سرعت شایعه بیش از شیوع بیماری کرونا است/سواد رسانه‌ای راهی برای یافتن حقیقت

خبرگزاری فارس- گروه رسانه: نزدیک به یک هفته از شیوع بیماری کرونا می گذرد و اخبار مربوط به این ویروس جلوتر از شیوع آن در حرکت است. به سرعت نور اخبار منتشر می شود و در این میان اخبار غلط در لباس اخبار درست در میان رسانه ها به ویژه رسانه های نوین خودنمایی می کنند. 

در هر ثانیه یک خبر از کرونا منتشر می شود؛ فضای مجازی مملو از اخبار درست و غلط از بیماری ویروسی به نام کرونا است. در این میان رسانه‌های رسمی کشور هم از این قائله عقب نمانده‌اند و به انتشار اخبار درست از مسئولان می پردازند. 

در هر ثانیه با حجمی از اطلاعات درباره شیوع بیماری کرونا مواجه هستیم، اعم از خبر، مصاحبه، گزارش، فیلم و عکس. در این میان هر کاربری به خود اجازه می دهد تا هر اطلاعاتی که درباره کرونا به دستش برسد را به اشتراک بگذارد، حتی اگر این اطلاعات اشتباه باشد. یعنی کاربر حتی دقایقی این فرصت را به خود نمی دهد تا در مورد صحت و سقم اطلاعات مطمئن شود. درنهایت شاهد سیلی از اخبار مربوط به کرونا در فضای مجازی می شویم.

چگونه خبر درست از غلط را باید تشخیص داد

در این میان چنین پرسشی مطرح می شود که چگونه باید خبر درست از غلط را تشخیص داد. یعنی زمانی که کاربر وارد فضای مجازی می شود، چگونه باید اخبار درست را تشخیص دهد. البته پرسش دیگری مطرح می شود که چرا کاربر باید اخبار درست را از فضای مجازی دریافت کند؟ نقش رسانه های رسمی کشور در این میان چیست؟ 

ابتدا به این بخش از پرسش می پردازیم که کاربران در فضای مجازی چگونه باید اخبار درست از غلط را تشخیص دهند. درستی خبر از نادرستی آن بستگی به سواد رسانه ای فرد دارد. همان سوادی که چند سالی است مسئولان حوزه رسانه بر آن تأکید دارند. سواد رسانه ای دانشی است که عمده افراد به جهت آموزش نادرست در مقاطع تحصیلی متفاوت از آن بی بهره هستند. درواقع این سواد یک نوع درک متکی بر مهارت است که می‌توان براساس آن انواع رسانه‌ها را از یکدیگر تمیز داد، انواع تولیدات رسانه‌ای را از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد.

ضرورت به کارگیری درست از رسانه

متأسفانه بسیاری از مردم روش به کارگیری درست از رسانه را یاد نگرفته اند و این موضوع دقیقا مربوط به سواد رسانه ای است. برای این بخش از مردم فرقی نمی کند که اخبار و اطلاعات موردنیازشان را از رسانه های رسمی دریافت کنند و یا از فضای مجازی و صفحات شخصی افراد. 

همچنین در این میان هر کاربری هم به خود اجازه می دهد که اظهار نظرهای تخصصی و غیر تخصصی خود را نشر داده و بیشتر جامعه را تحت تاثیر یک اتفاق قرار دهد و جامعه را با رعب و وحشت بیشتری روبرو کند.

عموم مردم بر این باور هستند که سواد رسانه ای دارند، چون روش استفاده از بسیاری از نرم افزارهای داخلی و خارجی را یاد گرفته اند و حتی به دلیل آنکه می توانند از ایمیل استفاده کنند و به انتشار هر مطلبی بپردازند، در این سطح از سواد، رتبه خوبی دارند، درحالی که آنها تنها یک شهروند مدرن هستند که بدون آگاهی از سواد رسانه ای در جامعه مجازی زندگی می کنند. 

سواد رسانه ای شهروند مدرن چند است؟

شهروند مدرنی که بدون سواد رسانه ای در فضای مجازی سیر کند، قطعا در منجلاب آن فروخواهد رفت. همچنین وارد بازی رسانه ای خواهد شد که دیگران برای او برنامه ریزی کرده اند. برای مثال اخبار مربوط به کرونا از جمله موضوعاتی است که برخی از کاربران به دلیل ناآگاهی اقدام به انتشار اخباری در فضای مجازی کرده که بار روانی شدیدی را در جامعه ایجاد می کنند.

جامعه ای ملتهب که هر روز نگران تر از روز گذشته است، بنابراین افراد برای آگاهی بیشتر به دنبال اخبار مربوط کرونا هستند و در نهایت خبرهای غلط سبب التهاب بیشتر چنین جامعه ای می شود.

در جامعه ای که سواد رسانه ای آن پایین است و یا جامعه ای که افرادش بدون سواد رسانه ای هستند، قطعا بیش از جوامع دیگر در بحران ها آسیب خواهند دید. 

ضرورت سواد رسانه ای در شرایط بحرانی

سجاد خسروانیان عضو هیات مدیره انجمن سواد رسانه‌ای گفت:‌ به دلیل برخوردار نبودن بیشتر افراد جامعه از مهارت سواد رسانه ای، شایعات منتشر شده درباره بیماری کرونا، امنیت روانی را از جامعه سلب کرده است.

وی افزود: مهارت سواد رسانه ای، قدرت تشخیص سره از ناسره را در مردم افزایش می‌دهد و باعث می‌شود به این سادگی یک شایعه و محتوای نادرست از طریق کاربران فضای مجازی در گروه‌های مختلف منتشر نشود و این قدرت را به مردم می‌دهد که نگاه نقادانه به پیام‌های رسانه‌ای داشته باشند.

منبع شایعه از کجاست؟

شایعه به واسطه دو عامل ایجاد می شود که می توان به اهمیت موضوع و ابهام اشاره کرد. یعنی زمانی که موضوعی برای مردم بسیار اهمیت داشته باشد و در این میان شاهد ابهامات مختلفی درباره موضوع باشیم، در این شرایط شایعه خودنمایی می کند.

از آنجا که رسانه های رسمی کشور، به اطلاع رسانی درست می پردازند، اما این پرسش مطرح می شود که چرا با وجود اطلاع رسانی های رسانه های رسمی کشور، باز هم شاهد شایعات مختلفی در فضای مجازی هستیم.

شاید بتوان گفت که یکی از این دلایل کاربرانی هستند که از سواد رسانه ای پایینی برخوردارند و یا عموما سواد رسانه ای ندارند. کاربرانی که بدون اطلاع از صحت و سقم آن به اشتراک گذاری می پردازند. 

همچنین رسانه های رسمی کشور، به موقع وارد عمل نمی شوند و گاهی اطلاعات را کمی دیرتر از زمان خود منتشر می کنند که همین دلیل سبب می شود تا برخی از کاربران سوءاستفاده گر برای بالابردن افراد کانال ها و فالوعرهای شان، به ایجاد خبرهای غلط و نادرست بپردازند.

رسانه های داخلی مدیریت رسانه ندارند

زمانی که به جانسون رئیس جمهور آمریکا می گویند که چگونه در جنگ ویتنام شکست خوردید، می گوید ما فقط از تلویزیون شکست خوردیم. این جمله سبب شد تا دولت آمریکا از آن زمان تا کنون مدیریت رسانه را در جهان و خصوصا در حوزه اخبار نظامی به عهده بگیرد و با مدیریت آن صحنه های شکست خود را مخفی کرده و یک قدرت عظیم شکست ناپذیر از خود به جهانیان معرفی دارد. 

بنظر می رسد رسانه های داخلی امروز در این شرایط بحران باید یک اتاق فکر تشکیل دهند و همگام با یکدیگر به جریان سازی درستی از انتشار اخبار مربوط به کرونا بپردازند. 

رسانه های رسمی کشور باید به موقع اخبار را منتشر کنند تا رسانه های معاند و حتی سوءاستفاده گران از جای خالی آنها به انتشار اخبار غلط نپردازند.

در شرایط بحرانی فعلی، اقدام های مسئولانه رسانه ها، شفاف سازی در اخبار، انتشار به موقع اخبار، تشخیص درست اخبار درست از غلط به واسط برخورداری از سواد رسانه ای مطلوب، می تواند جامعه ملتهب را تبدیل به جامعه ای پیشگیرانه و آگاه کرد، جامعه ای که می داند در شرایط بحرانی باید اخباری را مطالعه کند که از صحبت و سقم آن با خبر است، اخباری که منبع آن مراجع رسمی کشور است.

انتهای پیام/