خبرگزاری فارس ـ گروه فرهنگ عمومی: فرا رسیدن ماه مبارک در مصر مانند بسیاری از کشورهای دیگر عربی و اسلامی رنگ و بوی خاصی به همراه دارد. البته امسال به خاطر شیوع ویروس کرونا بسیاری از عادتها و سنتهای رمضانی در کشورهای اسلامی از جمله مصر تحت الشعاع قرار گرفته است. از اواخر اسفند تا کنون به جهت شیوع کرونا در مصر قانون منع رفت آمد وضع شده و هرگونه تجمعی ممنوع اعلام شده است. آغاز ماه بهار قرآن بهانهای شد تا با عبدالرضا بنیعلی کارشناس فرهنگی ایران در مصر گفتوگویی درباره آداب و رسوم مصریان در این ماه داشته باشیم. وی در این گفتوگو از برپایی فانوس بر سر منازل و علاقه مصریان به شیرینیجات در افطارها و همچنین برخی مناسک دینی آنها سخن گفت و با بیان اینکه مصریها امسال به خاطر شرایط کرونا در مساجد حضور ندارند و بیشتر پای تلویزیون و سریالهای مناسبتی مینشینند، سخن به میان آورد که این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
دلیل خرید فانوس برای شبهای ماه رمضان در مصر
سنتهای مصریان در این ماه مبارک چیست؟
مردم مصر از چند روز مانده به ماه مبارک اقدام به آذینبندی خیابانها و کوچهها میکنند و از این طریق خوشحالی خودشان را به خاطر فرا رسیدن ماه مبارک رمضان ابراز میکنند. همچنین یکی از سنتها در ایام قبل از رمضان خرید «فانوس» است. فانوس در قدیم وسیلهای برای روشنایی جلوی در خانهها بوده، اما اکنون فقط در ماه مبارک به عنوان زینت و نشانی از نور خریداری و در جلوی ساختمانها و یا در بالکن آپارتمانها نصب میشود.
این فانوسها در قد، اندازهها و قیمتهای مختلف در مکانهای خاصی قبل از ماه مبارک عرضه میشود و هر مصری به فراخور قدرت مالی خویش یکی از آنها را تهیه میکند. البته مصریان نخستین کسانى بودند که با روشن کردن فانوس در ماه رمضان آن را به یکى از سنتهاى دیرینه در این کشور تبدیل کردند. فانوس رمضان براى نخستین بار در زمان «المعز الدین الله فاطمى» چهارمین خلیفه فاطمى رایج شد و آن زمانى بود که المعز الدین الله در پنجمین روز ماه رمضان سال (٣٦٢ قمری) شبانه وارد قاهره شد.
از دیگر عادت مصریها در قبل ماه رمضان تمیز کردن خانهها، خرید خشکبار و تنقلات برای شبهای این ماه است. همچنین توزیع بستههای غذایی معروف به بستههای رمضانیه از طرف مؤسسات دولتی و دینی و نیکوکاران امر بسیاری رایجی در آستانه ماه مبارک است.
«دار الفتوا» مسؤول رصد هلال ماه رمضان در مصر
در این کشور اعلام آغاز و پایان ماه مبارک رمضان بر عهده چه مرکزی است؟
اعلام شروع و پایان ماه مبارک رمضان در مصر بر عهده مرکز دار الفتوای مصراست. این مرکز در پایان ماه شعبان گروههایی را برای رصد و رؤیت هلال ماه رمضان به اقصی و نقاط کشور میفرستد و به مجرد رصد هلال دار الفتوا آن را اعلام میکند و به همین مناسبت مراسم جشنی در این مرکز برپا میشود و تلویزیون رسمی مصر نیز آن را مستقیم پخش میکند.
پس از اعلام شروع ماه مبارک، مصریها از شب اول ماه مبارک در مساجد اجتماع و نماز تراویح (*) اقامه میکنند و تقریباً این نماز در همه مساجد مصر با حضور تعداد زیادی از نمازگزاران برگزار میشود و بین هر چهار رکعت امام مسجد به مدت یک ربع به وعظ میپردازد. البته امسال به خاطر کرونا این نماز اقامه نشد و نمیشود.
