اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

هنر و رسانه  /  رسانه

امید، آگاهی و همدلی، سه رکن مقابله با ویروس کرونا

کارشناس حوزه رسانه گفت: سرمایه اصلی اجتماعی برای مقابله با ویروس کرونا، امید، آگاهی و همدلی است، سه رکنی که نباید در این روزها فراموش کنیم.

امید، آگاهی و همدلی، سه رکن مقابله با ویروس کرونا

گروه هنر و رسانه - زینب رازدشت: روزهای قرنطینه طولانی شده و به نوعی شهروندان از این وضعیت خسته شده اند، به همین دلیل بیش از روزهای گذشته نسبت به انتشار اخبار حساس تر شده اند و سعی می کنند اخبار را دنبال کنند.

از طرفی هم خودشان به نوعی دست به کار شده اند و به انتشار اخبار در صفحات شخصی مجازی شان می پردازند، فارغ از آنکه بدانند اخباری که منتشر می کنند، تا چه اندازه می تواند به نگرانی و استرس مردم به ویژه خانواده هایی که خودشان و یا عزیزان شان درگیری بیماری کویید 19 یا ویروس کرونا هستند.

همچنین برخی از خبرنگارها هم گفت و گوهای تخصصی با پزشکان مربوطه انجام می دهند و همین امر ممکن است که پزشکان آمار و ارقامی ارائه دهند که متفاوت با اطلاعات ستاد مبارزه با کرونا باشد و همین امر هم سبب می شود تا بر نگرانی مردم اضافه شود.

در خصوص ایجاد امیدآفرینی در میان مردم به خصوص در روزهای قرنطینه و شیوع ویروس کرونا، با حسام ریاحی کارشناس حوزه رسانه به گفت و گو نشستیم. آنچه از نظر می گذرانید، حاصل گفت و گوی ما با وی است.

فارس: این روزها شاهد شیوع بیماری کرونا هستیم و اخبار با سرعت بیشتر و حتی سریعتر از شیوع بیماری کرونا منتشر می شود. ارائه اطلاعات غلط با شیوه ای نادرست از سوی برخی از رسانه های نوین و مردم سبب برهم ریختن امنیت روانی مردم می شود. به عنوان فردی که زمینه مطالعات تان ارتباط رسانه و پزشکی است، در این روزها باید چه اطلاعاتی در اختیار مردم قرار داد تا به نوعی امنیت روانی شان حفظ شود؟

ریاحی: سال هاست با سیستم وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی در ارتباطم و به نوعی عضو این سازمان هستم.موضوع انتشار اخبار در رسانه ها موضوع قابل تأملی است و موضوعی نیست که متخصصان بالینی، ویروس شناسان، جراح و داروساز بتوانند بدون راهنمایی اصحاب رسانه و کسانی که مطالعات میان رشته ای داشته باشند، این کار را به درستی انجام دهند؛ چراکه اگر این اتفاقات بدون راهنمایی این گروه باشد، مطمئنا شاهد نتایج مثبتی نخواهیم بود و حتی سبب می شود که به واسطه اخبار، امنیت روانی مردم به هم بخورد.

ضرورت ایجاد نحوه اطلاع رسانی مناسب در شرایط بحران

همچنین اگر نحوه اطلاع رسانی بدون راهنمایی اصحاب رسانه و کسانی که مطالعات میان رشته ای دارند، انجام شود، ممکن است اخباری منتشر شود که در میانه راه متوجه شویم این اخبار نباید منتشر می شدند چراکه سبب ایجاد نگرانی در مردم می شد.

شهروند خبرنگاران و رسانه ها بهتر است به جای آنکه بگویند مراسم تشییع متوفیان بدون حضور خانواده های شان هستند، از اصطلاح مراسم های ختم مجازی استفاده کنند. یعنی براساس عنصر همدلی این اخبار را منتشر کنند. حتی می توانند در شرایط کنونی موضوع  ختم مجازی را ترویج دهند.

 

البته گاهی اوقات هم برخی از پزشکان، اطلاعاتی به خبرنگاران و رسانه ها می دهند که متضاد با اخبار ستاد مقابله با کرونا است، چراکه برخی از پزشکان ما اطلاعی از نحوه اطلاع رسانی ندارند و نمی دانند که چه اطلاعاتی را نشر دهند و گاهی اطلاعاتی را ارائه می کنند که لزومی بر ارائه آن اطلاعات نبود.

فارس: پس مخاطب شناسی موضوعی است که در اطلاع رسانی اخبار ویروس کرونا از اهمیت بسزایی دارد...

ریاحی: بله کاملا درست است، مخاطب شناسی زیربنای انتشار هر خبر رسانه ای و یا هر مطلب دیگری است. حتی در زمان اکران فیلم، به مخاطبان و موقعیت زمانی توجه می کنیم.برای مثال فیلم سینمایی شاد را در ایام نوروز و فیلمی با محتوای محزون و متناسب با گزاره های دینی را در ایام محرم اکران می شود.

مخاطب شناسی و موقعیت زمان عناصری است که به علوم اجتماعی، رسانه و ارتباطات مربوط می شود. پزشکان ما قطعا چنین واحدهایی را در دانشگاه سپری نکرده اند و هیچ تخصصی در این دو موضوع ندارند.

زمانی که در بحران بهداشتی ویروس کرونا قرار می گیریم، هیچ متخصص ارتباطاتی در میدان حضور ندارد و طبیعی است با شیوه انتخاب اخبار به امنیت روانی جامعه صدمه وارد می شود و حتی ممکن است تشططی ایجاد شود.

پزشکان هر اطلاعاتی را ارائه نکنند

برای مثال متخصص عفونی در گیلان جلوتر از دیگران اخبار نگران کننده را ارائه می کند و گاهی تعداد فوتی هایی که به دلیل بیماری تنفسی بوده و تست کرونا را نداده است، با تعداد فوتی های کرونا یکی می کند و آمار نگران کننده ای را در اختیار جامعه قرار می دهد.

ما باید بدانیم که هر بیماری که فوت می کند، لزوما در اثر بیماری کرونا نبوده است، بلکه گاهی اوقات توسط بیماری حاد تنفسی و یا بیماری میکروبی جان خود را از دست می دهد.

 

لزومی ندارد این تعداد فوتی ها را که به دلیل بیماری تنفسی یا میکروبی و یا هر بیماری غیر از کرونا بوده را به اطلاع مردم برسانیم، چراکه این آمار مردم را بیشتر دچار نگرانی و استرس می کند.

هر شهروند خبرنگاری که قصد انشار اطلاعات در رسانه اش دارد باید به این موضوع فکر کند که کارش با چه هدفی است و آیا براساس مثلث آگاهی، امید و همدلی است؟اگر هدفش این سه عنصر باشد که کار خوبی را انجام می دهد درغیر این صورت امنیت روانی جامعه را برهم خواهد زد.

 

این روزها و در این شرایط سخت دچار به هم ریختگی ذهنی شده ایم و چندان به تأثیر پیام توجه نمی شود و همین امر سبب می شود تا مردم بیش از پیش نگران باشند و به نوعی امنیت روانی جامعه در خطر می شود، اما نکته مهم این است که سرمایه اصلی اجتماعی برای مبارزه با کویید 19 یا هر پدیده دیگر امید، آگاهی و همدلی است که متأسفانه ما بیشتر روی آگاهی متمرکز شده ایم و دائما این موضوعات را اطلاع رسانی می کنیم که ویروس روی سطوح سخت باقی می ماند، ویروس انسان را می کشد و هزاران اطلاعات درست یا غلط دیگر. در این زمان مردم دچار سرگیجه می شوند و نمی توانند درستی اطلاعات را تشخیص دهند. در نهایت اینکه سه پایه اصلی مقابله با این ویروس،  امید، آگاهی و همدلی است.

فارس: بنظر شما چرا دو پایه امید و همدلی از بین رفته است؟

ریاحی: یکی از دلایلی که امید و همدلی در این روزها از بین رفته است این بود که اطلاعاتی در این زمینه نداریم. دائما اصرار می کنیم که مردم با یکدیگر هیچ ارتباطی نداشته باشند که این رویکرد بسیار غلطی است و از منظر سلامت و علوم سلامت، همدلی منبع اصلی مشاوره است.

