اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

هنر و رسانه  /  رسانه

دسترسی کودکان را در فضای مجازی محدود کنیم

کارشناس حوزه رسانه گفت:‌ یکی از اقداماتی که باید در راستای حفاظت از حقوق کودک در رسانه انجام دهیم، محدودکردن دسترسی کودکان در فضای مجازی است.

دسترسی کودکان را در فضای مجازی محدود کنیم

گروه هنر و رسانه: روز به روز شاهد توسعه تکنولوژی هستیم و هر روز بر کاربردهای آن افزوده می شود؛ تا زمانی که به دنبال یادگیری و استفاده درست از این فضا نباشیم، دچار آسیب های شدیدی خواهیم شد، به ویژه کودکان و نوجوانان که قربانیان اصلی در این حوزه هستند. 

بنابراین برای مصونیت کودکان و نوجوانان در فضای مجازی نیازمند است که یک سری اقداماتی توسط رسانه ها انجام شود که می توانیم از آن به عنوان حقوق کودک و نوجوان در رسانه یاد کنیم.

یکی از کارکردهای رسانه ها آموزش است و باید در راستای افزایش سواد رسانه ای به ویژه برای کودکان و نوجوانان برنامه هایی داشته باشند. یعنی از دوران کودکی این آموزش ها باید صورت بگیرد تا کودک به هنگام استفاده از فضای مجازی دچار مشکلات نشود.

همچنین والدین هم باید در کنار فرزندان شان قرار بگیرند و به آموزش سواد رسانه ای بپردازند،‌ تا بتوانند الگوی مناسبی برای آنها باشند. گاهی اوقات والدین آشنایی کافی با این فضا ندارند و همین عدم تسلط بر موضوع سبب می شود تا کودکان در معرض خطرات بسیاری قرار بگیرد.

داوود زارعیان کارشناس حوزه رسانه معتقد است: ما باید به کاربران آموزش دهیم که فضای مجازی کاربردهای متنوعی دارد و هر کسی بنا به نیازهای خود می تواند از آن استفاده کند و قرار نیست که همه افراد از فضای مجازی به یک کاربرد استفاده کنند. اگر این آموزش ها به درستی صورت بگیرد، می توانیم امیدوار باشیم که آرام ارام گام های اساسی را برداشته ایم. 

او بر این باور است: ما بایستی قبول کنیم که امروز این ابزار و رسانه در اختیار کودکان و نوجوانان است و رسانه ها بایستی آموزش های لازم را در زمینه های کاربرد صحیح آن به طرق مختلف و به زبان های ساده و زبان هایی که جذاب باشد، برای آنها داشته باشد. بنظر می رسد این کار جمعی است و نباید بر این تصور باشیم که کار فردی بوده و تنها رسانه ها در آن نقش آفرین است بلکه همه باید وارد میدان شوند و در این حوزه گام های اساسی را بردارند.

به بهانه حقوق کودکان و نوجوانان در رسانه با این کارشناس رسانه ساعتی به بحث و گفت و گو نشستیم. آنچه از نظر می گذرانید، حاصل گفت و گوی ما با وی است.

** در حال حاضر تا چه میزان از فضای مجازی و رسانه های ما در اختیار کودکان و نوجوانان قرار گرفته شده است؟

- توسعه فضای مجازی در همه نقاط دنیا به صورت فعلی بسیار عجیب بوده و  تعداد کاربران در یک زمان بسیار کوتاه رشد چشمگیری داشته است. توسعه فضای مجازی در مقایسه با سایر وسایل ارتباطی به هیچ عنوان قابل مقایسه نیست، حتی این موضع غیرقابل مقایسه با کاربردهای تلفن همراه است. رشد دقیقی را در فضای مجازی شاهد هستیم و این موضوع در کشورمان استثنا نیست و حتی در کشورمان هم فضای مجازی اینچنین توسعه شگفت انگیزی داشته است.

 

اگر از همان دوران ابتدایی کودکان را به استفاده صحیح از فضای مجازی آموزش دهیم که از این فضای نوین در راستای اقدامات مفید استفاده کنند، برای مثال به آنها آموزش دهیم که از فضای مجازی برای مطالعه، خرید و حتی بازی های استفاده کنند. آنها با یادگیری درست از فضای مجازی می توانند به استفاده مفید از آن بپردازند.

تقریبا برخی از مطالعات انجام شده نشان می دهد که اغلب و بیش از 90 درصد بچه های پنجم و ششم ابتدایی به بالا در ایران تلفن همراه دارند؛ بنابراین کاربرانی که تلفن همراه دارند، امکان دسترسی شان به فضای مجازی وجود دارد.

