به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، ترم تحصیلی جاری در دانشگاهها، به دلیل شیوع ویروس کرونا درگیر شرایط ویژه‌ای شد و بسیاری از برنامه‌های معمول و برنامه‌ریزی شده نظام آموزش عالی را دست‌خوش تغییر کرد.
به این ترتیب در حالی که فقط ۳ هفته از آغاز ترم تحصیلی جاری در دانشگاهها سپری شده بود، به یکباره رویکرد آموزش مجازی، جایگزین رویه جاری و سنتی آموزش حضوری در دانشگاهها شد و جمعیتی میلیونی از جامعه دانشگاهی شامل دانشجویان، کارکنان و اساتید با یک تغییر بزرگ همراه شدند. حتی خانواده‌های دانشجویان هم از این تغییرات بی‌تاثیر نماندند.
به مرور که آموزش‌های مجازی پیش رفت و بیشتر شد، فرآیندها و دستورالعمل‌های مربوط هم بهبود پیدا کرد و این روند پرفراز و نشیب، چالش‌ها و سوالات بسیاری را هم برای دانشجویان ایجاد کرد. همچنان که کاربران سامانه فارس من سوالات بسیاری درباره موضوعات این ترم تحصیلی در این سامانه ثبت کرده‌اند که اغلب این سوالات معطوف به موضوعات آموزشی و در حوزه مسئولیت‌های معاونت آموزشی وزارت علوم و معاونت‌های آموزشی دانشگاهها است.
دغدغه‌ها و سوالات دانشجویان درباره مسایل این ترم را با علی خاکی صدیق معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری مطرح کرده‌ایم و در این گفت‌وگو تلاش کرده‌ایم که سوالات دانشجویان را پاسخ دهیم.
در گفت‌وگوی خبرنگار فارس با علی خاکی صدیق معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری می‌خوانید:
*نگرانی دانشجویان از بازگشایی دانشگاه در شرایط کرونا
*پاسخ به انتقاد دانشجویان از کیفیت برگزاری کلاس‌های آموزش مجازی
*گلایه دانشجویان دکترا از محقق نشدن حضور در دانشگاهها
*دغدغه دانشجویان و خانواده‌ها از تدابیر بهداشتی در برگزاری امتحانات دانشگاه
*نگرانی دانشجویان و خانواده‌ها از تدابیر بهداشتی در برگزاری امتحانات دانشگاه
*گلایه دانشجویان از مشکل دروس معرفی به استاد
*درخواست دانشجویان درباره کمک هزینه خرید تجهیزات الکترونیکی
*فعلا بازگشایی دانشگاهها و خوابگاه‌ها را به صورت کامل نداریم
فارس: برخی کاربران سامانه فارس با ثبت سوژه‌ای با عنوان «بازگشایی دانشگاه در شرایط کرونا یعنی بازی کردن با جان دانشجویان»، اعلام کرده‌اند که در بسیاری از جمع‌ها و مکان‌ها هیچ رعایتی برای پیشگیری از کرونا نمی‌شود و برای مثال بسیاری از افراد از استفاده از ماسک و دستکش خجالت می‌کشند و با توجه به اینکه هوا گرم شده است، امکان استفاده از ماسک و دستکش واقعا سخت شده، در نتیجه این شرایط پر اضطراب کرونا امکان حضور در دانشگاهها بسیار سخت است. همچنین برخی هم خواستار «لغو بازگشایی مراکز آموزشی در وضعیت قرمز کرونا» شده‌اند.
خاکی صدیق: بازگشایی دانشگاهها برای دانشجویان برای دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاهها و برای اتمام پژوهش‌ها و درس‌هایشان است زیرا بخش عمده‌ای از کار این دانشجویان در آزمایشگاه‌ها است. مصوبه ستاد ملی مقابله باکرونا حضور در دانشگاهها را برای دانشجویان کارشناسی ارشد مجاز دانست که به معنی الزام حضور همه دانشجویان در دانشگاهها نیست. دانشگاهها به صورت کلی بازگشایی نشده و دانشجویانی که مکان برای اسکان دارند می‌توانند در دانشگاه حضور پیدا کنند.
