کلمه" نام نهاد.
2- ذبیحالله صفایی دو روز پیش ندای حق را لبیک گفت و وفات یافت
انتهای پیام/89040/خ