مساجد شلوغ مصریان در ماه رمضان/ مسجد عمرو بن العاص در قاهره و مسجد قائد ابراهیم در اسکندریه
در ماه مبارک رمضان نماز جمعهها بسیار شلوغ میشود و بیشتر مردم در نماز جمعه مشارکت میکنند. البته در مصر نماز جمعه در همه مساجد برگزار میشود و اینگونه نیست که نماز جمعه در مکان خاصی اقامه شود. البته مساجد معروفتر مثل مسجد عمرو بن العاص در قاهره و مسجد قائد ابراهیم در اسکندریه نسبت به دیگر مساجد شلوغتر میشود، به نحوی که پلیس خیابانها را برای اقامه نماز میبندد.
مساجد برای نمازهای صبح هم باز است؟
از ابتدای ماه مبارک امامان منصوب از طرف وزارت اوقاف در بیشتر مساجد بعد از نماز صبح اقدام به برگزاری حلقههای قرائت قرآن و تصحیح روخوانی میکنند و بعد از نماز عصر نیز به کودکان و نوجوانان آموزش قرائت قرآن داده میشود. در ماه مبارک رمضان درهای مساجد در طول روز تا بعد از نماز عشاء روی مردم باز است و در دهه آخر درها در طول شبانه روز باز هستند.
این در حالی است که مصری ها به نماز تروایح خیلی اهمیت میدهند. در طول ماه مبارک آنها سعی میکنند یک ختم قرآن در نماز تراویح داشته باشند. البته در دهه آخر ماه مبارک، نماز تهجد (تقریباً همان نماز شب است که در دهه آخر ماه مبارک از نظر اهل سنت میتوان آن را به جماعت خواند) هم به نماز تراویح اضافه میشود و آن نمازی است که از نیمه شب تا نزدیک سحر(از ۱:۳۰ تا ۳:۱۵) میخوانند. مردم روستاهای مصر به طور معمول در این ماه شیخی را به روستا دعوت میکنند تا برای آنها روزی یک جزء قرآن تلاوت کند و آنها را با احکام آشنا کنند.
مصریها از صدای گلوله توپ زمان افطار را متوجه میشوند
زمان افطار را چگونه اعلام میکنند؟
از زمان قدیم حکومت مصر برای اینکه مردم متوجه وقت افطار شوند، گلوله توپی شلیک میکرد. اکنون بیش از ۲۰ سال است که دیگر گلوله توپ شلیک نمیشود، اما وقت افطار با صدای گلوله توپ در تمام شبکههای رادیویی و تلویزیونی مشخص میشود.
مصریها به طور معمول به محض شنیدن صدای توپ روزهشان را با شربت خنکی مثل شربت تمر هندی، خشاف، عرقسوس، کرکدیه، قمرالدین باز میکنند، زیرا آنها با استناد به حدیثی از پیامبر(ص) که میفرماید: «لا تزال امتى بخیر ما عجلت الفطور» معتقدند باید در باز کردن روزه عجله کرد. سپس نماز مغرب را خوانده و بعد از نماز غذا میخورند. آنها پس از نماز عشاء شیرینیجات تناول میکنند. مصریها عادت دارند که برای ماه مبارک خوردنیها و آشامیدنیهای بسیاری در خانه ذخیره کنند به خصوص آنهایی که مخصوص ماه مبارک است.
از خوردن باقالی تا دورهمی در رستورانها و هتلها تا سحر
سنت دورهمیهای مصریان در ماه رمضان به چه صورت است؟
مصریها در ماه مبارک زیاد به دیدار یکدیگر میروند و خانوادههای بزرگ بر سر یک سفره جمع میشوند و تا پاسی از شب بیدار میمانند و گاهی نیز در این شبها به صورت دستهجمعی از خانه خارج شده و به تفریحگاهها و یا رستورانها برای صرف شام میروند. در ماه مبارک خیلی از مردم تا سحر بیدار میمانند و مراسم سحریخوری در رستورانها و هتلها انجام میشود. مصریها عادت دارند که سحرها «فول(باقالی)» بخورند. زیرا معتقدند باقالی سنگین و دیر هضم است و جلوی احساس گرسنگی را میگیرد. البته این قواعد، مربوط به سالهای قبل و پیش از شروع کرونا بوده است. امروز از این خبرها نیست!
حضور بیش از هزاران نفر در «موائد الرحمان» در ماه رمضانهای گذشته
نیکوکاران مصری عادت دارند که در ماه مبارک سفرههای افطاری «موائد الرحمان» در خیابانها و مکانهای مشخص و خانههایشان پهن و از روزهداران پذیرایی کنند. این سفرهها آن قدر زیاد است که گاهی در یک خیابان چندین سفره افطار پهن میشود و با برنج و گوشت و دیگر غذاها از روزهداران پذیرایی میشود. گاهی روزهدارانی که بر سر یک سفره مینشینند، عددشان به بیش از هزار نفر میرسد.
