خبرگزاری فارس ـ زهره سعیدی: هفتم فروردین ماه روز ملی هنرهای نمایشی در ایران است که از سال 1396 در تقویم شمسی ایران از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به ثبت رسید و از آن سال تاکنون این روز را هنرمندان نمایشی کشور به سبک های مختلف از شادپیمایی های خیابانی تا اجراهای صحنه ای جشن می گیرند در این روز البته یکی از پیشکسوتان نیز پیامی را برای جامعه هنری و مردم ارسال می کند.
علی نصیریان نخستین هنرمند پیشکسوتی بود که در سال اول پیام خود را نوشت و در سال 97 نیز مرحوم جمشید مشایخی، در سال 98 محمدعلی کشاورز هنرمندان پیشکسوت و با سابقه دست به قلم شدند و یادگاری هایی بر جای گذاشتند اما امسال اکبر زنجانپور این کار را انجام داد و مسئولان نمایشی وقت در منزل او در پوستر روز ملی هنرهای نمایشی نیز رونمایی کردند.
پیام چهارمین سال گرامیداشت هفتم فروردین، مطابق با ۲۷ مارس، توسط اکبر زنجانپور پیشکسوت و چهره شناخته شده عرصه فرهنگ و هنر نگاشته شده که در بخشی از این پیام آمده است: «هنرمند تئاتر با ذهن شاعر و عقل سرخ قدم برمیدارد و هیچ بایدی را برنمیتابد. انسان و این جهان هر لحظه به شکلی درمیآید و نتیجه این هنر و گشتوگذار زندگی کشف رازورمز این حیات میشود.
هنرمندان تئاتر با آفرینش و ایجاد فضای ذهنی، آغازگر کشف رازهای زیاد میشوند در این جهان شگفتانگیز. در این چرخ و گردش روزگار هر هنرمندی به رازی دست خواهد یافت، مخصوص خودش. راز این هنرمند با دیگری کُرورکُرور فرق میکند. زیرا هر کدام به رازی جداگانه رسیدهاند که این خود عین وصل است برای رسیدن به حقیقت بزرگ زندگی.
اگر یک بار دیگر و دوباره فرصت زندگی را به من بدهند باز هم همین سرنوشت و همین عشق و علاقه به تئاتر را دنبال خواهم کرد. با همه سختی و رنجی که در این راه داشتهام. من با یاران پرتلاش و استادان و جوانان مشتاق زیادی در صحنه تئاتر نفس کشیدهام. با تئاتر آموختهام که میتوانم وظیفه انسانی خود را با دنیای نمایش بهتر بشناسم. لحظات باشکوه زندگی من در درک و تجربه و کشف زندگی با این هنر بوده و من همیشه تلاش کردهام با این هنر بااصالت منادی آرزوهای بزرگ برای مردم باشم. هنوز همچون روزگار جوانی، صحنه و نمایش برای من پر از دلهره و شور و هیجان است. مقدس و قابل احترام. چیزی که به من قدرت و امید و آرزوی زنده بودن میدهد.»
در روز هنرهای نمایشی سال 98 به دلیل وقوع ویروس کرونا و ممنوعیت تجمعات و محدودیت تردد و خانه نشینی ، امکان برپایی نمایش های مختلف خیابانی و برنامه های دیگر فراهم نشد و متأسفانه این برنامه نیز چون خیلی برنامه های دیگر در سطح دنیا به تعطیلی کشیده است اما در این روز یکی از اتفاقاتی که می تواند مثبت باشد مرور فعالیت های یک سال گذشته هنرهای نمایشی کشور ، فعالیت هنرمندان و مسئولان است.
*چه هنرمندانی را در سال 98 از دست دادیم؟
پیش از پرداختن به اتفاقات سال گذشته ی بایست یادی کرد از هنرمندانی که در طول یک سال گذشته دیار فانی را ترک کردند، از مرحوم «محمد مطیع» بازیگر با سابقه سینما، تئاتر و تلویزیون در آستانه نوروز 98 تا فوت «جمشید مشایخی» پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون، مرحوم «پرویز بهرام» صداپیشه، مرحوم «داریوش اسدزاده» پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون، «ابراهیم آبادی» و «ولی الله شیراندامی» تا مرحومه «ملکه رنجبر» در همین چند روز پایانی سال ، مرحوم «شهلا ریاحی»، مرحوم «گلزار محمدی» هنرمند تئاتر عروسکی و دبیر جشنواره تهران مبارک در انتهای سال ، مرحوم «رضا زمانزاده» بازیگر تئاتر ایذه ، «سیدمصطفی سعیدی» از نقالان پیشکسوت و ... که تعدادشان بیش از اینها است و در این مقال نمی گنجد از خداوند برای همه از دست رفتگان طلب عافیت میکنیم.
*مروری بر رویدادها و اتفاقات نمایشی سال 98
در سالی که گذشت برای مجموعه هنرهای نمایشی کشور علاوه بر مسائل مختلف کسری های مالی، کمبود بودجه و مشکلات بعضا هنرمندان و تماشاخانه دار و در نهایت هم کرونا و تعطیلی سالن ها که بسیار از سوی هنرمندان بدان پرداخته شده، بخشی از فعالیت ها نیز مثبت و به قولی نیمه پر لیوان نمایشی کشور محسوب می شود که درباره آنها صحبت خواهیم کرد:
از جمله این فعالیت ها برخی از دستوراعلعمل ها و بخشنامه هایی بود که در سال 98 صادر شد از جمله دستورالمل صدور مجوز اجرای نمایش که در آن صلاحیت هنری کارگردان می بایست تأیید شود و سپس کار به اجرا در بیاید و قص الی هذا که در این زمینه هنرمندان زیادی نقد و بررسی انجام دادند و نظرات متعدد و در نهایت هم قرار شد اصلاحاتی صورت بگیرد که مشخص نیست حال به کجا انجامیده است. بهرحال هر ساله کارهای زیادی شاید روی صحنه بروند که با یک بررسی مناسب خیلی هایشان کیفیت یا محتوا و یا به لحاظ مسائل دیگر مشکلات زیادی داشته باشند که اینها می بایست بررسی شوند چرا که این خانواده ها هستند که قرار است پای اجرای نمایش ها بنشینند نه فقط خود هنرمندان تئاتر! تئاتر برای مردم است و از ابتدا چنین شعاری داشته ، تئاتر مردمی می بایست المان ها و عناصر درخوری نیز داشته باشد و این البته با پادگانی کردن سیستم نمایش متفاوت است.
همچنین دیگر دستورالعمل و بخشنامه نیز بخشنامه تجمیع موسسه های معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که انجمن هنرهای نمایشی نیز یکی از اینها محسوب می شود این مسئله پیگیری شد هر چند هنوزتکلیفش مشخص نیست.
*تکریم سردار شهید سلیمانی توسط هنرمندان تئاتر
یکی از اتفاقات سال 98 که خیلی هم موج عظیم ناراحت کننده ای در کشور ایجاد کرد، شهادت سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران به دست تروریست ها در عراق بود و بلافاصله پس از آن سیلی از هنرمندان پیام های تبریک و تسلیت شهادت را ارسال و بعد هم تصمیم به اجرای نمایش هایی خیابانی و صحنه ای در ارتباط با سردار گرفتند .
نمونه مهم آنها فراخوان اهدای جایزه بزرگ سرو از سوی انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس و برپایی همایش سردار شهید سلیمانی بر مزار پاک ایشان و همینطور اجرای نمایش هایی در سراسر کشور بود که نشان داد هنرمندان تئاتر خیابانی ما در این زمینه فعال و بهوش هستند. حتی در ایام جشنواره تئاتر فجر نیز یکی از سرداران و از دوستان سردار شهید قاسم سلیمانی در تئاتر شهر حضور پیدا کرد و درجمع نویسندگان خاطراتی از سردار را مطرح کرد.
*تعمیر و بازسازی تئاتر شهر
امسال با پایان گرفتن اجرای نمایش «ملاقات» به کارگردانی پارسا پیروزفر در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر، فاز جدید تعمیرات و تجهیز این بخش از سوی یک شرکت دانش بنیان ایرانی نیمه اردیبهشت ماه ۹۸ آغاز شد.
نصب پوشش نسوز در سازههای فوقانی، جمع آوری بقایای ماشینری قدیمی، جمع آوری سازههای موقت پیشانی تالار اصلی که چندی پیش دچار سانحه شده بود، نصب داربست برای رنگ آمیزی دیواره جنوبی صحنه تالار اصلی، نصب موتور گیربکس سقف بالایی از جمله فعالیتهایی است که طی روزهای گذشته در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر توسط تیم بازسازی انجام گرفته است.
شرکتی که امور بازسازی تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر را به عهده گرفته یک شرکت دانش بنیان است که بسیاری از کارکنان آن از فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف هستند و میتوان مطرح کرد که برای اولین بار در ایران سیستم ماشینری یک تالار نمایشی با سیستم کنترل مرکزی یکپارچه توسط یک تیم مهندسی کاملاً ایرانی با سیستمهای به روز مطابق با استاندارهای جهانی تجهیز میشود که نیازی به حضور یک شرکت خارجی ندارد.
علاوه بر تئاترشهر، سالن محراب نیز که جزو مجموعه های اداره کل هنرهای نمایشی است در سال جاری مورد مرمت قرار گرفت. ابراهیم گله دارزاده مدیر این سالن نیز درباره مرمت سالن به فارس می گوید: تقریبا در طول امسال کارهایی را که وعده کرده بودیم و پروژههای نیمه کاره مثل بهینه سازی سالن و فضای مشاعات را انجام دادیم اما برای سال جدید 99 قرار است روی سالن کوچک مجموعه تمرکز کنیم که به امید خدا اگر بشود براساس تفاهماتی با وزارت خانه انجام دادیم، قرار است از تیر یا مرداد ماه پروژه مرمت سالن کوچک هم انجام شود.
قرار است بخشهای ورودی سالن، صندلیها،کفپوش، دیوارها و پشت صحنه را کار کنیم ولی در هر حال سالن کوچک ما به لحاظ پشت صحنه مشکل خاصی ندارد.ابتدا قرار است بخشهای ورودی سالن، صندلیها،کفپوش، دیوارها و پشت صحنه را کار کنیم ولی در هر حال سالن کوچک ما به لحاظ پشت صحنه مشکل خاصی ندارد و اتاق فرمان به روز و خوبی دارد و نور و صدایش مناسب است اما وسایل استفاده شدنی مثل صندلیها در طی این سال ها مستهلک شدهاند و فضاهای عمومی ، لابی و ... نیاز به بازسازی دارد. سعی میکنیم سال 99 روی این مسائل تمرکز کنیم تا سالن کوچک هم مثل سالن بزرگ شرایط خوب و ایدهآلی را کسب کند.
از دیگر فعالیت های سال 98 می توان به اجرای براساس زمان بندی مشخص جشنواره ها از ایینی ـ سنتی تا جشنواره خیابانی مریوان، فتح خرمشهر و ... اشاره کرد که در سطح استان های کشور برگزار شد.
اما پرحاشیه ترین جشنواره سال گذشته همان فجر همیشگی است که امسال البته حواشی بیشتری داشت چراکه برخی از هنرمندان به دلائل مختلف از حضور در جشنواره انصراف دادند با این حال جشنواره سر زمان مشخص خود و با بخشی از هنرمندان برپا شد و البته این گروه های فعال شهرستان و استان ها بودند که توانستند بیش از هر سال خود را در جشنواره نشان داده و اثبات کنند. هرچند در ایندوره حضور تئاتر بین الملل به دلیل مسائل مختلف کمتر بود اما همان تعداد گروه ها هم گواه کیفیت جشنواره امسال بود.
پس از برپایی جشنواره تئاتر فجر نیز موجی از اجراهای پرمخاطب سالن ها را دربرگرفت و سالن های دولتی تا خصوصی اجراهای موفق و پرمخاطبی را تجربه کردند تا اینکه کرونا مانع از ادامه کارها در انتهای سال شد.
*پیام هنرمندان و مسئولان به مناسبت روز ملی هنرهای نمایشی
انتهای سال 98 یکی دیگر از اتفاقات عرصه نمایشی استعفای شهرام کرمی پس از دو سال سکانداری مدیریت مرکز هنرهای نمایشی کشور و جایگزینی با قادر آشنا هنرمندی که سال ها پیش نیز فرمان این مرکز را در دست داشته ، بود. قادر آشنا در پیامی به مناسبت روز ملی هنرهای نمایشی نوشت: «روزی که این بار و برخلاف سه سال گذشته نه با گردآمدن به گرد مجموعههای تئاتریمان، که هر کدام در سینه خود گرامیاش میداریم، گرامیداشتی که با زنده نگه داشتن سوسوی امید در قلبمان نیز همراه است. امید به رخت بربستن سایه ترسِ ناگزیری که مهمانی ناخوانده بر زندگیمان افکنده است و امید به گردهم آمدن دوبارهمان گردِ یکدیگر.»
«سید محمد مجتبی حسینی» در پیامی هفتم فروردین، روز ملی هنرهای نمایشی را «نیکروزی به تجلیل هنرمندان صحنه که پیوسته جویای دانایی و منادی معرفت بودهاند» نامید.
«حمید نیلی»، مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی ایران و انجمن تاتر انقلاب و دفاع مقدس نیز در پیام خود نوشت: تئاتر این والا هنر گرانقدر و تفکر برانگیز نیز در بطن خود بر عنصر تفکر و تعقل اشاره دارد که در کلام وحی اندیشیدن و نوعی دیگر نگریستن جایگاه و مقامی بس والا دارد. امیدوارم در جامعه شریف و توانمند هنرهای نمایشی کشور در سال جدید همچون گذشته در عرصه فرهنگ و هنر ایران زمین نقشی پویا و اثر بخش ایفا نماید و رجائ واثق دارم درسالی که در آن ،به فضل پروردگار شاهد برگزاری هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر مقاومت خواهیم بود، شاهد حضور همه جانبه و گسترده جامعه هنرهای نمایشی کشور در این رویداد بزرگ فرهنگی و هنری باشیم.»
گفتنی است حمید نیلی اسفند ماه سال گذشته از سوی رئیس بنیاد فرهنگی روایت فتح به عنوان دبیر هفدهمین جشنواره تئاتر مقاومت منصوب شد.جشنواره هفدهم تئاتر مقاومت آذر ماه سال جاری و توسط انجمن تاتر انقلاب و دفاع مقدس بنیادفرهنگی روایت فتح برگزار خواهد شد.
*ایام کرونایی با تئاترهای مجازی
از اتفاقات سال گذشته که بگذریم به روزهای کرونایی امسال و تعطیلی سالن های نمایش می رسیم اما برخی گروه ها فعال هستند و بی کار ننشستند از توزیع و تهیه و ساخت ماسک برای مردم نقاط مختلف ایران تا فعالیت مجازی نمایشی برپایی جشنواره مجازی، مسابقه بچه ها و عروسک ها مقابل کرونا، هم اندیشی مجازی مدیران تئاتر و تماشاخانه های خصوصی و اجرای پانتومیم خانگی و جشنواره نمایش خانه از این دست هستند.
این روزها کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و برخی دیگر از مراکز تئاتری ، ویدئو تئاترها را در اختیار عموم قرار می دهند اما کماکان صدا و سیما در این زمینه ضعیف ظاهر شده و به فیلم و سریال های همیشگی اکتفا کرده است. بهترین موقعیت در این ایام مراجعه به آرشیو های نمایشی، مجله های هنرهای نمایشی، تله تئاترها و ویدئوهای نمایشی برای دوستداران این عرصه است.
به امید بازگشایی سالن های نمایش برای عموم مردم در سال جاری و تبریک روز هنرهای نمایشی.
انتهای پیام/