گروه رسانه؛ سیده راضیه حسینی: «ما در خطر غرق شدن در اطلاعات و شایعات درباره ویروس کرونا قرار داریم» این تیتر مقاله استاد دانشگاه استرالیا در خصوص وضعیت این روزهای دنیاست و می‌نویسد کارشناسان هشدار میدهند شایعات، بسیار سریع از خود بیماری در حال پخش‌شدن است. سازمان جهانی بهداشت به‌صورت مستمر در حال مبارزه با اطلاعات غلط درباره ویروس کرونا است و اصطلاح «اینفودمیک» (Infodemic) را برای اشاره به حجم عظیم اطلاعات تولید شده حول شده کرونا، ابداع کرده‌است. این سازمان تأکید می‌کند درست است که برخی از این اطلاعات، دقیق هستند اما بخش زیادی از آن اینگونه نیست و به همین‌خاطر بسیار مشکل است که بگوییم دقیقا دارد چه اتفاقی می‌افتد. «کانِل لی» که در دانشکده فلسفه دانشگاه استرالیای جنوبی تدریس می‌کند، در وبسایت The Conversation ریشه‌های این معضل را بررسی کرده و راه‌حل‌هایی که برای غلبه بر آن وجود دارد را توضیح داده است. مهم‌ترین نکات این مقاله در ادامه می‌آید.
هشدار سازمان جهانی بهداشت نسبت به «اینفودمیک»
چه بلایی به سر جامعه می‌آید؟
اطلاعات غلط، می‌تواند ترس و وحشت‌زدگی را همه‌گیر کند و منجر به واکنش‌های هیجانی و غیرمنطقی شود. در طی شیوع ابولا در 2014، شایعات حول این بیماری باعث شد که مردم به‌شکلی وحشتزده شروع کنند به خریدن چیزهایی که ضرورتی نداشت؛ از جمله بسیاری از آن‌ها بسته‌های محافظت در برابر بیماری را به‌صورت آنلاین خریداری کردند. بسته‌هایی که حاوی اقلامی بود که برای محافظت دربرابر ابولا هیچ کارایی نداشت.
الان درباره ویروس کرونا هم می‌بینیم که اطلاعات نادرست، باعث واکنش‌های هیجان‌زده و غیرمنطقی شده است. از زمانی که شیوع این بیماری شروع شده است، چینی‌های ساکن استرالیا که نه با بیماری ارتباطی داشتند و نه حتی در معرض آن قرار گرفته بودند، هم در خیابان و هم در فضای مجازی با آزار و اذیت از طرف دیگران مواجه شدند.
آسیب دیگری که اطلاعات غلط ایجاد می‌کند، این است که مردم دیگر توصیه‌های بهداشتی رسمی را دنبال نمی‌کنند و دچار سردرگمی می‌شوند. در موارد شدیدتر، حتی ممکن است مردم درباره اصل بیماری شک کنند و به‌طور کلی اقدامات پیشگیرانه را کنار بگذارند.
در سایر موارد ممکن است مردم به‌خاطر ترس، تصورات غلط و یا عدم اعتماد به مراجع رسمی، اصلا دنبال دریافت کمک در صورت ابتلا به بیماری نروند. از سویی جامعه به‌خاطر حجم زیادی از اطلاعاتی که با آن مواجه می‌شوند، کلا دلزده و بی‌میل شوند و حتی دیگر به اطلاعات ضروری هم توجه نکنند.
یک تیغ دولبه!
