اسدپور: مرگ تئاتر در فضای تجاری سازی رقم می خورد/ قصد آموزش در تئاتر ندارم

به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاری فارس، شادی اسدپور کارگردان و نمایشنامه نویس فعال این روزهای تئاتر که در سال جاری هم چند کار نمایشی به صحنه برده، برای انتهای سال تصمیم دارد یک اجراخوانی با حضور هنرجویانش به صحنه ببرد.

اجراخوانی زندگی شیرین با مزه سگی به نویسندگی حامد مکملی ، هدایت بازیگر فرزین محدث و کارگردانی شادی اسدپور، کاری از هنرجویان موسسه هنر آرتا قرار است 10، 17 و 24 اسفند  ماه در تماشاخانه دیوار چهارم اجرا شود. بازیگران( به ترتیب ورود): فرزین‌محدث ، همراز عزتی،سعیده مصطفوی خانیکی،کیمیا مرادی رفیق،محمداسمعیلی،مهسا میرکاظمی،امیرعباس شیخی،حمیدرضا ترخان،شقایق زال پور،وحید همراز، رضا اکبری،محیا قلی نیا،مبینا معظمی،امیرپوریا مسعودنیا،فرزانه دادخواهی اصل،هاشم رضایی زاده، سید محمد علی هاشمی،معصومه اسدپور،میثم یوسفی، مرجان گل یاری،شیوا دارابی،پریا یغوبی،محمد رسول حسین خانی،ریحانه اناری،محمد مصطفی لو،الهه غلامی،افشین بهرامی،علی رضا دهنوی،نسترن آسانی،هنگامه خاتم آبادی،پریسا خراسانی زاده،سعید سخندانی،محمد رخشان فر،یاسمن آسانی،امیرمحمد رشاد،کتایون وزیری،مهدی حوریه هستند.

شادی اسدپور تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی روانشناسی عمومی، کارشناسی نمایش عروسکی و کارشناسی ارشد کارگردانی به اتمام رسانده است. «حاجی باباخان»، «فاستوس 2016»، «در بارگاه دیو دو شاخ»، «آمیز قلمدون»، «روایت‌هایی ساده از زندگی روزمره» و «درباره ال ای» این نویسنده بعنوان بازیگر حضور داشته است. نمایش‌های «یک تنبیه با شکوه»، «بیدار خوابی»، «سه شب با مادوکس»، «گردنبند پریدخت»، « در داد»، «خانه نم زده» و «این یک اعتراف است» جزو آثاری هستند که اسدپور آنها را در مقام کارگردان روی صحنه برده است. حال به بهانه اجراخوانی زندگی شیرین با طعم سگی ، درباره این اجراخوانی،  کار با هنرجویان نمایشی و آسیب های کنونی تئاتر با شادی اسدپور به گفت وگو نشستیم: 

*خانم اسدپور چطور شد تصمیم گرفتید با تعداد زیادی هنرجو به یک اجراخوانی بزرگ تئاتر دست بزنید؟

-من مدیرمسئول موسسه هنری آرتا هستم و فرزین محدث هم مدیر هنری موسسه محسوب می شود، ما در این یک سال فعالیت موسسه با هنرجویان مختلف بابت کلاس ها سروکار داشتیم و در این مدت متوجه شدیم بچه ها سوای اینکه کلاس ثبت نام می کنند و دوست دارند یاد بگیرند، همینطور دوست دارند تجربه کنند وروی صحنه بروند.

البته این بچه ها هنرجو هستند و خیلی توانایی اجرای یک نمایش مثلا حدود سی شب را ندارند در نتیجه برنامه نمایشنامه خوانی ریختیم. هر چند من چند سال پیش مشابه همین کار را در نوفل لوشاتو با یک سری هنرجویان یک آموزشگاه دیگر که برای آقای ارجمند هم بود و من مدرس آنجا هم بودم، را انجام دادم.

برای این اجراخوانی فراخوان تعیین کردیم خیلی متقاضی داشتیم و از بین آنها چند نفر را نتخاب کردیم در نتیجه تعداد زیاد باعث شد چهار گروه داشته باشیم و قرار شد هر گروهی در یک شب اجرا بروند.

*چه ویژگی هایی این اجراخوانی  دارد؟

-ویژگی این اجرا این است که صرفا نمایشنامه خوانی نیست ما برای این کار مخاطب شناسی کردیم مخاطب الان ایران حوصله اینکه به سالن بیاید و یک ساعتی یک تعداد افراد روی صندلی نمایشنامه بخوانند را ندارد برای همین هم یک سری تمهیداتی چیدیم تا جذابیت های بصری برای تماشاگر ایجاد کنیم در نتیجه اجرا به خوانش ـ اجرا تبدیل شد و به سمت اجرا رفت چون نمایشنامه این موقعیت را با فضایی که دارد ایجاد کرد بنابراین الان حتی این کار را می توانیم اجرا بدانیم و کمتر حالت خشک اجراخوانی را دارد شاید یک بخش کوتاه فقط متن خوانی باشد.

ویژگی دیگر این کار بازی خود فرزین محدث و هدایت بازیگر او در کار است و این خیلی تجربه خوبی برای هنرجویان محسوب می شود چرا که در کنار بازیگری قرار می گیرند که بیست و اندی سال تجربه کار بازیگری دارد و قاعدتا برای هنرجو تجربه خوبی است.

حال منتظر هستیم ببینیم تکلیف این ویروس کرونا در کشور چطور می شود. ما دو ماه پیش هم با یک سری هنرجویانمان نمایشنامه بازگشت مردگان را بیست شب اجرا کردیم که البته آن هم محصول هفت ماه تمرین با بچه ها بود و پایان دوره ایده تا اجرا محسوب می شد و خیلی اجرای خوبی از آب درآمد.

*زمان اجرایتان چه تاریخی است؟

-قرار است شنبه دهم اسفند اولین اجرا را در دو سانس  انجام دهیم ، هفدهم یک اجرا و بیست و چهارم آخرین شنبه خواهد بود که اگر براساس این شرایط به تعویق بیافتد زمان ها تغییر میکند و فکر میکنم برای سال جدید بیافتد چون ما تصمیم داریم چند شنبه به اجرا برویم و بچه ها خیلی زحمت کشیدند و در این یک ماه هر روز تمرین کردند.

ما معتقد هستیم که تئاتر نیاز به تمرین دارد خصوصا که با هنرجو قرار است تمرین کنیم چون این بچه ها تجربه شان کمتر است یک سری مسائل که برای گروههای حرفه ای حل شده است باید برای هنرجویان جا بیافتد  و در واقع تا حدی آموزش هم محسوب می شود بهرحال بچه های ما با ذوق و پرتلاش هستند و در این یک ماه به سمتی حرکت کردند که من به عنوان کارگردان مدام از ویژگی های نمایشنامه خوانی کم کردم و به ویژگی های اجرا اضافه کردم.

چهل نفر قرار است در این دوره در چهار گروه ، 10 نفره به اجرا بروند.

ما به این دلیل که خودمان قبلا فضای دانشجویی و هنرجویی را تجربه کردیم برایمان این فضا مهم بود، دروغ است اگر بگویم شرایط مالی اش برایم مهم نبوده اما موضوع  این است که یک بخش دیگر  غیر مالی است مثلا همین جریان  اجراخوانی برای ما بعد  اقتصادی و مالی ندارد . بهرحال ما میدانیم بچه های هنرجو چه نیازی داریم  چه چیزهایی برایشان جذاب است ، بدان توجه میکنیم.

من سرکلاس ها هم به بچه ها میگویم که نیامدم چیزی فقط به شما یاد دهم قطعا من هم باید از شماها یاد بگیریم و این در تبادل رخ میدهد. این کار هم به نوعی دومین فعالیت گسترده ما در موسسه محسوب می شود و ارتباط با هنرجو و در این فضا قرار گرفتن برای من و فرزین محدث خیلی جذاب است.

*چقدر از این هنرجوها به مدارج بالا می رسند و در بازار کار حرفه ای تئاتر مشغول می شوند؟

-خیلی از این بچه ها خلاقیت بکر دارند و اتفاقات خوبی را رقم می زنند. هنرجوها چند دسته هستند یک عده هستند که برایشان جهان بازیگری خیلی  ناشناخته است شاید تحت تأثیر جذابیت های این حرفه و تعریف اطرافیان به این حوزه می آیند وسختی ها را نمی شناسند. متأسفانه در همه جای دنیا درباره حرفه بازیگری تصور اشتباهی که وجود دارد این است که این حرفه خیلی غریزی و ذاتی است و من چون استعداد دارم همین کفایت میکند و من بازیگر خوبی می شوم غافل از اینکه بازیگری یک علم است.

هیچ وقت هیچ فردی به صرف اینکه به مهندسی علاقه دارد ، خانه نمی سازد بلکه باید تحصیل کند و به دانشگاه برود تا به عنوان مهندس عمران وارد مقوله بازیگری شود، اما راجع به بازیگری این تفکر وجود ندارد بیشتر افراد فکر میکنند بازیگری فقط استعداد است درحالیکه در قرن حاضر استعداد شاید خیلی هم اولویت اول ندارد  و به تنهایی کارآمد نیست یک فرد باید استعدادش را شکوفا کند و مسیر درست را طی کند در نتیجه هنرجو وارد کار می شود و از همان ابتدا متوجه می شود که بینشش مشکل داشته است و اینها را در طول آموزش ها فرا میگیرد که خود این کار سختی است.

بنابراین یک عده در این مسیر بی حوصلگی می کنند و از این مسیر خارج می شوند من هم خیلی احترام برای این افراد قائل هستم برای اینکه متوجه می شوند اشتباه آمده اند و نظرشان عوض می شود. اما یک عده که باقی می مانند که تعدادشان زیاد هم به نسبت نفرات اولیه نیست، کسانی هستند که دورنمای مسیر را فهمیده اند و حال تازه مرحله شروع به کارشان است.

ما هنرجویانی داریم که در طول یک سالی که کارشان را شروع کردند همراه ما بوده اند  و دوره ها را گذرانده اند، تمرین می کنند ، پلاتو اجاره می کنند و حضور دارند حتی شده ما خارج از فضای کلاس در پلاتوهایشان حضور می یابیم یا اگردر جشنواره ای شرکت کردند کمکشان میکنیم بنابراین سعی میکنیم کنارشان باشیم.

خیلی از کسانی که در طول مسیر بازیگری حضور مداوم دارند، ایده هایشان زیاد می شود حتی گاهی شده من احساس نیاز میکنم که مطالعه بیشترداشته باشم تا خود را ارتقا داده و به آنها آموزش دهم. برای همین هست که ما تصمیم به اجراخوانی می گیریم با علم به سختی های مسیر اما جذابیت هایشان را دوست داریم.

در حال حاضر به دلیل تعداد زیاد آموزشگاه ها ، کلاس ها، دوره و کارگاه ها خیلی از اساتید دغدغه ندارند که به جز آموزش وقت بیشتری برای هنرجو بگذارند با احترام به اینکه آنها هم صنفی من هستند میگویم حرفه ما به نوعی کشف و شهود محسوب می شود و با این  کلاس های آموزشی استعدادهایشان باید در در مسیر درست شکوفا و حرفه ای تر شود.

*درباره نمایشنامه زندگی شیرین با طعم سگی و محتوایش توضیح دهید؟چطور شد این نمایشنامه را برای هنرجوها انتخاب کردید؟

-دو کار قبلی من یکی نمایش این یک اعتراف است را خودم نوشته بودم بازگشت مردگان را هم خودم اقتباس از متون کلاسیک کردم اما در این بازه زمانی یک تا دو ماه اخیر مشغول نگارش متنی برای سال جدید هستم و دیگر فرصت نکردم برای این هنرجویان خودم متنی بنویسم در نتیجه با یک نویسنده دیگر آقای حامد مکملی که یکی دیگر از  کارهای سال های قبلم هم را او نوشته بود و نویسنده توانمندی است، مطرح کردم و او هم لطف کرد و یکی از متونش را در اختیار من قرار داد.

این نمایش به نام زندگی شیرین با مزه سگی فضای کامل ایرانی رئالیستی دارد که در آن اتفاقات فانتزی هم می افتد اما بیشتر فضای رئالیستی در آن قالب است یک خانواده ایرانی با دغدغه هایی که دارند در این کار وجود  دارد و بیشتر فضای کار اجتماعی و خانوادگی است. الان هم مشغول تمرین این کار هستیم.

من متنی را هم در حال نگارش هستم که در مراحل پایانی آن قرار دارم برای سال بعد قرار است آن را نه در فضای هنرجویی چون فضای پیچیده ای دارد که مناسبت حال هنرجویان نیست، بلکه با یک گروه حرفه ای کار کنم. این نمایشنامه پنج پرسوناژ دارد و امیدوارم کار به تابستان و در نهایت پاییز برای اجرا برسد.

*شرایط امروز تئاتر امیدوار کننده می بینید یا خیر؟

-ببینید اساسا این روزها تنها تئاتر نیست که درگیر مشکلات شده، همه مشاغل درگیر این مشکلاتی هستند که فشرده در این ماه ها رخ داده و مشاغل مختلف را تحت الشعاع قرار داده است. خیلی از گروه ها در این مدت چندین ماه تمرین داشتند و متضرر شدند، الان دستمزد عوامل و بازیگران بالا است حتی تهیه متریال برای یک گروه چند نفره میلیون ها تومن هزینه دارد و هیچ تضمین برای بازگشت این هزینه نیست در بهترین حالت گروههای نمایشی می توانند فقط هزینه های خودشان را برگردانند و این خیلی بد است.

من به عنوان یک کارگردان از روی علاقه کار میکنم اما تا کجا بدون درآمد میتوانم کار کنم این شغل من است و من هم نیازهای خودم را دارم من کارمند بانک نیستم و فقط یک شغل دارم و آن هم کارگردانی است و این شرایط برای همه ما فرسایشی می شود و ضربه بزرگی به فضای تئاتر می زند من کار با سینما و موسیقی ندارم چون تخصص هم ندارم.

همین الان با شیوع ویروس کرونا همه کارها تعطیل شد و سالن ها همه زمانبندی هایشان مشخص است مگر چقدر می توانند زمان و تاریخ ها را جابه جا کنند و همین یعنی متضرر شدن گروه ها و این شرایط باعث می شود من از همین الان برای کار بعدی ام نگران هستم درحالیکه حدود شش ماه همی یک بار وقت من را از نگارش متن تا روی صحنه رفتن میگیرد.

خیلی از بازیگران این مرام را دارند که وقتی کار فروخته نمی شود بخشی از درآمدشان را به نفع گروه می بخشند یا کم میکنند اما همه اینطور نیستند. بهرحال ما هم نمیتوانیم کار نکنیم و اگر کار نکنیم حالمان بد  است.

*شما به عنوان یک هنرمند از جامعه هنری بفرمایید علاوه بر کارهایی که مسئولیتش با خانواده تئاتر نیست، خود هنرمندان چه کاری می توانند انجام دهند تا تئاتر را نجات دهند؟

-یک بخش اعظم این مسائل که دست جامعه هنری نیست و سیستم است که باید مشکلات را مدیریت کند و متأسفانه این مدیریت ضعیف است اما بخشی هم میتوانند هنرمندان انجام دهند پیشنهاداتی در ذهن من است مثلا من اگر بازیگر سینما هستم و دستمزد هنگفت هم میگیرم قرار نیست چنین مطالبه ای را از تئاتر هم داشته باشم چون تئاتر چنین فضای اقتصادی ندارد ، من بازیگر می بایست قدری توقعم را در فضای تئاتر بیاورم پایین و همدل با اعضای گروه بشوم. ما الان یک سری بازیگر در تئاتر داریم که سیصد تا چهارصد میلیون مطالبه دستمزد دارند حتی بگوییم صد میلیون هم نمی توان مگر یک کار تئاتر چقدر سود دارد که فقط یک بازیگر صد میلیون تومان دستمزد بگیرد؟

پیشنهاد دیگر هم این است که کارگردان ها به سراغ کارهایی بروند که نیاز جامعه شان باشد، گاهی همین عدم نیاز جامعه باعث می شود که کار ضربه بخورد چرا که مخاطب شناسی نشده است و کارگردان به موضوعی پرداخته که برای اکثر جامعه جذاب نیست و به سمت شکست می رود بنابراین من نویسنده وکارگردان باید نیاز مخاطب و جامعه را بداند برای همین هم باید روان شناسی ، هم جامعه شناسی و هم سیاست بدانیم تا بتوانیم نیاز مخاطب را درک کنیم.

نکته دیگر هم این است که تئاتر در برخی نقاط به سمت تجاری شدن رفته است به نظر من وقتی تئاتر به سمت فضای تجاری برود ، مرگ خود را رقم زده است. از قرون گذشته که تئاتر به وجود آمده از یونان استان اگر مطالعه کنیم متوج می شویم که تئاتر از گذشته هیچگاه تلاش نکرده به سمت تجاری شدن و صنعت برود یک عده تلاش میکنند این اتفاق را رقم بزنند، به اعتقاد من کارگردان این امر غلط است چون در ذات تئاتر نمی گنجد.

از یک دهه گذشته تهیه کننده هایی وارد تئاتر شدند، پول های هنگفتی خرج شد ولی همان کارهای بیگ پروداکشن با صحنه عظیم و لباس های فاخر  ، مفهوم نداشت، اگر من یک مخاطبی باشم که برای اولین بار کار را ببینم جذب آن نمی شوم. تئاتر نسبت به سینما و دیگر ژانرها مخاطب محدودی دارد و نمی بایست برای نخستین بار کاری مخاطب ببینند که آن را درک نمیکند و دچار نشانه پریشی شود و با آن ارتباط برقرار نکند.

من همیشه این را میگویم که با هیچ نمایشی تصمیم ندارم ایدئولوژی را منتقل کنم یا آموزش دهم چون تئاتر آموزشی فضایش متفاوت است من تنها کاری که رسالت خود میدانم این است که برای لحظاتی با مخاطبم ارتباط برقرار کنم تا او به خود و زندگی اش فکر کند اگر این اتفاق بیافتد من برنده شده ام. من نه میخواهم انقلابی در اندیشه کسی ایجاد کنم و نه ایدئولوژی را آموزش دهم.

بنابراین به این فکر نکنیم که در تئاتر حتما باید  یک بیگ پروداکشن داشته باشیم مهم انتقال مفهوم است که در کار ما صورت بگیرد. درست است که خود  تئاتر یک دروغ واقعی است اما این دروغ باید به شکل یک حقیقت بیرون بیاید وگرنه برای مخاطب باورپذیر نمی شود امروز هم که این ریزش مخاطب را شاهد هستیم. سال ها یک عده تصور کردند با آوردن سلبریتی  ها به صحنه تئاتر ، مخاطب جذب می شود غافل از اینکه این هم داروی موقت است بهرحال من نوعی با دیدن فلان بازیگر در تئاتر و سینما و فضای مجازی برایم عادی می شود و دیگر الان این حربه جواب نمی دهد و هر روز تئاتر فضای تنگ تری می شود و این اتفاق بدی است.

خیلی از کارگردان های خوب ما دیگر کار نمیکنند و بیکار هستند چون تجربیات منفی شان زیاد شده و تهیه کننده ها هم دل و جرأت پول گذاشتن در تئاتر را ندارند امیدوارم با یک تمهیدات درستی یک قدری بتوانیم این فضا را نجات دهیم.

انتهای پیام/