استفاده درست از فضای مجازی برابر با مصونیت بیشتر است

البته برخی از خانواده ها محدودیت هایی را برای فرزندان شان ایجاد کرده بودند که به نظرم با شیوع ویروس کرونا و با پیش آمدن چنین وضعیتی، این محدودیت ها تا حدودی برداشته شد، یعنی خانواده ها مجبور شده اند تا فرزندان شان را تشویق کنند که از فضای مجازی بیشتر استفاده کنند؛ بنابراین اگر بخواهم خلاصه بگویم، در حال حاضر بخش عمده جامعه یا از طریق تلفن ثابت به اینترنت و ای دی اس ال(ADSL) یا از طریق تلفن همراه به فضای مجازی دسترسی دارند و طبیعتا هر دو کاربردهای متفاوتی برای کاربران دارد که باید بتوانند به درستی از این فضا استفاده کنند تا کمتر دچار آسیب های ناشی از آن شوند.

** رسانه ها چه نکات مهمی را باید برای حضور کودکان در این فضا رعایت کنند؟

 - تنها این موضوع برعهده رسانه ها نیست، بلکه موضوعی بوده که همه باید همزمان در این حوزه گام بردارد و اتفاقاتی را همزمان در این موضوع رقم بزنند.اولین اتفاق در حوزه دسترسی ها است، یعنی بایستی دسترسی ها در کشور مدیریت شود، به نحوی آن کانال هایی که بزرگترها در اختیار دارند، لزوما نبایستی در اختیار کوچکترها باشد، به عبارتی بخش بندی کاربران، یک اصل اساسی و مهمی است که در بسیاری از کشورهای دنیا اجرا می شود، به این معنا که من به عنوان یک کاربر خاص با این مشخصات نیازهایی دارم که قطعا با نیازهای فرزند 10 و 12 ساله من متفاوت است؛ بنابراین اولین اقدام بنظرم بایستی در حوزه دسترسی ها صورت بگیرد که البته کار دشواری بوده و نیازمند سرمایه گذاری، همت، زمان و پول است.

 

به موازات مدیریت دسترسی، باید در حوزه فرهنگی کار کنیم. یعنی در حوزه فرهنگی و آموزش هم رسانه ها جزئی از آن هستند.  آموزش و پرورش، دانشگاه ها، مدارس، و رسانه ها(اعم از رادیویی و تلویزیونی، خبرگزاری ها و روزنامه ها) بایستی آموزش های لازم را در عرصه های مختلف برای کاربران داشته باشند.

بررسی هایی که بر روی کتاب سواد رسانه ای انجام دادم، متوجه شدم کتاب خوبی است اما حجم دیتا و داده هایی که در این کتاب قرار داده شده بسیار بالاست. در محاسبه ای متوجه شدم که این حجم از اطلاعات کتاب سواد رسانه ای مقطع دبیرستان برابر با دو تا چهارواحد دانشگاهی ویژه دانشجویان علوم ارتباطات است. یعنی حجم مطالب بسیار سنگین بود که اگر این حجم از اطلاعات در مقاطع مختلف تحصیلی دانش آموزان توزیع می شد، بهتر می توانست در مراحل مختلف در ذهن مخاطب جا بیفتد و اثرگذاری بیشتری داشته باشد.

 

سومین نکته می توان به توسعه کاربردهای اصلی و اساسی در فضای مجازی اشاره کرد. اگر از همان دوران ابتدایی کودکان را به استفاده صحیح از فضای مجازی آموزش دهیم که از این فضای نوین در راستای اقدامات مفید استفاده کنند، برای مثال به آنها آموزش دهیم که از فضای مجازی برای مطالعه، خرید و حتی بازی های استفاده کنند. آنها با یادگیری درست از فضای مجازی می توانند به استفاده مفید از آن بپردازند.

 آموزش مفهوم سواد رسانه رسانه ای در شرایط فعلی باید از همان دوران ابتدایی و از سال های سوم و چهارم ابتدایی آغاز شود و این مفاهیم در کتاب های درسی شان قرار بگیرد و در نهایت متناسب با توان یادگیری بچه ها آموزش داده شود.

 

ما باید به آنها آموزش دهیم که فضای مجازی کاربردهای متنوعی دارد و هر کسی بنا به نیازهای خود می تواند از آن استفاده کند و قرار نیست که همه افراد از فضای مجازی به یک کاربرد استفاده کنند. اگر این آموزش ها به درستی صورت بگیرد، می توانیم امیدوار باشیم که آرام ارام گام های اساسی را برداشته ایم.

طبیعتا نقش رسانه ها در این سه نکته بسیار تأثیرگذار است و ما بایستی قبول کنیم که امروز این ابزار و رسانه در اختیار کودکان و نوجوانان است و رسانه ها بایستی آموزش های لازم را در زمینه های کاربرد صحیح آن به طرق مختلف و به زبان های ساده و زبان هایی که جذاب باشد، برای آنها داشته باشد. بنظر می رسد این کار جمعی است و نباید بر این تصور باشیم که کار فردی بوده و تنها رسانه ها در آن نقش آفرین است بلکه همه باید وارد میدان شوند و در این حوزه گام های اساسی را بردارند.

** به نظر شما در فضای رسانه به ویژه فضای مجازی وجه سرگرمی برای کودک اولویت دارد یا آموزش؟

- معتقدم بایستی مخاطبان فضای مجازی بخش بندی شود و بنا به نیازهای هر بخش اقداماتی را انجام دهیم؛ چراکه هر بخشی از جامعه نیازهای خاصی دارند؛ بنابراین اگر این دسترسی فراهم و بخش بندی ها انجام شود، در آن زمان می توانیم تصمیم بگیریم که در کدام قسمت باید آموزش داد، در کدام قسمت باید تبلیغ و تشویق کرد، در کدام قسمت سرگرمی ها را تبلیغ و تشویق کرد و چگونه باید به نیازهای اصلی و اساسی همه مشتریان پاسخ دهیم. ما اگر همین فضای موجود را در اختیار مخاطب قرار دهیم، قطعا پاسخگو با آموزش و مسائلی از این دست خواهد بود. 

 

**به نظرشما این آموزش ها باید چگونه انجام شود؟

- ما بایستی در جامعه احساس نیاز را به وجود بیاوریم و این امر باید در خانواده، دانش آموزان، کودکان و نوجوانان محقق شود.اگر نیاز را به وجود بیاوریم، قطعا به سمت آموزش سوق خواهیم یافت. زمانی که شبکه شاد راه اندازی شد، بسیاری از خانواده ها و دانش آموزان به سمت یاد گیری رفتند، چون نیاز به آموزش را در در درون شان احساس کردند.

ضرورت ایجاد احساس نیاز در کاربران فضای مجازی

ما هیچ زمانی نتوانستیم در فضای مجازی این نیاز را در میان کاربران ایجاد کنیم تا برای شان انگیزه ای باشد که به سمت آموزش سوق یابند. نیاز بسیار مهم است؛ ما باید این آموزش ها را به صورت گام به گام انجام دهیم تا جامعه را به این سمت تشویق و ترغیب کنیم.

ما بایستی قبول کنیم که امروز این ابزار و رسانه در اختیار کودکان و نوجوانان است و رسانه ها بایستی آموزش های لازم را در زمینه های کاربرد صحیح آن به طرق مختلف و به زبان های ساده و زبان هایی که جذاب باشد، برای آنها داشته باشد. به نظر می رسد این کار جمعی است و نباید بر این تصور باشیم که کار فردی بوده و تنها رسانه ها در آن نقش آفرین است بلکه همه باید وارد میدان شوند و در این حوزه گام های اساسی را بردارند.

 

زمانی که فضای مجازی مزایای خود را به جامعه دانش آموز، نوجوان و حتی بزرگسالان معرفی می کند، به عبارتی توانسته خود را تأمین کند، اما زمانی که مزایا و کاربردهایش ناشناخته باقی می ماند، دیگر اثرگذاری آن فایده ای نخواهد داشت.

**رسانه چگونه می تواند سواد رسانه ای را به کودکان آموزش بدهد و بهتر است ازچه مواردی شروع کند؟

سواد رسانه ای ابعاد مختلفی دارد که می توان گفت این ابعاد تا اندازه ای پیچیده هستند. یکی از نقص های آموزش های کنونی مان این است که همه اطلاعات را برای تقویت سواد رسانه ای دانش آموزان را به یکباره در اختیارشان قرار دادیم. برای مثال کتاب سواد رسانه ای را به یکباره برای دانش آموزان مقطع دوم دبیرستان وارد کردیم و در اختیارشان قرار دادیم، بدون آنکه آنها را از قبل آموزش داده باشیم و از قبل با مفهوم سواد رسانه ای آشنا باشند.

 

به نظرم می رسد آموزش مفهوم سواد رسانه رسانه ای در شرایط فعلی باید از همان دوران ابتدایی و از سال های سوم و چهارم ابتدایی آغاز شود و این مفاهیم در کتاب های درسی شان قرار بگیرد و در نهایت متناسب با توان یادگیری بچه ها آموزش داده شود.

اولین اتفاقی که باید در حوزه رسانه انجام دهیم مربوط به دسترسی های کاربران می شود؛  یعنی بایستی دسترسی ها در کشور مدیریت شود، به نحوی آن کانال هایی که بزرگترها در اختیار دارند، لزوما نبایستی در اختیار کوچکترها باشد، به عبارتی بخش بندی کاربران، یک اصل اساسی و مهمی است که در بسیاری از کشورهای دنیا اجرا می شود، به این معنا که من به عنوان یک کاربر خاص با این مشخصات نیازهایی دارم که قطعا با نیازهای فرزند 10 و 12 ساله من متفاوت است

 

بررسی هایی که بر روی کتاب سواد رسانه ای انجام دادم، متوجه شدم کتاب خوبی است اما حجم دیتا و داده هایی که در این کتاب قرار داده شده بسیار بالاست. در محاسبه ای متوجه شدم که این حجم از اطلاعات کتاب سواد رسانه ای مقطع دبیرستان برابر با دو تا چهارواحد دانشگاهی ویژه دانشجویان علوم ارتباطات است. یعنی حجم مطالب بسیار سنگین بود که اگر این حجم از اطلاعات در مقاطع مختلف تحصیلی دانش آموزان توزیع می شد، بهتر می توانست در مراحل مختلف در ذهن مخاطب جا بیفتد و اثرگذاری بیشتری داشته باشد.

انتهای پیام/

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول