خدادی: رسانه‌های ما منبع اخبار «کرونا» را به داخل کشاندند/ قدردانی از خبرنگاران در جشنواره «جان من، ایران من»

خبرگزاری فارس- مریم فیروزفر: این روزها که مدتی است دنیا درگیر شیوع بیماری کرونا شده است، رسانه ها نقش اثرگذاری را ایفا کردند. مخصوصا در داخل کشورمان، خبرنگاران دست به کار شدند و خود را به دل خطر انداختند تا گوشه ای از زحمات و خدمات کادر درمانی را به تصویر بکشند.

از سوی دیگر ارائه اطلاعات درست، مقابله با شایعات رسانه های جعلی و همچنین آگاهی دهی درباره اخبار غلط رسانه های خارجی از جمله مسئولیت های دیگر رسانه های ایران بود که با یک دلی و اتحاد به خوبی از پس آن برآمدند. درباره عملکرد رسانه ها در این دوران سخت گفت و گویی با «محمد خدادی» داشته ایم که ماحصل آن را در ادامه می خوانید:

**درمان روحی مردم به دست خبرنگاران بود

-کرونا 2 لایه داشت. یک لایه جسمی و یک لایه روحی. لایه جسمی شامل دارو، مواد ضدعفونی، ماسک، دستکش، پیشگیری و بازدارندگی ایجاد می کرد و اگر کسی مبتلا می شد، اقلام فیزیکی برای کمک به فرد بیمار می آمد. اما لایه دوم، لایه روحی است و جریان روح، اطلاعات است و نوع اطلاعاتی که به فرد منتقل می شود اول از همه این است که کرونا چیست؟ تهدید آن کجاست؟ مواجه با این بیماری به چه شیوه ای است؟ رفتار پرخطر و کم خطر چیست؟ درمان جسمی دست پزشکان است و درمان روحی دست خبرنگاران.

-هرجا که نسخه درمان ما مبتنی بر دانش، مهارت، تجربه و بستر مناسب بود، جواب داد. در موضوع کرونا، نسخه روحی قبل از نسخه جسمی قرار دارد. در گام نخست خیلی ها به پزشک مراجعه نمی کنند اما به اطلاعات مراجعه می کنند. در این میان ما یک واقعیت هم به نام سربازان گمنام عرصه اطلاع رسانی داریم که همین خبرنگارهایی هستند که کسی حتی محل کارشان را هم ندیده است و قیافه هایشان را هم کسی از پشت خبرهایشان نمی بیند. اساسا هم کسی نمی داند که چه کسانی دارند آنها را به لحاظ روحی، رفتاری، کرداری، ارتباطی و عاطفی در آموزش دادن به آنها هستند.

**کارکرد رسانه را باید در رفتار مردم ببینیم

-در این میان پزشکان را همه خیلی خوب می شناسند و بیمارستان ها زیاد دیده شدند اما مردم به محل کار خبرنگاران مراجعه نکردند. لذا کارکرد رسانه را باید از خروجی رفتار مردم دید. اگر در مواجهه با کرونا دچار آشوب، اختلال و اغتشاشیم، طبیعتا بخشی از آن به دستگاه ها برمی گردد و بخشی از آن به انتقال این رفتارها به مردم برمی گردد.  حتی اگر ما بالاترین ظرفیت بهداشت و درمان هم داشته باشیم، اینکه باید ماسک بزنیم یا نزنیم و ... را چه کسی به مردم منتقل می کند؟ چه کسی اولویت ها را به مردم منتقل می کند؟ همه اینها کار اهالی رسانه است.

-بسیاری از اطلاعات پزشکان از طریق خبرنگاران ساده سازی می شود و در اختیار مردم قرار می گیرد. در دل این موضوع سوالات و ابهامات مردم و شبهات و اطلاعات دوپهلو و اطلاعات ناقص و غیره نیز مطرح می شود. یافتن پاسخ صحیح برای همه اینها برعهده خبرنگار است. لذا بستر و ظرفیت سازی برای مردم کارکرد رسانه است. رسانه ها خط مقدم هر بحران و موضوعی هستند و یکی از بحث هایی که ما همیشه باید برایش نسخه داشته باشیم این است که رسانه ما موثر باشد.