دانشگاهها به صورت کلی بازگشایی نشده و دانشجویانی که مکان برای اسکان دارند می‌توانند در دانشگاه حضور پیدا کنند. فعلا خوابگاه‌ها هم به صورت کامل بازگشایی نشده‌اند
همچنین فعلا خوابگاه‌ها به صورت کامل بازگشایی نشده و استفاد از خوابگاه‌ها به تدابیر بیشتری نیاز دارد. همچنان اولویت بر حفظ سلامت دانشجویان و ادامه دروس به صورت الکترونیکی است که با توجه به اینکه بسیاری از دروس به پایان تدریس نزدیک هستند، آموزش حضوری دیگر لزومی ندارد. اما اگر دانشگاهی نتوانسته آموزش‌های الکترونیکی را به طور کامل انجام دهد و نیاز به برگزاری جلساتی به صورت حضوری در دانگشاه است، به شرط رعایت پروتکل‌های بهداشتی و قرار داشتن دانشگاه در منطقه سفید از نظر شیوع ویروس کرونا، امکان حضور دانشجویان در دانشگاه وجود دارد. در این باره باز هم تاکید می‌شود که اولویت وزارت علوم بر حفظ سلامت افراد است و پروتکل‌های بهداشتی باید به طور جدی رعایت شود.
*انتقاد دانشجویان به کیفیت برگزاری کلاس‌های آموزش مجازی
فارس: با مجازی شدن آموزش‌ها در دانشگاهها، همواره گلایه‌هایی از سوی دانشجویان درباره ضعف‌های این نوع از آموزش شنیده می‌شود که کاربران فارس هم با ثبت سوژه‌ای با عنوان «نارضایتی مردم و دانشجویان از آموزش فضای مجازی در روزهای کرونایی» از امکانات و نحوه تدریس ابراز نارضایتی کرده‌اند. چه اقدامی برای ارزیابی آموزش‌های مجازی دانشگاهها انجام می‌شود؟
خاکی صدیق: در حال حاضر مواردی را از رضایت و نارضایتی اساتید و دانشجویان از آموزش الکترونیکی داریم؛ برای مثال در مواردی دانشجو و استاد به صورت عالی رضایت خود را از برگزاری کلاس ارائه می‌کنند و در عین حال در مواردی هم استاد و دانشجو از این بابت ابراز گلایه دارند.
شاخص‌های قابل اندازه گیری و قابل تحلیل برای ارزیابی نحوه برگزاری کلاس‌های مجازی در دانشگاهها احصاء شد
با توجه به اینکه آموزش الکترونیک ایجاد شده در دوران شیوع ویروس کرونا از اولین تجربه کشور در زمینه ارائه آموزش ترکیبی است طبیعی است که نقایصی داشته باشد. در مرحله اول یعنی از اسفند ماه تا خرداد ماه، تلاش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاهها بیشتر بر حفظ ترم تحصیلی و فراهم کردن شرایط آموزش مجازی برای دانشجویان و استادان بود تا دانشجویانی که می‌خواهند این ترم را ادامه دهند، امکانات برایشان فراهم باشد و شرایط را برای استادان فراهم کنیم که دروس خود را در این پلتفرم‌ها ارائه دهند.
پس از عبور از مرحله اول، کاری که پس از این باید انجام شود نظارت بر نحوه برگزاری کلاس‌های دوره‌های آموزش مجازی در دانشگاهها و و ارزیابی چگونگی برگزاری این دوره‌ها است. برای ارزیابی نحوه برگزاری کلاس‌های مجازی در دانشگاهها باید شاخص‌های قابل اندازه گیری و قابل تحلیل داشته باشیم و یکی از مولفه‌های اصلی در هر ارزیابی، شاخص‌ها هستند. برای این منظور از ماه پیش کارگروه تخصصی آموزش‌های عالی الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پیشنهاداتی را برای تعیین شاخص‌های ارزیابی نحوه برگزاری کلاس‌های آموزش مجازی در دانشگاه ها ارائه داده است. این شاخص‌ها در واحد نظارت و ارزیابی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری احصاء شده‌اند.