 

در این شرایط امنیت روانی و اجتماعی مردم به هم می ریزد، زیرا همدلی، عنصر اصلی پایدارکننده و مقاوم کننده جامعه در مقابله با این ویروس است. متأسفانه به این عنصر توجه نکرده ایم و بیشترین تمرکزمان روی عنصر آگاهی است.

امید سرمایه مهم شرایط بحران

از طرفی امید سرمایه مهمی بوده و برآمده از سرمایه معنوی است. ما سال هاست سعی کرده ایم، سلامت معنوی را مورد توجه قرار بگیرد و هدف زندگی باشد. این موضوع بایدتوسط گروه های مرجع همچون پزشکان ترویج شود.

پزشکان باید به مثلث امید، آگاهی و همدلی توجه ویژه ای داشته باشند؛ همدلی یکی از عناصر اجتماعی و ارتباطات است، زمانی که خانواده ای همه اعضای خانواده اش را یا یکی از اعضای خانواده اش را از دست می دهد، نیازمند همدلی است و اگر این همدلی صورت نگیرد، با توجه به آنکه این گروه از خانواده ها نتوانسته اند مراسم ختم متعارفی برگزار کنند و بهتر بگویم فاز سوگ را بر اساس شرایط کنونی نتوانسته اند به درست طی نکند، ممکن است به گفته همکاران روانشناسم تا پایان عمردچار بیماری روانی و اختلال پس از حادثه شوند؛ چراکه این گروه از افراد نتوانسته اند به دلیل شرایط جامعه طی 40 روز روال طبیعی سوگواری و عزاداری را طی کنند.

فارس: بنظر می رسد حتی در حوزه عنصر آگاهی هم نتوانسته ایم کارمان را به خوبی انجام دهیم.

ریاحی: کاملا همینطور است. دائما به مردم می گوییم که دست تان را بشویید اما به فکر این موضوع نیستیم که پس از رفع ویروس کرونا، مردم دچار وسواس سلامت شوند. از آنجا که شستشوی مکرر سبب از بین رفتن لایه چربی داخل جرم پوست و ایجاد اگزمای مزمن و دیگر آسیب های پوستی می شود. ما این موضوعات را به درستی اطلاع رسانی نمی کنیم.

ضرورت ارتباطات اقناعی در شرایط بحران بهداشتی

در حوزه ارتباطات به ویژه ارتباطات اقناعی، نیازمند دقت به ضریب اقناع هستیم. زمانی که مرتب جمله ای تکرار می شود، آن جمله تبدیل به پیام تکرارشونده بی تأثیر خواهد شد. برای مثال جمله در خانه بمانید. این جمله به مرور زمان با تکرار پیام، تأثیر خود را از دست خواهد داد. به جای چنین جملاتی باید با مردم صادق بود و برایشان توضیح داد که این ویروس تا مدت ها همراه مان است و همه افراد در معرض خطر قرار دارند و حتی عده ای از افراد که زمینه بیماری دارند و یا مسن تر از دیگران هستند، بیش از دیگران در معرض بیماری هستند، بنابراین برای حفظ جان آنها رعایت کنیم. یعنی بتوانیم با عنصر همدلی، مردم را ترویج به رعایت برخی از موارد کنیم تا بتوانیم با کمک هم از پس این ویروس بر بیایم.

متأسفانه دائما این جمله تأکید می شود که داروی خاصی برای رفع بیماری کرونا نداریم، پس در خانه بمانید. این جملات غلط است و تأثیر عکس از خود برجای می گذارد. همچنین به واسطه عنصر همدلی به مردم بگوییم که به واسطه اپلیکیشن هایی، بیماری را تشخیص دهیم و بیهوده بیمارستان ها را شلوغ نکنیم. باید این جمله برای مردم تبیین شود که کرونا از خانواده سرماخوردگی اما شدیدتر است.