**صدای پزشکان را هم خبرنگاران به مردم می رسانند

-قبل از اینکه ایران با کرونا درگیر بشود، رسانه ها آن را به مردم اعلام کردند. وقتی اطلاعات به ایران پرواز می کند، چه کسی آن را در اختیار مردم قرار می دهد؟ رسانه. چه کسی تشخیص اطلاعات را می دهد؟ و دیتای قابل بهره برداری ارائه می دهد و حتی مخاطبان را به گروه های مختلف تقسیم می کند؟ همه این کارها بر عهده خبرنگار است. صدای پزشکان را هم خبرنگاران به مردم منتقل می کند. لذا به نظر من کارکرد رسانه ها در موضوع کرونا بسیار موفق بود. البته مثل هر کار دیگری نقاط ضعف و قوت دارد. مثل هر جای دیگری خیلی جاها خوب درخشیدیم و خیلی جاها هم عقب ماندیم.

-جایی که رسانه ها توانستند مردم را برای رعایت فاصله گذاری به یک اجماع برسانند، از نقاط قوت بود. تمام جاده های ایران بسته شد و مردم آن را باور کردند، در این موضوع شراکت داشتند و ما در تفاهم با مردم جاده ها را نبستیم. چه کسی بستر این شراکت و تفاهم را ایجاد می کند؟ همه این ها برعهده رسانه است.

**رسانه پذیرفته که ماهیت آن تعطیلی بردار نیست

-در این میان رسانه های اصلی هویت خبر را خیلی خوب رعایت کردند. دقت در موضوعات که هر صدا، گفته و نوشته ای اطلاعات نیست. اگر کسی یک ورق قرص را در خیابان پیدا کند، آن را میخورد؟ قطعا این کار را نمی کند. ولی ما در مورد اطلاعات اینطور رفتار نمی کنیم و هرچیزی را می بینیم و آن را در اختیار دیگر هم قرار می دهیم که این خطر امروز جریان رسانه های ماست.

-اما در موضوع کرونا رسانه های ما خیلی خوب بودند. آنها سال قبل همین روزها هم درگیر سیل بودند. رسانه پذیرفته که ماهیت آن غیرقابل تعطیلی است و کسی که وارد این عرصه می شود همان ابتدا می داند که ساعت کار ندارد. ضمن اینکه شغلی است که سرویس می دهد، سرویس نمی گیرد. اگر مردم خواب هستند، خبرنگار باید بیدار باشد، وقتی هم بیدار هستند، باز هم بیدار است. به همین دلیل اولویت این شغل مردم هستند و اساسا ماهیت رسانه انسان است و با ذهن مردم سر و کار دارد. 

**در موضوع کرونا جریان رسانه ای ما کاملا پیشرو بود

-رسانه با همه زوایای زندگی یک فرد از لحظه تولد تا مرگ سر و کار دارد و در آن نقش، سهم و اثر دارد. لازم نیست فرد یک آدم معروف باشد، اتفاقا رسانه بیشتر به دنبال زاویه های پنهان می گردد و صدای کسانی است که کمتر دیده می شوند. طبیعتا این شغل الهی است و ماهیت رسانه کاملا پیشرو است و جریان رسانه ای ما کاملا پیشرو بود و مهم تر از همه اینکه در هیچ موضوعی جا نماند. اتفاقا مرجعیت اطلاعات را به داخل کشور آورد و با صدها و هزاران اخبار نادرست مواجهه داشت و ذهن مردم را درباره آنها روشن کرد.

**خبرنگاران سربازان گمنام عرصه اطلاع رسانی هستند

-من به کارکرد رسانه در داخل کشور نمره قبولی می دهم و همینجا از همه رسانه ها و خبرنگاران که من نام آنها را سربازان گمنام عرصه اطلاع رسانی گذاشته ام، تشکر می کنم. این افراد واقعا از مردم در مقابل هجمه ها و فشارها سربازی و پاسداری می کنند. مخصوصا ذهن آنها را آرام می کنند. آرامش را به مردم برمی گردانند. ساده ترین کاری که در ذهن مردم است، ممکن است سخت ترین کار در جامعه باشد. بسیاری اضطراب و تنش ایجاد می کنند. مثلا رسانه هایی در خارج از کشور قرار دارند که کارشان فقط ایجاد تقابل است. قطعا می دانید که در انگلیس، اسرائیل، عربستان و امریکا، اتاق خبر به زبان فارسی است. در بسیاری از پایتخت های اروپایی از جمله آلبانی منافقین حضور دارند، رسانه و حتی تلویزیون دارند و اخبارشان را هم مردم می بینند. نوع خبرهایی که اعلام می کنند نیز مردم می بینند. اخبار بدون شناسنامه یا در خارج تولید می شود یا در داخل.

**چرا ماهیت انتشار دهندگان اخبار جعلی مشخص نیست؟

-اولین سوال این است که چرا تولید کننده خبر، ماهیت خود را افشا نمی کند؟ سوال بعدی اینجاست که چرا یک کشور خارجی پول از جیب مردم خودش می زند تا برای مردم یک کشور دیگر رسانه راه اندازی کند؟ چه منفعتی دارد؟ عربستان که اعلام کرده ایجاد ناآرامی و تقابل با ایران را در دستور کار دارد، برای چه منظوری رسانه راه اندازی می کند؟ در چنین شرایطی حداقلش این است که افراد با تأمل به اخبار این شبکه ها نگاه کنند. چرا وقتی پزشکان در ایران اعلام می کنند که تعداد مرگ در ایران بر اساس عدد مشخصی است، این رسانه ها اصرار دارند که 5 برابر آن عدد را اعلام کنند؟ چرا خبر بد از نگاه آنها خبر خوب است؟ چرا هیچ نقطه قوت و موفقیت و کار خوبی را در ایران نمی بینند؟ میگردند با ذره بین تا یک مشکل و موضوعی را پیدا کنند که از طریق آن بر ما بتازند. من در این میان قضاوت را به خود مردم می سپارم.

**رسانه های ما در موضوع منافع و امنیت ملی همواره متحد بوده اند

-رسانه های ما همیشه متحد بوده اند. رسانه های ما همواره در موضوع امنیت ملی اتحاد داشته اند و این تجربه 40 ساله من است که در همه این دوران کار خبری کرده ام و در جریانم. من شهادت میدهم که در موضوع منافع و امنیت ملی متحدتر از رسانه های ما وجود ندارد. کارکرد رسانه های ما را در جنگ ببینید. در مقابله با گروهک ها، داعش و در دفاع از مردم ببینید. ما در این قلم اتحادمان سر جایش است. حالا طبیعی است که در جزئیات تفاوت آدمها، مهارت ها، گرایش ها و جناح های مختلف و ماموریت های مختلف داریم. بالاخره یک رسانه کارکردش سیاسی است، دیگری اجتماعی، یکی امنیتی و ... که کاملا طبیعی است. حالا اگر از 13 هزار رسانه ای که وجود دارد، یک درصد هم اشکال داشته باشند و خطا داشته باشند، حدود 130 رسانه می شود که این عدد طبیعی است و در باقی قشرها هم همین موضوع به چشم می خورد.

-البته رسانه های ما در مهارت، سبک اداره رسانه، اقتصاد، سواد رسانه ای، رویکرد کمی در فضای رسانه، در انتخاب پوشش به سوژه، تولید ویوز نسبت به نیوز و ... اشکال داریم و در بازنشر نیز با بحران روبرو هستیم. چه اصراری است که ما روزی 200 بازنشر داشته باشیم؟ این نشان می دهد که ما برنامه ای برای مصرف نداریم و اول تهیه برایمان اولویت دارد تا استفاده.

**کرونا تجربه منحصر به فردی برای رسانه ها بود

-کرونا تجربه بسیار خوبی برای رسانه ها بود. بحرانی که خود خبرنگار در حال پوشش اخبار است آن هم در حالی که خودش درگیر ماجراست. باید یادی کنم از عکاسان خبری که به دل کرونا زدند. اینها همه نشان از شجاعت خبرنگاران و عکاسان دارد.

-به خاطر شرایط کرونا تعدیل رسانه ای بسیار کمی قرار گرفته است و این بیشتر به اقتصاد رسانه ها برمی گردد. مثلا یک جایی 5 رسانه دارد و یا یک مدیر 3 روزنامه دارد. اینها همه منابع رسانه ها را تقسیم می کند و منجر به ایجاد محدودیت می شود. یک مقطعی که اوضاع بودجه و پول در کشور خوب بوده، برخی سرمایه های خود را برای راه اندازی رسانه های مختلف هزینه کردند. رسانه هایی که الان با محدودیت مواجه شده اند. از سوی دیگر نیز کارکرد اصلی خود را درست انجام نداده اند. به همین دلیل امروز که با محدودیت منابع مواجه شده اند، برخی از آنها دست به تعدیل می زنند.

**سال گذشته 50 درصد یارانه مطبوعات را پرداختیم

-ما سال گذشته 50 درصد از یارانه مطبوعات را توانستیم پرداخت کنیم. واقعا دولت در این زمینه به ما کمک کرد. هم در بحث کاغد و هم در بحث یارانه کمک های بسیار خوبی داشتیم. حالا فکر کنید که آن رسانه فقط 50 درصد از یارانه اش نسبت به سالهای قبل کم شده است. رسانه الان در مرحله ای قرار گرفته که باید از مرحله کمی عبور کرده و به مرحله کمی برسد. نظام عرضه و تقاضا در بحث رسانه درست صورت نگرفته و گردش مالی ایجاد نشده است. من باورم این نیست که مردم آب معدنی می خرند ولی برای اطلاعات پول نمی دهند؟ چون اصلا تقاضای پول از آنها نشده است. این اشکالات وجود دارد که باید اصلاح شود. در عین حال رسانه ها جزو 10 قشر آسیب پذیری هستند که ستاد ملی کرونا دارد و بیمه بیکاری برای آنها قرار داده شده است. استمهال مالیات ها و بیمه ها درخواست شده است. براورد خسارت ها هم انجام شده و در حال پیگیری هستیم. برای وام به رسانه ها هم در حال پیگیری هستیم. ما یارانه رسانه ها را متعلق به یک نوبت آخر سال را در هفته گذشته پرداخت کردیم و امیدوارم که ادامه پیدا کند.

**برپایی جشنواره «جان من ایران من» برای قدردانی از خبرنگاران

-برای قدردانی از خبرنگاران جشنواره «جان من ایران من» را راه اندازی کرده ایم که بناست فراخور ماجرای کرونا اختتامیه آن برگزار شود. الان چون درگیر این بیماری هستیم، هنوز اعلام نکرده ایم که جشنواره کی برگزار شود. چون قصدمان این است که از ماجرا فاصله بگیریم تا خبرنگاران بعد از آن آثار خود را ارسال کنند. الان نمی خواهیم بگوییم که خبرنگاران و عکاسان کار خود را زمین بگذارند و حالا به جشنواره فکر کنند.

**از کشورهای پیشرفته بحران را بهتر کنترل کردیم

-از همه کسانی که برای مهار کرونا تلاش کردند، قدردانی می کنم.کشور ما در تحریم و کرونا، باز هم تحریم می شود. در غذا و دارو را روی کشور بستند ولی ما همچنان به خود می بالیم و از خیلی از کشورهای پیشرفته جلوتر هستیم و مردم آن آرامش روانی بهتری دارند. اینجا باید از کاری که مردم خلق کردند نیز و همراهی با توصیه ها، قدردانی کنیم. ماه مبارک رمضان نیز ماه دستگیری است و خداوند نیز همانطور که دست ما را می گیرد انتظار دارد ما هم دستگیر دیگران باشیم. همدلی مومنانه هم حال خوبی را به مردم می دهد و هر ایرانی سهم خود را هرقدر اندک در این رزمایش ادا کرد که بسیار شیرین است و برکتی است که به سفره دیگری منتقل می شود.

انتهای پیام/