*گلایه دانشجویان دکترا از محقق نشدن حضور در دانشگاهها
فارس: برخی کاربران فارس با ثبت سوژه در سامانه فارس من «درخواست بازگشایی دانشگاهها در مقطع تحصیلات تکمیلی» را مطرح کرده‌اند. از یک سو ستاد ملی مقابله با کرونا، حضور دانشجویان دکترا در دانشگاهها را مجاز اعلام کرده است و از سوی دیگر به دلیل مقررات بهداشتی وضع شده، فقط برخی دانشجویان دکترا که ضرورت حضور آنان در دانشگاه به تشخیص استاد و دانشگاه برسد، مجاز به حضور هستند، حضور دانشجویان دکترا در دانشگاهها تا چه حد عملیاتی شده است؟
تعداد قابل توجهی از دانشجویانی که لازم بود در دانشگاه حضور پیدا کنند برای کارهای پژوهشی، تست‌ها و آزمایشها و با رعایت پروتکل‌ها وارد آزمایشگاه‌ها شدند و فعالیت خود را ادامه دادند
خاکی صدیق: از اینکه چه تعداد از دانشجویان دکترا در دانشگاهها حضور پیدا کردند و زمینه حضور این دانشجویان در دانشگاهها به چه میزان است آمار دقیقی ندارم. اما باید به این نکته توجه داشت که وقتی از ۱۷ فروردین ۹۸، ستاد ملی مدیریت کرونا در مصوبه‌ای مجوز حضور مشروط دانشجویان دکتری در دانشگاهها را صادر کرد، در این مدت آموزش حضوری در دانشگاهها برای دانشجویان دوره دکترا نداشته‌ایم. هدف مورد نظر از حضور دانشجویان دکترا در دانشگاهها، حضور دانشجویان در آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها بود که براساس مشاهداتی که داشتم و سوالاتی که پرسیدم مشخص شد که تعداد قابل توجهی از دانشجویانی که لازم بود در دانشگاه حضور پیدا کنند، در دانشگاه حاضر شده‌اند. تعدادی از دانشجویان دکترا موفق شدند برای کارهای پژوهشی و برای انجام تست‌ها و آزمایشها، با رعایت پروتکل‌ها وارد آزمایشگاه‌ها شدند و فعالیت خود را ادامه دادند.
تعدادی از دانشجویان دکترا، پروژه‌های نظری دارند و اساسا این دانشجویان نیازی به حضور فیزیکی در دانشگاه ندارند.
*دغدغه‌های دانشجویان از برگزاری امتحانات حضوری
فارس: برخی کاربران فارس سوژه‌ای با عنوان «دغدغه‌های دانشجویان از برگزاری امتحانات حضوری» را در سامانه فارس من ثبت کرده‌اند و به بیان دغدغه خود پرداخته‌اند. برخی هم خواستار «برگزاری امتحانات دانشگاهها به صورت مجازی» شده‌اند. آخرین تصمیم درباره امتحانات دانشجویان چیست؟
خاکی صدیق: همان طور که قبلا اعلام شده، امتحانات پایان ترم دانشجویان در دانشگاهها می‌‌تواند به صورت حضوری یا غیرحضوری برگزار شود. اولویت در برگزاری امتحانات بر حفظ سلامتی همه افراد است و از این رو تاکید شده که اگر دانشگاهی بتواند پروتکل‌های بهداشتی برای برگزاری امتحانات را تامین کند، اولویت با برگزاری امتحانات حضوری است و اگر تحت هر شرایطی نتوانند پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند یا بخشی از پروتکل‌ها را رعایت کنند امتحان غیرحضوری خواهد بود.