فارس: گاهی اوقات برخی از افراد در صفحات شخصی مجازی شان به خصوص در استوری های شان آمار فوتی های ناشی از بیماری کرونا را منتشر می کنند. بنظر شما این اطلاع رسانی می تواند وضعیت کنونی را بهبود ببخشد؟

ریاحی: متأسفانه هر شهروند خبرنگاری احساس می کند، رسانه ای که در اختیار دارد را باید به عنوان اطلاع رسانی از آن استفاده کند. متأسفانه ما منشور اخلاقی رسانه در کشور نداریم و جای این منشور به شدت در حوزه رسانه خالی است. 

به شهروند خبرنگاران چند پیشنهاد دارم. آنها باید چند اصل را رعایت کنند. اول آنکه منبع خبرشان معتبر باشد و به هر منبعی رجوع نکنند، زیرا استناد کردن به هر منبعی خارج از منابع معتبر به منزله دامن زدن به هرج و مرج در جامعه است.

همچنین هر شهروند خبرنگاری که قصد انشار اطلاعات در رسانه اش دارد باید به این موضوع فکر کند که کارش با چه هدفی است و آیا براساس مثلث آگاهی، امید و همدلی است؟اگر هدفش این سه عنصر باشد که کار خوبی را انجام می دهد درغیر این صورت امنیت روانی جامعه را برهم خواهد زد.

شهروند خبرنگاران از ارائه آمار فوتی پرهیز کنند

گاهی اوقات شهروند خبرنگاران با انتشار تعداد آمار فوتی ترس را در میان مردم ایجاد می کنند و همین ترس به نوعی نقط مقابل امید است. متأسفانه برخی از شهروند خبرنگاران، منشور اخلاقی را زیرپا گذاشته اند.

شهروند خبرنگاران و رسانه ها بهتر است به جای آنکه بگویند مراسم تشییع متوفیان بدون حضور خانواده های شان هستند، از اصطلاح مراسم های ختم مجازی استفاده کنند. یعنی براساس عنصر همدلی این اخبار را منتشر کنند. حتی می توانند در شرایط کنونی موضوع  ختم مجازی را ترویج دهند. هم اکنون آنچه که مورد نیاز است و توان افزایش عمومی جامعه را برای مقابله با کرونا افزایش می دهد، سه عنصر امید، آگاهی و همدلی است. متأسفانه همه گروه های مرجع در شرایط کنونی از این عناصر غافل هستند.

فارس: نظرتان درباره شوخی هایی که درفضای مجازی نسبت به بیماری کرونا صورت گرفته چیست. انتشار چنین شوخی هایی می تواند توان روحیه افراد را افزایش دهد؟

ریاحی: این موضوع کاملا بستگی به زاویه نگاه افراد دارد. اصولا افرادی که با ظرفیت های اجتماعی برای افزایش همدلی و امید آشنایی ندارند، عنوان می کنند که در این خصوص شوخی صورت نگیرد اما با نگاه جامع قطعا شوخی کردن و ابزارهای شادی آفرین می تواند به افزایش سه ضلع آگاهی، همدلی و امید کمک کند. شوخی کردن در این شرایط بحران چه اشکالی دارد. از نظر دینی پیامبراعظم(ص)، اهل شوخی بودند و ایشان بر این موضوع توصیه می کردند.

ما باید بدانیم که هر بیماری که فوت می کند، لزوما در اثر بیماری کرونا نبوده است، بلکه گاهی اوقات توسط بیماری حاد تنفسی و یا بیماری میکروبی جان خود را از دست می دهد.

 

در زندگی شوخی ابزار توسعه یافته ارتباطات اجتماعی برای افزایش امید در قلب و ایجاد همدلی بین انسان هاست و البته باید از این شوخی به درستی و به جا استفاده شود. برای مثال کسی که وسواس سلامت گرفته است، بهتر است با شوخی کردن و ایجاد همدلی به او آگاهی دهیم که شستن مکرر دست بیش از اندازه منجر به بیماری های پوستی به ویژه اگزما خواهد شد. ابراز محبت، شوخی و ابزارهای عاطفی و اجتماعی می تواند بهبود کننده وضعیت این شرایط باشد.

انتهای پیام/

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول