به گزارش خبرگزاری فارس از خرمآباد، وجود رودخانه یکی از ظرفیتهای مهم شهر خرمآباد است که باید مورد توجه ویژه مسئولان قرار بگیرد. به گواه کارشناسان در صورت برنامهریزی مناسب برای ساماندهی میتوان علاوه بر حفاظت از رودخانه شرایط و زیرساختهای لازم را برای گردشگری و ایجاد درآمد اقتصادی مهیا کرد.
طی سالهای گذشته ساماندهی بخشی از خرم رود توسط شرکت آب منطقهای انجام شد که انتقاداتی را به دنبال داشت، بتن ریزی در کف آن یکی از مواردی بود که صدای کارشناسان و فعالان محیطزیست و شهروندان را درآورد.
تبدیل بخشی از رودخانه به پارکینگ، احداث زیرگذرهای غیرکارشناسی در حریم رودخانه و عدم توجه به لایروبی رودخانه از دیگر مواردی است که در مقطعی موجب انتقاد کارشناسان بود. البته این انتقادها همچنان به قوت خود باقی است.
طی سالیان اخیر و در دولتهای یازدهم و داوزدهم بحث ساماندهی خرمرود همواره مطرح بوده تا جایی که ساماندهی آن در سفر دولت یازدهم به لرستان مورد توجه قرار گرفت و مورد تصویب هیئت دولت نیز قرار گرفت.
اما از آن زمان تا کنون اقدامی عملی در راستای ساماندهی خرمرود صورت نگرفته و مشکلات آن کماکان پابرجاست و در این مدت تنها شاهد وعدههایی بودهایم که هرگز رنگ عمل به خود نرفته است.
حال باید منتظر بود با تصویب و ابلاغ طرح ویژه طراحی شهری خرمرود چه اتفاقی در حوزه خرمرود رخ خواهد داد و آیا رضایت شهروندان و کارشناسان را جلب خواهد کرد.
نکتهی که در ساماندهی خرم رود باید مورد توجه قرار بگیرد این است که هر گاه نفس رودخانه قطع و تنگ شود راهی خیابان و واحدهای مسکونی و تجاری حاشیه خود میشود، سیل 97 و 98 این ادعا را به خوبی اثبات کرد.
موضوع دیگر باز سازی دیوارههای ساحلی و لایروبی مداوم رودخانه و البته فرهنگ سازی برای جلوگیری از ریختن نخالههای ساختمانی و زباله در خرم رود است.
آنچه تا پیش از این در مورد ساماندهی خرم رود شنیده میشد این بود که راه و شهرسازی و شهرداری خرمآباد در این راستا وظایفی بر عهده دارند.
به منظور آگاهی از آخرین اقدامات صورت گرفته با مسوولان مرتبط گفتوگو کردهایم که در ادام گزارش آمده است.
طرح در مرحله پایانی
مدیرکل راه و شهرسازی لرستان در خصوص طرح ویژه طراحی شهری رودخانه خرمآباد میگوید: این طرح پس از 17 جلسه بررسی در مراجع ذیصلاح استان از جمله کمیته تخصصی ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری، کمیته فنی و کمیسیون ماده پنج استان و 10 جلسه در وزارت راه و شهرسازی شامل شورای راهبری، کمیته تخصصی معماری، طراحی شهری و بافت های واجد ارزش و نهایتاً شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به تصویب رسید.
رضا خالقی ادامه میدهد: مهرماه 98 طرح به اداره کل راه و شهرسازی استان اعلام و هم اکنون مراحل پایانی امضاء و ابلاغ مدارک الزام آور به مراجع اجرایی ذیربط را در دبیرخانه شورای عالی میگذراند که پس از ابلاغ به موجب رویههای قانونی حاکم بر طرحهای ویژه ملاک عمل سایر طرحهای همسطح و حتی فرادست شامل طرح جامع ترافیک خرمآباد و طرح تفصیلی قرار میگیرد.
وی عنوان میکند: لرستان و شهر خرمآباد این افتخار را دارد که نخستین طرح ویژه مصوب شورای عالی را به خانه ببرد، این طرح به عنوان طرح شهرسازی برگزیده سال 1398 مورد تقدیر قرار گرفت و در یازدهمین همایش دوسالانه مهندسی رودخانه از سوی وزارت نیرو به عنوان نمونه همکاری میان وزارتخانهای دعوت به ارائه گردید.
موانع پیش روی طرح
این مقام مسوول در بخش دیگری از صحبتهای خود به موانع پیش روی طرح اشاره و میگوید: هماهنگیهای لازم با دستگاههای مرتبط با طرح مانند شهرداری ، شرکت آب منطقهای ، میراث فرهنگی و راه و شهرسازی برای پذیرش حدود اختیارات و وظایف طرح مستلزم صرف انرژی و زمان بیشتری بود.
خالقی عنوان میکند: نکته دیگر اینکه تصویب طرح به عنوان نخستین طرح ویژه در میان 33 طرح ویژه تعریف شده در شورای عالی شهرسازی کشور، سبب شد که گردش کاری ابلاغ آن زمان بر باشد اما در حال حاضر این موانع مرتفع شده است.
وی ادامه میدهد: تغییرات مدیریتی مکرر در دستگاه کارفرمایی و نظارتی و به تبع آن طولانی شدن پروژه و تغییرات ناگزیر در تیم مشاوره نیز از دیگر موانع پیش روی پروژه بود.
مدیرکل راه و شهرسازی لرستان بیان میکند: این تأخیرها گرچه کاسه صبر شهروندان را لبریز کرد، اما این فرصت را فراهم آورد که خروجیهای طرح در بوته آزمایش سیل نوروز 98 یکبار دیگر درستی آزمایی شود و موفقیت آمیز به اتمام برسد.
وی تاکید میکند: به دلیل حساسیتهای موجود بر روی این پروژه و موانع اشاره شده فرایند تهیه، بررسی، تصویب و ابلاغ طرح زمانبر و اصولاً بحث عدم تحقق آن در میان نیست، بلکه صرفاً موضوع ابلاغ آن به تمام ارکان اجرایی استان است تا بخشهای مختلف آن طبق برنامه پیش بینی شده در سند تحقق پذیری طرح در دستور کار اجرایی آنها قرار گیرد.
مدیر کل راه و شهرسازی لرستان با اشاره به اینکه قسمتهایی از طرح به شرط تأمین اعتبار و تشریک مساعی میان سازمانی به صورت فوریتی قابل اجراست، میافزاید: بنابراین تا پیش از ابلاغ قانونی طرح نمیتوانست الزام آور باشد که این مهم نیز ظرف روزهای آینده انجام و زمینه برای اجرای پروژههای پیشنهادی فراهم خواهد شد، مهمترین موضوع در این زمینه جلوگیری از بخشی نگری دستگاهها است.
رویکرد اصلی احترام به رودخانه
خالقی به اهمیت طرح نیز اشاره و میگوید: طرح ویژه طراحی شهری رودخانه خرمآباد نخستین طرح بازآفرینی شهری در حوزه رودخانههاست که ارتباط تنگاتنگ میان حوزههای شهرسازی (به سرپرستی وزارت راه و شهرسازی) و مهندسی رودخانه (وزارت نیرو) برقرار کرده و از سوی هر دو وزارتخانه متبوع مورد تأیید قرار گرفته است.
خالقی بیان میکند: این طرح دارای سند تحقق پذیری پشتیبان و ارزیابی اثرات محیط زیستی روزآمد است و از مقیاس راهبردی 1:10000 تا مقیاس اجرایی 1:200 را شامل میشود.
وی میگوید: طرح مورد بحث طراحی شهری شامل 5 کیلومتر حاشیه اطراف رودخانه حد فاصل پل کیو تا پل خیرآباد است و بیشترین توجه را به ارزشهای طبیعی، میراثی و گردشگری این فقرات شهری ارزشمند داشته است.
به گفته خالقی رویکرد اصلی طرح از ابتدا احترام به رودخانه و توانمندی بافت پیرامون آن در راستای تقویت کیفیت فضایی حاشیه رودخانه در درجه اول برای شهروندان خرم آبادی و سپس برای گردشگران بوده است، تا رودخانه و فضاهای پیرامونی آن در معرفی برند شهری خرمآباد که ضمن برخورداری از سابقه تاریخی ارزشمند، به ونیز ایران مشهور است، نقش خود را ایفا کند.
معرفی دستگاههای درگیر طرح
مدیرکل راه و شهرسازی لرستان به دستگاههای درگیر در اجرای طرح میگوید: این طرح به موجب تفاهمنامه میان سازمانی بین معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی، شرکت بازآفرینی شهری، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، سازمان زمین و مسکن، استانداری استان ، شهرداری خرمآباد و اداره کل راه شهرسازی استان از پشتوانه شورای راهبری برای همافزایی در پیشبرد طرح و اجرای آن برخوردار است.
خالقی بیان میکند: بر اساس پیشنهادات سند تحقق پذیری آن پیشبینی میشود، شهرداریهای مناطق درگیر، سازمان حمل و نقل، سازمان پارکها و فضای سبز، اداره کل میراث فرهنگی استان، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، ستاد بازآفرینی استان، ستاد مدیریت بحران، شرکت آب منطقهای و معاونت امور عمرانی استانداری در اجرای طرح درگیر باشند و در تأمین اعتبارات مربوطه از منابع درون استانی یا برون استانی همکاری کنند.
وی به اعتبار مطالعات طرح اشاره و عنوان میکند: اعتبار تهیه مطالعات و نقشههای پروژه بر اساس شرح خدمات قرارداد 780 میلیون تومان بوده که این اعتبار از محل اعتبارات سازمان ملی زمین و مسکن وزارت راه و شهرسازی و خارج از اعتبارات استانی تامین شده است.
تمرکز طرح کنار رودخانه است
مدیرکل راه و شهرسازی لرستان در پاسخ به این پرسش که آیا بازسازی دیوارههای ساحلی و لایروبی رودخانه در قالب این طرح میگنجد، توضیح میدهد: خیر ، لایروبی جزو وظایف ذاتی شهرداری است و نکته دیگر اینکه تمرکز این طرح روی حاشیه و کنار رودخانه است زیرا سیل ۹۷ و ۹۸ نشان داد باید بستر رودخانه را به حال خود رها کرد.
خالقی بیان میکند: اما ما در بستر رودخانه روی یک نکته اصرار داشتیم و آن اینکه خرمرود به دلیل وجود چشمههای متعدد با دیگر رودخانهها متفاوت است و در فصولی که بارندگی نیست دارای آب است و هدر میرود، بنابراین پیشنهاد آب بند را در مقاطع خاص مطرح کردیم که آب منطقهی موافقت نکرد.
وی ادامه میدهد: پس از بررسی تجربیات جهانی و کشوری به این نتیجه رسیدیم که سدهای لاستیکی را ایجاد کنیم که قبل از سیلاب پشت آن تخلیه و لاستیک در کف رودخانه مینشیند مشکلی ایجاد نمیکند.
طرحهای پیشنهادی
مدیرکل راه و شهرسازی لرستان در خصوص طرحهایی که قرار است در قالب طراحی ویژه طراحی شهری خرم رود ایجاد شود، میگوید: از جمله طرحهای پیشنهادی ایجاد محور پیاده در حاشیه رودخانه، محور دوچرخه سواری و محور تراموا قطار گردشگری است.
شهرداری دیگر متولی نیست
معاون عمرانی شهرداری خرمآباد نیز با اشاره به اینکه موضوع ساماندهی خرمرود از این پس در حوزه شهرداری نیست، میگوید: در جریان سیل شهرداری نسبت به بازسازی دیوارههای تخریب شده همچنین لایروبی رودخانه اقدام کرد.
صادقی عنوان میکند: اما از این به بعد ساماندهی خرم رود در اختیارات شهرداری نیست و دستگاه متولی که به نظر میرسد شرکت آب منطقهای است نسبت به بازسازی و ایجاد دیواره در مناطقی مانند نگارستان هشت تا ۲۸ اقدام کند زیرا در صورت بارندگی ممکن است حادثهای رخ دهد.
وی میافزاید: نکته دیگر اینکه رودخانه نیاز به لایروبی نیاز دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد.
گزارش از نسرین صفربیرانوند
انتهای گزارش/85025/خ