مدل‌سازی سازوکارهای ذهن با رویکرد علوم‌شناختی

مهدی آشوری مدیر دفتر فرهنگ و تمدن اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس درباره کارکردهای علوم شناختی در رسانه، گفت: بیشتر مطالعات علمی در یک قرن گذشته شکل گرفته و  وقتی  صحبت از مطالعه علمی و طبیعی یارانه داشتند بحث را محدود می‌کردند به هویت‌های مشاهده‌پذیر از جمله امور مربوط به فعالیت‌های شناختی مانند حل مسأله، تفکر، استدلال کردن و تصمیم‌گیری ذهن که به عنوان یک جعبه سیاه در نظر می‌گرفتند که برگرفته از یکسری محرک‌ها و پاسخ‌ها است. 

* مدل‌سازی سازوکارهای ذهن در علوم شناختی 

وی افزود: اتفاقاتی در ۵۰-۴۰ سال اخیر در دو نسل علوم شناختی رخ داد و تلاش شد با حفظ رویکرد طبیعی گرایانه و علمی سازوکارهای ذهن را مدل‌سازی کنند.
 آشوری یادآور شد: علوم شناختی تلاش کرده سازوکارهای فعالیت‌های ذهنی را مدل‌سازی کند و برای توصیف، پیش‌بینی و کنترل فرایندها موفقیت‌های زیادی داشته و اگر از یک نگاه عمل‌گرایانه به این علوم توجه کنیم کارکردهای زیادی می‌تواند در حوزه‌هایی که ذهن با آن درگیر است را کمک کند که یکی از حوزه‌های موثر در مدل‌سازی رسانه است.

مدیر دفتر فرهنگ و تمدن اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: علوم شناختی چه در نسل اول بیشتر براساس مدل‌های محاسباتی از ذهن بود و چه در نسل دوم که رویکردهای مدل‌‌های اقتصادگرایانه را مد نظر داشت پیش‌فرض طبیعی‌گرایانه بود. از جمله تصمیم‌گیری‌، حل مساله، صحبت کردن،  ادراک کلام و پیام‌ها حالت طبیعی‌گرایانه دارند و امور فراطبیعی را انکار نمی‌کنند ولی می‌گویند در مطالعه روش ما محدود می‌شود به امور طبیعی. طبیعی‌گرایی در علم نمی‌تواند خیلی از فرایندها را بررسی کند که این درحقیقت یک کاستی در مدل‌های شناختی است. 

وی افزود: در رسانه انتقال پیام مدنظر است و باید بدانیم پیام چگونه و با چه سازوکارهایی منتقل می‌شود و بر ذهن مخاطب تاثیرگذار می‌گذارد. تصمیم‌گیری‌هایی در زمینه اقتصادی، سیاستی و مسائلی که مربوط به زندگی روزمره و تحول انتقال پیام، ارسال  و شیوه است به قالب‌بندی مهمی نیاز دارند. 

مدیر دفتر فرهنگ و تمدن اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: اگر مدلی از سازوکارهای ذهنی داشته باشیم و عناصر طبیعی در این حوزه مورد توجه قرار گیرند می‌توانند در مداخله‌های رسانه‌ای موثرتر باشند و درحقیقت می‌تواند مدل‌های علوم شناختی را در مورد اینکه تصمیم‌گیری و گفتار به چه صورت است می‌تواند در بحث‌های رسانه‌ای بسیار کمک‌ کننده باشد. 

* کاربردی بودن مدل‌های علوم شناختی 

آشوری  افزود: اگر بخواهیم رسانه را به عنوان یک علمی که می‌توانیم از طریق آن فعالیت‌های انتقال پیام را سازماندهی و براساس مدل‌ها پیش‌بینی کنیم می‌توانیم پاسخی از مخاطبان بگیریم و مدل‌های علوم شناختی برای مردم کاربرد داشته باشند. 

برگزاری نخستین کنفرانس ملی علوم شناختی و رسانه اول اسفند ماه ۹۸ از سوی خبرگزاری فارس در تالار شهید چمران دانشکده فنی دانشگاه تهران بهانه‌ای شد تا بر روی این موضوع کار کنیم که علوم شناختی و رسانه چرا باید با یکدیگر پیوند داشته باشند و این پیوند با چه هدفی انجام می شود.

انتهای پیام/