مصریها یک ماه از درگیری و نزاع میپرهیزند
اخلاقی که مصریها در این ماه بیشتر پایبند آن هستند، چیست؟
مصری ها در ماه مبارک مراسمهای ازدواج را تعطیل کرده و سعی میکنند با یکدیگر نزاع نکنند. آنها در راستای عمل به حدیثی که میگوید: «إذا سبک أحد أو شتمک فی رمضان فقل إنی امرؤ صائم» اگر کسی تو را در این ماه سب و شتم کرد و ناسزا گفت: بگو که من روزه هستم. از درگیری و نزاع در این ماه میپرهیزند و این دعا را «اللهم انک عفو کریم تحب العفو فاعف عنی» -خداوندا تو بخشنده و کریم هستی و گذشت و عفو را دوست داری پس از من درگذر – بسیار میخوانند.
زکات فطریه در این کشور چگونه جمعآوری میشود؟
مصریها در شب آخر ماه بر اساس اعلام دارالفتوا زکات فطره خود را میپردازند و از این محل مقدار زیادی مواد غذایی جمعآوری میشود. زکات فطره سال قبل برای هر نفر ۱۷ جنیه تقریباً معادل ۱۵ هزار تومان ایران بود. مردم مصر زکات خودشان را به جمعیتهای خیریه و یا به اشخاصی مانند شیخ الازهر پرداخت می کنند تا آنها آن را در بین فقرا تقسیم کنند.
روایتی از جنگ آزادسازی قدس در آینده/ پیشبینی زمان سقوط رژیم صهیونیستی در یک سریال ماه رمضانی در مصر
آیا در ماه رمضان در مصر فیلمهای مناسبتی مخصوص این ماه هم پخش میشود؟
در دهههای اخیر ایام ماه مبارک رمضان با پخش سریالهای جذاب تلویزیونی مصادف است. کشور مصر از دیر باز یکی از کشورهای پیشرو عربی در ساخت و تولید فیلم بوده است و بسیاری از کارگردانها، هنرپیشهها و کانالهای تلویزیونی مصر در این ماه به رقابت با یکدیگر در جذب تماشاچی میپردازند. طبیعی است که امسال به جهت شیوع کرونا و اعلام محدودیتها در تجمعات دینی و غیر دینی توسط دولت مصر، مردم بیشتری پای تلویزیونها نشسته و به تماشای سریالها میپردازند.
امسال نیز چند سریال تلویزیونی ساخته شده و در حال پخش است. از قضا داستان یکی از آنها درباره جنگ اعراب و اسراییل بوده و نام آن «النهایه» (پایان) است. در این سریال پایان موجودیت این رژیم پیشبینی و گفته شده است این رژیم یکصد سالگی خود را نخواهد دید. سریال «پایان» این روزها سر و صدای زیادی بر پا کرده است و سبب شده وزارت خارجه رژیم صهیونیستی در بیانیهای به شدت به این سریال اعتراض کرده و محتوای این سریال را تأسفآور و غیر قابل قبول و مغایر با معاهده کمپ دیوید با مصر بخواند. این سریال در قسمت اول خود در یک اپیزود از پایان و محو اسرائیل به دست کشورهای عربی در جنگی که آن را «جنگ آزادسازی قدس» توصیف میکند، سخن میگوید.
پینوشت:
*«تراویح» لغتی عربی است و به نمازهایی اطلاق میشود که مسلمانان سنی در شبهای ماه رمضان به جماعت میخوانند. این نماز پس از نماز عشاء خوانده میشود. در بین اهل سنت رسم است که هر شب یک جزء قرآن را در این نمازها تلاوت کنند تا در پایان ماه رمضان، قرآن ختم شود.
نماز تراویح ۲۰ رکعت است اما پس از هر ۲ رکعت سلام داده میشود که پس از هر چهار رکعت استراحت (ترویحه) انجام میشود و از این رو آن را نماز تراویح مینامند. ترویحه، وقفه کوتاهی است که از آن برای خواندن دعا یا اذکار استفاده میشود. نماز تراویح در مساجد اهل سنت در کشورهای مختلف برگزار میشود.
انتهای پیام/