خبرگزاری فارس استان تهران؛ مهدی مرادی: زلزله یکی از وقایع طبیعی است که به علت آزاد شدن انرژی ناشی از گسیختگی و حرکت گسل‌های پوسته زمین در مدتی کوتاه رخ می‌دهد؛ پیش از وقوع زمین لرزه اصلی معمولاً زلزله‌های نسبتاً خفیف‌تری در منطقه روی می‌دهد که به پیش‌لرزه معروف‌اند و به لرزش‌های بعدی زمین‌لرزه نیز پس‌لرزه می‌گویند که با شدت کمتر و با فاصله زمانی گوناگون میان چند دقیقه تا چند ماه به وقوع می‌پیوندد.
گسل مشاء در شهرستان دماوند، یکی از بزرگترین گسل‌های ایران به طول ۲۰۰کیلومتر است که از دماوند تا شمال تهران امتداد دارد؛ فعالیت‌های چند ساله اخیر این گسل نشان داده که فعال است و باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
وقوع زلزله در شهرستان دماوند به واسطه قرار گرفتن در جوار پایتخت ایران همواره در جلب توجه همگان قرار دارد و پس از کوچک‌ترین زمین لرزه دوباره شایعات مختلفی در خصوص فعال شدن آتشفشان قله دماوند مطرح می‌شود.
زلزله تاریخی دماوند
بزرگترین زلزله مهیب تاریخ دماوند در سال ۱۲۰۹خورشیدی رخ داد که زلزله در اثر حرکت گسل مشاء و به بزرگی ۷.۱ ریشتر و مربوط به ۱۸۷سال پیش بود.
در این فاصله در سال‌های مختلف چند زمین‌لرزه در تهران احساس شده که تنها از نظر ارتباط با گسل مشاء اهمیت دارد؛ بر اثر زلزله سال ۱۲۰۹ مناطق شمیرانات و دماوند تقریباً به طور کامل ویران شد و حدود ۷۰روستا در شرق استان تهران از بین رفتند.
بر اساس اعلام مسؤولان مؤسسه ژئوفیزیک سه زلزله تاریخی به جز زلزله ۱۹اردیبهشت‌ماه، حوالی شهرستان دماوند در سال‌های گذشته به ثبت رسیده است و از سال ۱۳۸۵ تاکنون، بیش از یک‌هزار و ۳۲۷خرده زلزله در شهرستان دماوند ثبت شده است.
۸۰ پس‌لرزه در ۲۰ روز گذشته
از زلزله‌های بزرگ دوره ۱۹۰۰ تا ۲۰۲۰میلادی در استان تهران و نواحی مجاور می‌توان به زمین لرزه‌های ۱۰مهرماه سال ۱۳۰۹ شمسی آه- مبارک آباد آبعلی به بزرگی تقریبی ۵.۲ و زمین لرزه ۲۹ آذرماه ۱۳۹۶ شمسی با بزرگی تقریبی ۵.۲ ملارد نام برد.
اما ساعت ۴۸دقیقه و ۲۱ثانیه بامداد روز جمعه ۱۹اردیبهشت‌ماه امسال سومین زمین لرزه ۱۲۰سال گذشته استان تهران به بزرگی ۵.۱ریشتر در کانون گسل مشاء به وقوع پیوست تا باری دیگر بحران زلزله در این استان به جریان بیفتد.
این زمین لرزه که در ۲۰روز گذشته رخ داده، بیش از ۸۰ پس لرزه داشته است که بزرگترین آن امروز ساعت ۱۳ و ۴۱ دقیقه چهارشنبه ۷خردادماه سال ۱۳۹۹ به بزرگی چهار ریشتر شرق استان تهران و بخش‌هایی از پایتخت را به لرزه انداخت.
از اسکان اضطراری تا شایعات داغ آتشفشان دماوند
پس از زلزله ۱۹اردیبهشت‌ماه بر اثر پس‌لرزه‌های آن چند روزی مردم دماوند روزهای خود را با استرس گذراندند و چند شبی در فضای باز حضور پیدا کردند تا با همت دستگاه‌های اجرایی و امدادی اسکان موقتی برای شهروندان در منطقه جیلارد دماوند ایجاد شد.
با توجه به همجواری گسل مشاء با قله دماوند همواره نگرانی‌هایی در خصوص فعال شدن آتشفشان دماوند که چند سالی غیرفعال بوده، وجود دارد و از این رو با هر زمین لرزه‌ای در دماوند بازار اخبار این موضوع داغ می‌شود.
استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی در این ارتباط می‌گوید: اینکه ما بخواهیم بنا را بر این قرار دهیم که زلزله گسل مشاء مقدمه فعالیت آتشفشان دماوند است، این گونه نیست؛ نگاشتی که ناشی از لرزش‌های آتش‌فشانی است و لرزه‌هایی که در قله یا اطراف قله اتفاق می‌افتد، ویژگی‌هایی دارد که به آن‌ها لرزه‌های آتش‌فشانی می‌گویند که این لرزه‌ها متفاوت با لرزه‌های تکتونیکی است.
مهدی زارع در خصوص وقوع زلزله‌های دیگر معتقد است: گسل مشاء در گذشته زلزله‌های بزرگی داشته است و جز گسل‌های فعال بوده و ممکن است که لرزه‌های بزرگ‌تر از هفت ریشتر هم داشته باشد؛ امیدواریم که چنین حالتی باشد، اما ما وظیفه داریم که نگاه کنیم اگر شرایط بدتری وجود دارد، باید خود را برای آن شرایط آماده نگه داریم؛ بنابراین چون احتمال وقوع اتفاق بزرگ‌تری وجود دارد، باید به آن نکته توجه داشته باشیم؛ امیدواریم حداقل در مدت زمان کوتاهی زلزله بزرگ‌تر اتفاق نیفتد، اما احتمالش وجود دارد.
با توجه به زلزله‌خیز بودن شهرستان دماوند در شرق استان تهران، مسؤولان باید توجه ویژه‌ای به این امر داشته باشند و برای آن برنامه طولانی‌مدت و جامعی تدوین کنند و قطعاً پرونده زلزله ۲۰روز اخیر که نشان داده، زلزله در کمین است، نباید فراموش شود.
زلزله در کمین است
به هر تقدیر، با فعالیت‌های اخیر و سال‌های قبل گسل مشاء دستگاه‌هایی همچون راه و شهرسازی و مرکز زلزله‌نگاری کشور باید رصد و اندازه‌گیری دقیق تحرکات این گسل را در دستور کار خود قرار دهند تا در صورت لزوم بتوان اطلاع‌رسانی‌های لازم را انجام داد.
آنچه امروز ذهن مردم به ویژه پایتخت‌نشینان و شهرهای شرقی استان تهران را به خود درگیر کرده است، اینکه برابر وقوع زلزله چه اقدامی باید انجام شود و این خود استرس و اضطراب را برای آن‌ها به همراه دارد.
آمادگی لازم مردم برای مواجهه با شرایط خاص
ارمغان دماوندیان، روانشناس عمومی در خصوص ابعاد روانشناختی زلزله اخیر تصریح می‌کند: از جمله ابعاد روانشناختی زلزله اخیر می‌تواند بروز اختلالات روانشناختی از جمله استرس حاد و یا استرس بعد از حادثه باشد که مسلماً نیازمند درمان است.
وی در این زمینه معتقد است: آنچه در این میان می‌تواند برای آرام کردن جو عمومی و کاهش میزان استرس همشهری‌ها کمک‌کننده باشد، وجود یک منبع خبری قابل اعتماد است که واقعیت‌ها را هرقدر ناخوشایند در اختیار مردم قرار دهد و با ابهام زدایی برای مردم این امکان را فراهم آورد که آمادگی لازم برای مواجهه با شرایط خاص را داشته باشند.
این روانشناس عمومی در ادامه تأکید کرد: از طرفی حضور حمایتگرانه مسؤولان و دادن اطمینان خاطر از نظر آمادگی نهادها و گروه‌های هلال احمر و آتش‌نشانی و وجود ابزار و ادوات کافی و نیروی خبره و متخصص لازم برای ارائه خدمات همه جانبه از جمله خدمات و درمان‌های روانشناختی برای افرادی که بعد از نخستین لرزش یا به‌دلیل تکرار پس لرزه‌ها دچار استرس حاد شده‌اند، می‌تواند کمک فراوانی به رفع ابهامات مردم کند و احساس کنترل بر امور را به مردم شریف این خطه بازگرداند.
تلاش برای کاهش خسارت‌های احتمالی وقوع زلزله‌های آینده
هرچند خوشبختانه تاکنون هیچ اتفاقی در روستاها و شهرهای مناطق استان تهران ناشی از وقوع زلزله رخ نداده است، اما امیدواریم که در روزهای آینده شرایطی کاملاً سفید و امن شود و هرچه زودتر به شرایط پایدار در منطقه برسیم.
آنچه امروز در مسأله زلزله بسیار حائز اهمیت است، اطلاع‌رسانی، آگاه‌بخشی و آمادگی دستگاه‌های امدادی و خدماتی برای مقابله با هرگونه حوادث است تا حداقل میزان خسارت‌های احتمالی کاهش پیدا کند.
طبق اعلام رئیس جمعیت هلال احمر کشور در بازدید اخیر از پایگاه اقماری چناران دماوند، امکانات موجود این شهرستان تنها دو درصد جمعیت را پوشش می‌دهد که این تأمین و افزایش امکانات و تجهیزات بیشتری را می‌طلبد.
انتهای پیام/۶۷۰۱۵/گ/س/ر
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