طبیعتا اینترنت می‌تواند یک ابزار بسیار مهم برای مقابله با بیماری‌های واگیر باشد؛ چون اطلاعات دقیق درباره اینکه بیماری‌های چطور منتقل می‌شوند و افراد چگونه باید از خودشان محافظ کنند خیلی سریع و آسان در اینترنت منتشر می‌شود. اما همزمان اطلاعات دقیق نیز به‌صورت گسترده و سریع در اینترنت پخش می‌شود، مردم ممکن است در دالان پژواک گیر بیفتند و فقط به اطلاعاتی توجه کنند که ذهنیت قبلی آن‌ها را چه درست باشد و چه غلط، تأیید کند. و در نهایت به مراجع مسئول بی‌اعتماد شوند. همین اطلاعات غلط دریافتی از اینترنت، در فضای واقعی هم بین آدم‌ها دهان به دهان می‌چرخد و مدام فراگیرتر می‌شود.
چنین فرایندی در موارد قبلی شیوع بیماری‌های واگیر نشان داد مقامات مسئول باید به شایعات و اطلاعات غلط به‌سرعت پاسخ دهند.
پاسخ‌دهی باید چگونه باشد؟
هفته گذشته شایعاتی بین مردم ایجاد شده بود که کرونا ابرهای آلوده در هوا منتقل می‌شود! سازمان جهانی بهداشت فوراً به این ادعا پاسخ داد و نشان داد که این موضوع کاملا غلط است و اصلا از نظر علمی چنین امکانی وجود ندارد. رییس بخش پیشگیری از بیماری‌های واگیر این سازمان، سیلویا بریاند، توضیح داد: «در حال حاضر ویروس از طریق ذرات حاصل از عطسه یا سرفه منتقل می‌شود و تنها ارتباط نزدیک با فرد آلوده، می‌تواند شما را نیز آلوده کند»
اطلاع‌رسانی مقامات رسمی، علاوه بر سریع و دقیق بودن، باید به‌صورت «مستمر» باشد تا از سردرگمی مردم جلوگیری کند و البته وقتی تنها مرجع اطلاع‌رسانی باشد، از ایجاد حجم بالای اطلاعات توسط نهادهای غیررسمی جلوگیری می‌کند.
با این وجود همانطور که در هفته‌های قبلی شاهد بودیم، این هماهنگی ممکن است مشکل باشد؛ مثلا همزمان با اینکه مقامات بهداشت چین اعلام کردند که تا آپریل، شیوع کرونا کنترل می‌شود؛ سازمان جهانی بهداشت یک هشدار بزرگ داد مبنی بر اینکه ویروس تهدید بزرگتری نسبت به تروریسم است. این ناهماهنگی کاملا قابل درک است چون دولت‌ها به‌صورت طبیعی تلاش میکنند وحشت را کنترل کنند در حالیکه سازمان جهانی بهداشت می‌خواهد مردم را برای بدترین شرایط آماده کند. این مثال ساده نشان می‌دهد اطلاع‌رسانی‌های به‌موقع چقدر می‌تواند موثر باشد.
نکته دیگر اینکه مسئولین بهداشت باید پیام‌های کلیدی مثل «لزوم شستن مدام دست‌ها» را به‌صورت مستمر تکرار کنند. این یک اقدام بسیار موثر است برای اینکه مردم احساس کنند می‌توانند به محافظت از خودشان را کنترل کنند. از طرف دیگر این نکته کلیدی اگر مدام تکرار نشود، می‌تواند خیلی راحت در دریایی از اطلاعات مختلف گم شود.
یک رصد دائمی بسیار موثر است
اینترنت می‌تواند یک ابزار بسیار مفید برای مطلع شدن از شایعات همه‌گیر باشد. رصد مداوم این فضا می‌تواند این فرصت را در اختیار مقامات مسئول قرار دهد که به شایعات و سوءتفاهم‌ها به‌سرعت پاسخ دهند. در عین حال این امکان را فراهم کند که روندهای گسترش شایعه و محتواهای آن را بررسی کنند تا بتوانند یک استراتژی موثر برای مدیریت این فضا پیدا کنند. در واقع به آن‌ها این امکان را می‌دهد که درک عمیق‌تری نسبت به چگونگی شیوع اینفودمیک پیدا کنند.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