*نگرانی دانشجویان و خانواده‌ها از تدابیر بهداشتی در برگزاری امتحانات
فارس: کاربران فارس من با ثبت سوژه‌ای با عنوان «اتخاذ تدابیر بهداشتی برای برگزاری امتحانات دانشگاه» درخواست کرده‌اند که با توجه به برگزاری امتحانات حضوری دانشگاهها، حتماً دستورالعمل سختی برای اجرای پروتکل‌های بهداشتی به دانشگاهها ابلاغ شود. برای اطمینان خاطر دانشجوها و خانواده‌ها، چه پروتکل‌هایی در این باره رعایت می‌شود؟
برخی از دانشجوها و خانواده‌ها نسبت به تدابیر بهداشتی در برگزاری امتحانات دانشگاه ابراز نگرانی می‌کنند و خواسته‌اند که حتماً دستورالعمل سختی درباره رعایت پروتکل‌های بهداشتی به دانشگاهها ابلاغ شود
خاکی صدیق: پروتکل‌هایی که در دانشگاهها رعایت می‌شود، مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و این پروتکل‌ها در سایت این وزارتخانه در دسترس است و دانشجویان و خانواده‌ها می‌توانند با مراجعه به سایت وزارت بهداشت، پروتکل‌ها را ببینند و مطالعه کنند و جزئیات آن را بررسی کنند.
این پروتکل‌ها عینا توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی ابلاغ شده است و دانشگاهها هم این پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند. وزارت علوم همواره به دانشگاهها تاکید کرده که در اولویت همه برنامه‌ها، سلامت دانشجویان، کارکنان و اساتید قرار دارد و در این باره تاکید جدی دارد. دانشگاهها هم تاکنون در رعایت پروتکل‌های بهداشتی ابلاغ شده اهتمام داشته‌اند.
*گلایه دانشجویان از مشکل دروس معرفی به استاد
فارس: برخی کاربران فارس سوژه‌هایی با عنوان «درخواست دو برابر کردن دروس معرفی به استاد دانشگاه» و «حذف واحد برای دانشجویان مشکل ایجاد کرده است» را در سامانه فارس من ثبت کرده‌اند. این کاربران گفته‌اند که حذف برخی از واحدها مثل واحدهای معرفی به استاد به دلیل شیوع بیماری کرونا و موکول شدن این واحدها به ترم پاییز برای آنان دردسرساز شده است.
طبق آیین‌نامه‌های وزارت علوم، سقف دروس معرفی به استاد ۲ درس در هر ترم است؛ در ترم جاری، برای همراهی با دانشجویان، تعداد دروس مجاز معرفی به استاد از ۲ درس به ۴ درس افزایش یافت
خاکی صدیق: طبق آیین‌نامه‌های موجود سقف دروس معرفی به استاد به صورت عادی ۲ درس در هر ترم تحصیلی است؛ اما در ترم جاری به دلیل شرایط خاص کشور پیش‌بینی‌هایی درباره سقف دروس معرفی به استاد شد. بر این اساس، در ترم جاری تعداد دروس مجاز معرفی به استاد از ۲ درس به ۴ درس افزایش یافت تا دانشجویانی که در آستانه فارغ‌التحصیلی و در ترم آخر هستند و با یک یا ۲ درس فارغ‌التحصیل می‌شوند بتوانند تا ۴ درس را به عنوان معرفی به استاد اخذ کنند. البته آیین‌نامه‌های اصلی همان سقف ۲ درس برای معرفی به استاد در هر ترم را مجاز می‌داند و این دستورالعمل برای شرایط فعلی ناشی از کرونا است و ادامه این دستورالعمل در ترم‌های بعد منوط به وضعیت کشور و وضعیت آموزش است.
همچنان که تجربه آموزش الکترونیکی بیشتر می‌شد، دستورالعمل‌های موردنیاز تغییراتی می‌کرد و قبل از این هم، اسفند ماه ۹۸، با توجه به پیش‌‌بینی از نیاز بیشتر به آموزش مجازی دروس، سقف مجاز ارایه دروس به صورت مجازی برای دانشگاهها افزایش یافته بود.
*درخواست دانشجویان درباره کمک هزینه خرید تجهیزات الکترونیکی
فارس: در ترمی که به دلیل شرایط ویژه ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور به شکل مجازی برگزار شد، برخی افراد و خانواده‌ها از نداشتن ابزارهای آموزش نوین گلایه کردند و تقاضا و پیشنهادهایی برای کمک به دانشجویان بابت خرید تجهیزات الکترونیکی موردنیاز آموزش مجازی مطرح شد. کاربران فارس من با ثبت سوژه «توجه به اقشار کم‌برخوردار در بحث آموزش مجازی» در این باره درخواست پیگیری کرده‌اند. آیا این امکان وجود دارد؟
خاکی صدیق: تعدادی از دانشجویانی ممکن است به هر دلیل از جمله عدم دسترسی به اینترنت یا نداشتن ابزار مانند موبایل هوشمند و رایانه، نتوانند از آموزش مجازی استفاده کنند. تمهیداتی دیده شد که اگر دانشجویی به هر دلیل نتوانند از امکانات آموزش مجازی و غیرحضوری استفاده کند بتواند بدون احتساب در سنوات ترم را حذف کند یا درسی که مشکل دارند را بدون ایجاد مشکل در ترم حذف کنند تا این دانشجویان به مشکل جدی برخورد نکنند.
با حدود ۳.۵ میلیون جمعیت دانشجویی اینکه ۱۰ درصدی از این دانشجویان هم نیاز به کمک داشته باشند، جمعیت زیادی خواهند شد که در حال حاضر واقعا هیچ وزارتخانه‌ای توان کمک مستقیم به این تعداد از دانشجویان را ندارد.
با ۳.۵ میلیون دانشجو اینکه ۱۰ درصد از این دانشجویان هم نیاز به کمک داشته باشند، جمعیت زیادی خواهند شد که در حال حاضر هیچ وزارتخانه‌ای توان کمک مستقیم به این تعداد از دانشجویان برای خرید تجهیزات آموزش مجازی را ندارد
راه‌‌کارهایی که برای این مشکل وجود داشت، همان انعطاف‌پذیری در قوانین بود که برای این دسته از دانشجویان پیش بینی و اعمال شد. از جمله اینکه این دسته از دانشجویان علاوه بر اینکه می‌توانند بدون احتساب در سنوات حذف ترم داشته باشند، بسته‌های یادگیری در قالب بسته‌های سخت‌افزاری به شکل کاغذی به آدرس افرادی که متقاضی این بسته‌ها بودند و از دانشگاه خود کمک خواسته‌اند ارسال شده است. این بسته‌ها تا حدی کمک کننده بوده است؛ البته شاید همه دانشگاهها و همه درخواست‌هایی که از طرف دانشجویان بوده است را پوشش نداده است.
*شکل‌گیری خودجوش انجمن‌های مردم نهاد (NGO) در دانشگاهها برای حمایت دانشجویان
خاکی صدیق: در شرایط عادی و غیرکرونایی هم عده‌ای از افراد جامعه به دلیل محدودیت‌های ناشی از اقتصاد و عدالت اجتماعی، محدودیت دسترسی به آموزش و خدمات آموزشی را دارند و ممکن است به دلیل محدودیت‌ها نتوانند به امکانات آموزشی دسترسی داشته باشند.
به تبع در حال حاضر هم این وضعیت ممکن است برای گروهی از دانشجویان ایجاد شده باشد که مهم‌ترین حامی دانشجویان در این شرایط، خود دانشگاهها هستند که بسته یادگیری و کمک‌های غیرمستقیم را در دستور کار قرار داده‌اند. همچنان که تاکنون انجمن‌هایی تحت عنوان سازمان‌های مردم نهاد (NGO)ها به شکل خودجوش در دانشگاهها و متشکل از خود دانشجوها و اساتید تشکیل شده و به دانشجویانی که متقاضی کمک شده‌اند کمک شده است. اما با شرایط فعلی امکان کمک مستقیم به دانشجوها در این شرایط از منابع دولتی نیست.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
